Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΦΟΒΟΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΦΟΒΟΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Βιβλιοπαρουσίαση του βιβλίου Αντίπαλον Δέος
Αναρτήθηκε από Βιβλιοπωλείο ΜΙΕΤ - Αμερικής 13 στις 7:15 π.μ.
Τίτλος: Αντίπαλον Δέος. Έξωθεν φόβος και συλλογική δράσηΣυγγραφέας: Γιάννης Δ. Ευρυγένης
Μετάφραση: Αθανάσιος Κ. Κατσικερός
Έκδοση: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, 2014
Σελίδες: 448
ISBN: 978-960-524-346-3
Τιμή με έκπτωση: 14,40€
Αυτό το βιβλίο αφηγείται την ιστορία του πολιτικού στοχασμού από την κλασική αρχαιότητα ως τον 20ό αιώνα μέσα από το πρίσμα του «φόβου του εχθρού». Πρόκειται για ένα έργο το οποίο κινείται στον κλάδο της ιστορίας της πολιτικής σκέψης αλλά με πραγματική δεξιοτεχνία ο συγγραφέας διευρύνει τη συγκεκριμένη ειδικότητα ως τα απώτατα όριά της, κατορθώνοντας έτσι να αναδείξει την κεντρική της θέση στον αυτοπροσδιορισμό ολόκληρου του πεδίου της πολιτικής επιστήμης. Το οπωσδήποτε εντυπωσιακό αυτό επίτευγμα συντελείται χάρη στη διεπιστημονική στρατηγική του συγγραφέα ο οποίος αποδύεται σε ένα εγχείρημα συνδυασμού της κοινωνικής θεωρίας με την ιστορία των πολιτικών ιδεών - εγχείρημα που αποδεικνύεται ιδιαίτερα παραγωγικό.
Από την κοινωνική θεωρία δανείζεται τη θεωρία των ομάδων, τη θεωρία της συλλογικής δράσης αλλά ιδίως τη θεωρία της κοινωνικής σύγκρουσης που του επιτρέπει να εντοπίσει τον κρίσιμο ρόλο του φόβου του αντιπάλου ή του εχθρού στη συγκρότηση των ομάδων και στην ενίσχυση της συνοχής τους. Αν και αυτά τα στοιχεία συνιστούν συμβατικές περίπου παραδοχές στον χώρο της κοινωνιολογίας, η ανάγνωση των πηγών του πολιτικού στοχασμού μέσα από το πρίσμα του metus hostilis, του φόβου του εχθρού, κατά τη διατύπωση του ρωμαίου ιστορικού Σαλουστίου, αποδίδει μια πρωτότυπη και συναρπαστική διαδρομή στην ιστορία των πολιτικών ιδεών. Στην πραγματικότητα δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι ο συγγραφέας ξαναγράφει ολόκληρη την ιστορία της πολιτικής σκέψης από τη σκοπιά του metus hostilis και των καθοριστικών επιπτώσεών του. Γιατί όχι, θα μπορούσε να σχολιάσει κάποιος παρατηρητής: η ιστορία της πολιτικής σκέψης έχει πολλές φορές γραφτεί από τη σκοπιά μιας ιδέας, που ο εκάστοτε συγγραφέας θεωρεί ότι την υπερκαθορίζει, ελευθερία, ισότητα, κοινότητα, δημοκρατία, επανάσταση είναι μόνον μερικά παραδείγματα. Κανένας μελετητής ως τώρα πάντως δεν αφηγήθηκε αυτή την ιστορία από τη σκοπιά του metus hostilis. Αυτό κάνει ακριβώς ο Γιάννης Ευρυγένης και αυτό συνιστά τη συμβολή του και την πρωτοτυπία του έργου.
Διατρέχοντας την ιστορία των πολιτικών ιδεών ο συγγραφέας αναδεικνύει αγνοημένες πτυχές του στοχασμού όλων σχεδόν των συγγραφέων του κλασικού κανόνα, υποδεικνύοντας πόσα μπορούν ακόμη να λεχθούν για αυτά τα τόσο γόνιμα πνεύματα και τα κείμενά τους, για τα οποία συχνά σχηματίζει κανείς την εντύπωση ότι έχουν λεχθεί όλα όσα θα μπορούσαν να λεχθούν. Δεν είναι έτσι, μας καθιστά σαφές ο Ευρυγένης δοκιμάζοντας νέες και ενδιαφέρουσες αναγνώσεις του Θουκυδίδη, του Αριστοτέλη και των αρχαίων ρωμαίων ιστορικών, ιδίως του Σαλουστίου. Διά των αναλύσεων αυτών αναδεικνύεται η «πολιτική οικονομία του φόβου», του φόβου των εξωτερικών εχθρών ως σωτηρία για την πολιτεία. Ετσι καθίσταται δυνατόν να παρουσιαστεί και μια διαφορετική εκδοχή της ρωμαϊκής αντίληψης απέναντι στον κατ' εξοχήν εχθρό, την Καρχηδόνα, «η οποία πρέπει να καταστραφεί» (Carthago delenda est), όπως επαναλάμβανε ακούραστα ο Κάτων ο Πρεσβύτερος. Η διαφορετική αντίληψη, την οποία αναδεικνύει ο Ευρυγένης διά του πρίσματος του metus hostilis, είναι η χρησιμότητα του φόβου της Καρχηδόνας για τη διατήρηση της εσωτερικής ενότητας και της πατριωτικής εγρήγορσης της Ρώμης, πράγμα που εκφράζεται με την προτροπή ορισμένων, όπως ο ύπατος Νασικάς, ότι «η Καρχηδόνα πρέπει να σωθεί», σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη.
Χωρίς να ξεχνά τη συμβολή του ιερού Αυγουστίνου στη συζήτηση, ο συγγραφέας φαίνεται πραγματικά γοητευμένος από τους συγγραφείς που κυριαρχούν κατά τη νεωτερικότητα, τον Μακιαβέλι και τον Χομπς. Για τον Μακιαβέλι ο «αρνητικός συνασπισμός» συντελεί στην αντιμετώπιση τόσο των εσωτερικών διενέξεων όσο και των εξωτερικών κινδύνων, η συνάρθρωση του χειρισμού των οποίων συνιστά αποτελεσματική στρατηγική για την επιβίωση της πολιτείας. Για τον Χομπς ο φόβος αποτελεί θεμελιώδες κίνητρο της ανθρώπινης συμπεριφοράς, τόσο ως προς τη δημιουργία της πολιτείας όσο και της ζωής εντός αυτής. Αλλά και η συμπεριφορά των κρατών στο αναρχικό διεθνές περιβάλλον, που επίσης καθορίζεται από ίδιο κίνητρο, συμβάλλει εν τέλει στη διασφάλιση της ελευθερίας τους.
Ο συγγραφέας στρέφει την προσοχή του και στους επικριτές των Μακιαβέλι και Χομπς, που καταλαμβάνουν σημαντικό μέρος της νεότερης πολιτικής φιλολογίας, και αποκαλύπτει συστηματικά τις αδυναμίες της επιχειρηματολογίας τους. Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι, κατά τη γνώμη μου, η συζήτηση της «μυωπικής» επίκρισης του Μακιαβέλι από τον Μποντέν, που αναδεικνύει τα πολλαπλά προβλήματα της θεωρίας της κυριαρχίας.
Αν και ήρωες της αφήγησης παραμένουν πραγματικά οι Μακιαβέλι και Χομπς, και άλλοι κορυφαίοι πολιτικοί στοχαστές της νεωτερικότητας, ο Λοκ, ο Ρουσσώ, ο Καντ και ο Χέγκελ, εμφανίζονται επίσης σε κάπως δευτερεύοντες ρόλους. Εκείνο όμως που ενισχύει πραγματικά την πρωτοτυπία του έργου είναι η στροφή του φακού στο καταληκτήριο κεφάλαιο στους θεωρητικούς της ισχύος και τους ανατόμους της εχθρότητας μεταξύ των κρατών κατά τον εικοστό αιώνα. Το τμήμα αυτό, με την παρουσίαση της πολιτικής σκέψης των Καρλ Σμιτ και των επιγόνων του στην Αμερική, όπως ο Χανς Μορκεντάου και η σχολή του ρεαλισμού, συνιστά πραγματική συμβολή στη θεωρία των διεθνών σχέσεων. Ισως ο ζήλος του συγγραφέα για την αποκατάσταση του Καρλ Σμιτ να είναι κάπως υπερβάλλων, αλλά και αυτό το μέρος του έργου, όπως ολόκληρο το βιβλίο του, συνιστά μια εντυπωσιακή συμβολή στην πολιτική επιστήμη.
Παρουσίαση του βιβλίου από τον Π. Κιτρομηλίδη στην εφημερίδα το ΒΗΜΑ
Τίτλος: Τείχη Κείμενα: Διονύσης Καψάλης, Κώστας Ιωαννίδης, Ελένη Φιλιππάκη
Έκδοση: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2014
Σελίδες: 102
Σειρά: demo 1
ISBN: 978-960-250-600-4
Τιμή με έκπτωση: 7,20€
Το τεύχος αυτό είναι το πρώτο αριθμημένο της σειράς demo, στόχος της οποίας είναι να παρουσιάζει σε ευρύτερο κοινό τις εργασίες ενός κύκλου συζητήσεων που, με τον ανεπίσημο τίτλο «σεμινάριο της Παρασκευής», λειτουργεί από το φθινόπωρο του 2012 στο κεντρικό κτίριο του ΜΙΕΤ στην οδό Θουκυδίδου 13.
Οι συναντήσεις αυτές κινήθηκαν ανάμεσα στις όμορες μαθήσεις της φιλοσοφίας, της φιλολογίας, της ιστορίας, της ιστορίας των ιδεών, της θεωρίας και ιστορίας της τέχνης. Θέλησαν και μάλλον κατόρθωσαν να διατηρήσουν τον φιλικό, ανεπίσημο και κάπως πειραματικό χαρακτήρα τους, επιτρέποντας έτσι στους συμμετέχοντες να αναπτύξουν τις ιδέες τους με μεγαλύτερη ελευθερία απ’ όση συνήθως ευνοεί ένα πιο αυστηρό, πανεπιστημιακό σεμινάριο, χωρίς ωστόσο να αποσιωπούν ή να απεμπολούν τις υποχρεώσεις συνοχής και συνέπειας που γεννάει ένας λόγος δυνάμει δημόσιος.
Αυτό τον πιο ελεύθερο, δοκιμαστικό και δοκιμιακό χαρακτήρα, που δεν αρνείται όμως τις δεσμεύσεις του, επιστημονικές ή άλλες, τονίζει και ο τίτλος της σειράς, δοκιμάζοντας να λογοπαίξει ανάμεσα στη συμβατική σημασία του ξενόγλωσσου demo (από το demonstration: δείγμα, επίδειξη, δημόσια έκθεση αλλά και διαδήλωση) και τις ελληνικές λέξεις με πρώτο συνθετικό τον δήμο, όπως δημοσίευση, δημιουργία και δημοκρατία.
Οι τρεις εισηγήσεις αυτού του πρώτου τεύχους παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά με άλλη αφορμή. Διαβάστηκαν στις 7 Σεπτεμβρίου 2013 στο Δημοτικό Θέατρο «Μελίνα Μερκούρη» στη Θεσσαλονίκη, κατά την Α΄ συνεδρία με τίτλο «Τείχη: σύνορα, όρια, εμπόδια» (επιστημονική σύμβουλος: Ελένη Φιλιππάκη) του συνεδρίου «Τέχνη-Αισθητική-Πολιτική: Τείχη», στο πλαίσιο του Πεδίου Δράσης Κόδρα 2013.
Τα Τείχη του Καβάφη και οι ερμηνευτικές απορίες που γεννούν δίνουν στον Διονύση Καψάλη το ερέθισμα για να θέσει ερωτήματα που συνδέονται με τα προβλήματα και τις δυσκολίες του παρόντος, ερωτήματα που αφορούν κάθε λογής αποκλεισμό, εκτόπιση ή εγκλεισμό. Ο στοχασμός περί τειχών τον οδηγεί στο θεματικά συναφές ποίημα του Ρόμπερτ Φροστ, Επιδιορθώνοντας τοίχους, καθώς και σε ένα προβληματισμό για την εξουσία που ασκεί η τύχη στη ζωή των ανθρώπων, ο οποίος διασταυρώνεται με τους μύθους της αρχαίας τραγωδίας αλλά και με τη σύγχρονη ηθική φιλοσοφία.
Διερευνώντας την κατασκευαστική λογική και εξετάζοντας το χρονικό πρόσληψης των γλυπτών του Ρίτσαρντ Σέρρα, ο Κώστας Ιωαννίδης επιχειρεί να δείξει ότι αυτά μπορεί να λειτουργούν και ως τείχη/τοίχοι και ως περάσματα/γέφυρες. Εκεί που οι πολέμιοι του έργου του βλέπουν τοίχους που στερούν από το άτομο την ελευθερία του, ο Σέρρα και κυρίως οι σημαντικότεροι κριτικοί του αντικρίζουν περάσματα, διόδους προς την αυτογνωσία ή προς μια καλύτερη κατανόηση του κόσμου.
Η Ελένη Φιλιππάκη σημειώνει ότι η μεταφορά του τοίχου/τείχους μπορεί να απεικονίσει το όριο ανάμεσα στην ανησυχία με τη βιωμένη πραγματικότητα και το αίτημα για την αναμόρφωσή της. Διατρέχοντας διάφορες βελτιοκρατικές θεωρήσεις, από την πλατωνική αλληγορία του σπηλαίου μέχρι τη σύγχρονη φιλοσοφία, διαπιστώνει ότι η επιθυμία για αναμόρφωση του εαυτού και του κόσμου προσκρούει σε μια σειρά φανταστικούς τοίχους, που αντιπροσωπεύουν τις πολλαπλές αντιστάσεις της πραγματικότητας.
Τίτλος: Ο ΦόβοςΚείμενο: Αντώνης Χατζημωυσής
Έκδοση: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2014
Σελίδες: 59
Σειρά: demo 2
ISBN: 978-960-250-601-1
Τιμή με έκπτωση: 6,30€
Για τους περισσότερους κλασικούς φιλοσόφους ο φόβος είναι «κακός σύμβουλος» της δράσης, ενώ για όλους σχεδόν τους σύγχρονους ερευνητές ο φόβος είναι αναπόσπαστο μέρος της φυσικής αντίδρασης ενός οργανισμού προς αποφυγή μιας επερχόμενης βλάβης.
Ο Αντώνης Χατζημωυσής αμφισβητεί και τις δύο αυτές απόψεις και προσεγγίζει το πολύσημο συναίσθημα του φόβου από μία διαφορετική σκοπιά, η οποία αναδεικνύει τη φύση του ως συναισθηματικού βιώματος. Ο Χατζημωυσής ανασκευάζει τον ορισμό του συναισθήματος ως σωματικού αισθήματος καθώς και τον ισχυρισμό ότι ο φόβος είναι ένα ασυνείδητο φαινόμενο. Αναλύει έπειτα την καίρια όσο και δυσερμήνευτη σχέση του φόβου με τη συμπεριφορά και περιγράφει τη διαφορά ανάμεσα στον ενεργητικό και παθητικό φόβο.
Προτείνει τέλος μια ερμηνεία του φόβου η οποία εμπνέεται από τη φαινομενολογική θεωρία των συναισθημάτων. Η θεώρηση που αναπτύσσει προσεγγίζει τον φόβο ως απόκριση σε μια επικίνδυνη κατάσταση, αντιλαμβάνεται αυτήν την απόκριση ως σημαίνουσα και εντοπίζει τη σημασία της στη λειτουργικότητα του έμφοβου σώματος. Είναι μια θεώρηση που φιλοδοξεί να συμβάλει στην κατανόηση του συνειδητού χαρακτήρα του φόβου, της φύσης του δηλαδή ως συναισθηματικής εμπειρίας.
Παλαιότερες αναρτήσεις Αρχική σελίδα
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)