ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

«Δεν ζούμε για τον εαυτό μας, ζούμε για να δουλεύουμε και να αγωνιζόμαστε». Γράφοντας τις Αναμνήσεις ενός επαναστάτη, ο Βικτόρ Σερζ αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο την παραπάνω ρήση. Οι Αναμνήσεις του δεν είναι απλώς η λεπτομερής αφήγηση της ζωής του, αλλά, πολύ περισσότερο, η κριτική παρουσίαση των μεγάλων ιστορικών και κοινωνικών γεγονότων, με τα οποία βρέθηκαν αντιμέτωποι οι άνθρωποι της εποχής του. Το Παρίσι των αρχών του περασμένου αιώνα, ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος, οι μεγάλες επαναστάσεις στη Ρωσία και την Ισπανία, οι απαρχές του Δευτέρου Παγκοσμίου συνθέτουν το σκηνικό αυτής της συγκλονιστικής μαρτυρίας.

Το βιβλίο είναι γραμμένο με ένα «σοσιαλιστικό και αναρχικό, διόλου αποθαρρυμένο πνεύμα» και ακροβατεί με απόλυτη ισορροπία ανάμεσα στην κοφτερή κριτική ματιά του συγγραφέα και την σταθερή προσήλωση σε μία κατηγορική προσταγή: ποτέ να μην αρνηθείτε την υπεράσπιση του ανθρώπου ενάντια στα συστήματα που σχεδιάζουν την εκμηδένιση του ατόμου.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα Ο Βικτόρ Σερζ γεννήθηκε στις Βρυξέλλες το 1890 από εξόριστους Ρώσους γονείς και πέθανε στο Μεξικό το 1947. Το πραγματικό του όνομα ήταν Βίκτορ Λβόβιτς Κιμπάλτσιτς.

Στρατεύθηκε στις τάξεις των αναρχικών στη Γαλλία και την Ισπανία, όμως έγινε μέλος του Ρώσικου Κομμουνιστικού Κόμματος μετά την άφιξή του στην κόκκινη Πετρούπολη τον Ιανουάριο του 1919. Βοήθησε στη δημιουργία της Κομμουνιστικής Διεθνούς, αλλά αργότερα διαφώνησε με τον σταλινισμό, δεν συνθηκολόγησε, συνελήφθη και στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στα Ουράλια. Αφέθηκε ελεύθερος χάρη στη διεθνή κατακραυγή, διώχτηκε από τη Ρωσία και επέστρεψε στη Γαλλία. Κυνηγημένος από τους ναζί στην Ευρώπη, πέθανε εξόριστος στο Μεξικό. Ένας άνθρωπος χωρίς καμιά περιουσία και χωρίς εθνικότητα, που παρέμεινε αφοσιωμένος στον αγώνα για την κοινωνική επανάσταση.

Η μεγάλη κληρονομιά του Σερζ βρίσκεται στα γραπτά του. Αυτά περιλαμβάνουν μυθιστορήματα, αξιοσημείωτα για την ικανότητά του να μεταδίδει την αίσθηση ενός συλλογικού πρωταγωνιστή, το «εμείς» της επαναστατικής πάλης. Επίσης, ιστορικά βιβλία για τη Ρωσική Επανάσταση, τον Λένιν, τον Στάλιν, τον Τρότσκι. Ακόμη, πολιτική δημοσιογραφία και μια τεράστια αλληλογραφία, που χαρτογραφεί την πολιτική ιστορία του περασμένου αιώνα.

"Ήταν απολύτως απαραίτητο να καταστεί ο πληθυσμός ένα ηθικό υποκείμενο και να σπάσει η συναλλαγή του με την εγκληματικότητα, έτσι ώστε να διαχωριστούν οι παραβατικοί και να φανούν επικίνδυνοι όχι μόνο για τους πλούσιους αλλά και για τους φτωχούς επίσης, φαύλοι υποκινητές των μεγαλύτερων κοινωνικών κινδύνων".

Μισέλ Φουκώ, "Συζήτηση για τη φυλακή", 1975

"[...] δεν πρέπει να δούμε τα πράγματα με όρους αντικατάστασης μιας κοινωνίας της κυριαρχίας από μια πειθαρχική κοινωνία και της επακόλουθης αντικατάστασης μιας πειθαρχικής κοινωνίας από μια κοινωνία της διακυβέρνησης· στην πραγματικότητα, υπάρχει ένα τρίγωνο, κυριαρχία-πειθαρχία-διακυβέρνηση, η οποία έχει ως πρωταρχικό της στόχο τον πληθυσμό και ως ουσιώδη μηχανισμό της τους μηχανισμούς ασφάλειας [...] Αυτό που ίσως είναι πραγματικά σημαντικό για τη νεωτερικότητά μας -δηλαδή για το παρόν μας- δεν είναι τόσο πολύ η etatisation (κρατικοποίηση) της κοινωνίας όσο η "κυβερνολογικοποίηση" του κράτους".

Μισέλ Φουκώ, "Διάλεξη της 1ης Φεβρουαρίου 1978"

Το ερώτημα που τίθεται, λοιπόν, είναι αν μπορούμε να αναλύσουμε τη φυλακή αποκλειστικά με τους όρους εκδίπλωσης της πειθαρχίας ή με αυτήν ως βασική τροπικότητα της εξουσίας [...] μια τάση αποπειθαρχοποίησης της φυλακής, κάτι που επιφέρει τη δομική αδυναμία να περιγραφούν οι σχέσεις εξουσίας σε αυτήν με την πρωτοκαθεδρία της πειθαρχικής εξουσίας, η οποία καταστατικά αδυνατεί να ανεχθεί την παρέκκλιση και προσπαθεί να τη διορθώσει [...] Έτσι, για την ανάλυση του θεσμού της φυλακής, καθώς και των τεχνικών και πρακτικών της, μπορεί να χρησιμοποιηθούν εργαλεία που αφορούν τόσο μια εξατομικεύουσα -πειθαρχική- εξουσία όσο και τεχνικές και πρακτικές διακυβέρνησης του έγκλειστου πληθυσμού, αφού δεν υφίσταται μεθοδολογική ή υλική ασυνέχεια των μικροφυσικών και των μακροφυσικών προσεγγίσεων της εξουσίας.

Από το Επίμετρο του Δημήτρη Κόρου

Σύμφωνα με την εικόνα της τελευταίας οικονομικής φάσης, η ιστορία είναι η ιστορία των μονοπωλίων. Σύμφωνα με την εικόνα του κατάφωρου σφετερισμού που διαπράττεται σήμερα από τους ηγέτες του κεφαλαίου και της εργασίας σε αρμονική συνεργασία μεταξύ τους, η ιστορία είναι η ιστορία του πολέμου των συμμοριών, των εγκληματικών και μαφιόζικων οργανώσεων.

Theodor W. Adorno

Μια πραγματική κοινωνιολογία της συμμορίας ως του ζωντανού στοιχείου της κυρίαρχης τάξης στην ιστορία θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τόσο έναν πολιτικό όσο και έναν επιστημονικό σκοπό. Θα μπορούσε να συνδράμει στη διασάφηση του στόχου της πολιτικής πρακτικής: του προτύπου μιας κοινωνίας που διαφέρει από το πρότυπο της συμμορίας, μιας κοινωνίας χωρίς συμμορίες. Θα μπορούσε να συμβάλει στον προσδιορισμό της ιδέας της δημοκρατίας, η οποία εξακολουθεί να υπάρχει σε λανθάνουσα μορφή στο μυαλό των ατόμων.

Max Horkheimer