ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

Το σουλτανικό χαρέμι. Γυναίκες και εξουσία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία
Leslie P. Peirce

Μετάφραση: Άννα Πλατάκη
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2018,614 σελ.
ISBN: 978-960-250-708-7
Τιμή: 37,10 €
Τιμή ΜΙΕΤ: 27,83€



Ο δυτικός κόσμος κατατρύχεται ανέκαθεν από μια αρχαία άλλα κραταιή έμμονή με τη σεξουαλικότητα της ισλαμικής κοινωνίας. Κυρίαρχο σύμβολο στους μύθους που έχει εξυφάνει η Δύση για τη φιληδονία των μουσουλμάνων είναι το χαρέμι. Προκατειλημμένη από τις δικές της μορφές απόλυτης μοναρχίας, η Ευρώπη έπλασε ένα μύθο ανατολίτικης τυραννίας, εντοπίζοντας την πεμπτουσία της στο χαρέμι του σουλτάνου. Το οργιαστικό σεξ έγινε συνώνυμο της φαύλης εξουσίας.
Οι Ευρωπαίοι δικαίως είδαν το χαρέμι ως κεντρική αρένα της πολιτικής. Η θεμελιώδης όμως δυναμική του χαρεμιού δεν ήταν το σεξ, αλλά οι ενδοοικογενειακοί μηχανισμοί εξουσίας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι το σεξ (η ερωτική επιθυμία, η ερωτική πράξη) δεν ήταν κινητήρια δύναμη μέσα στο σουλτανικό χαρέμι· ήταν όμως απλώς μία από τις πολλές δυνάμεις, και μάλιστα όχι ιδιαίτερα σημαντική.
Το σεξ για τον οθωμανό σουλτάνο, όπως άλλωστε για κάθε κληρονομικό μονάρχη, δεν θα μπορούσε να είναι καθαρή απόλαυση, διότι είχε βαρύνουσα πολιτική σημασία. Τα επακόλουθά του (ή τεκνοποίηση) επηρέαζαν τη διαδοχή στο θρόνο, δηλαδή την ίδια τη συνέχιση της δυναστείας· δεν ήταν λοιπόν κάτι που θα το άφηναν στην τύχη. Το σεξ
στο σουλτανικό χαρέμι διεπόταν κατ’ ανάγκη από κανόνες, και η δομή του χαρεμιού αποσκοπούσε εν μέρει να διαμορφώνει, και άρα να ελέγχει, το προϊόν της σεξουαλικής δραστηριότητας του σουλτάνου. Οι ερωτικές σχέσεις του σουλτάνου με επίλεκτες γυναίκες από το χαρέμι εντάσσονταν σε μια περίπλοκη πολιτική δυναστικής αναπαραγωγής. Το γεγονός αυτό αντικρούει την απλοϊκή αλλά ακατάλυτη αντίληψη ότι οι γυναίκες του χαρεμιού αποκτούσαν ισχύ σαγηνεύοντας τους σουλτάνους με τα θέλγητρά τους. Στην πραγματικότητα, η εξουσία τους εκπορευόταν από πολλές πηγές, που δεν εξαντλούνταν στη σουλτανική κλίνη.

Από την Εισαγωγή του βιβλίου


Η ΛΕΣΛΗ Π. ΠΗΡΣ είναι καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, όπου κατέχει την έδρα Σίλβερ. Το συγγραφικό έργο και η διδασκαλία της εστιάζονται στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, με έμφαση στις αρχές της νεωτερικής περιόδου. Ένα νήμα που διατρέχει όλο της το έργο είναι οι τρόποι με τους οποίους συμμετέχουν σε ποικίλες συνθήκες και αλληλεπιδρούν άντρες και γυναίκες. Το Σουλτανικό χαρέμι είναι το πρώτο της βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί αδιαλείπτως επί 25 χρόνια και για το οποίο είχε κερδίσει το Βραβείο M.F. Köprülü της Ένωσης Οθωμανικών και Τουρκικών Σπουδών. Σ’ αυτό διερευνά τις διακυμάνσεις της σουλτανικής πολιτικής βάζοντας το σουλτανικό χαρέμι στο κέντρο της μελέτης. Στο δεύτερο βιβλίο της (Morality Tales: Law and Gender in the Ottoman Court of Aintab) εξετάζει όψεις του νόμου και της κοινωνίας σε μια επαρχιακή αυλή, μελετώντας τις γυναίκες και τα διδάγματα που αντλούνται από αυτές για την κοινότητα και για τη δυναμική της αυτοκρατορίας. Άλλα θέματα των κειμένων της είναι η τιμή και η σεξουαλικότητα, η πολιτική των οθωμανικών επαρχιών, η απαγωγή και η αιχμαλωσία, η δουλεία και η δημιουργία οικογένειας. Το τελευταίο της βιβλίο (Empress of the East: How a European Slave Girl Became Queen of the Ottoman Empire) είναι αφιερωμένο στη Χιουρέμ, την παλλακίδα και έπειτα σύζυγο του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς.