ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

Οι μελέτες που συγκροτούν αυτόν τον τόμο έχουν ως κεντρικούς άξονες την οικονομική και κοινωνική ιστορία της Πελοποννήσου από την ύστερη Οθωμανοκρατία ως τις πρώτες δεκαετίες μετά την ίδρυση του Νεοελληνικού Κράτους· συγκεκριμένα, από τις αρχές του 19ου αιώνα ως τις αρχές της δεκαετίας του 1870-80· φωτίζουν δε, από διαφορετικές οπτικές γωνίες η καθεμιά, ορισμένες όψεις της οικονομίας και της κοινωνίας αυτού του γεωγραφικού χώρου, σε μια περίοδο κατά την οποία συντελούνται πολυεπίπεδες αλλαγές, καθώς περνάμε από την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, δηλαδή -για να θυμηθούμε την εύστοχη έκφραση του καθηγητή Σπύρου Ασδραχά- από την κατακτημένη κοινωνία στο ελεύθερο έθνος-κράτος με τον Αγώνα της ανεξαρτησίας. Τονίζω την έννοια "όψεις" γιατί δεν πρόκειται, σε καμία περίπτωση, για μία σφαιρική εξέταση των σχετικών με την οικονομία και την κοινωνία ζητημάτων του πελοποννησιακού χώρου κατά την εν λόγω περίοδο. Εξάλλου, οι μελέτες που δημοσιεύονται εδώ δεν καλύπτουν όλες τις περιοχές της Πελοποννήσου. Φέρνουν όμως -με εξαίρεση την πρώτη- στο φως νέα και άγνωστα, έως τώρα, στοιχεία από ανέκδοτες αρχειακές πηγές, τα οποία μας επιτρέπουν να δώσουμε πιο στέρεες απαντήσεις σε ορισμένα ζητήματα της πελοποννησιακής ιστοριογραφίας του 19ου αιώνα.

(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ο άξονας γύρω από τον οποίο στρέφεται το βιβλίο είναι οι πρακτικές του νεοελληνικού κράτους με στόχο τον μετασχηματισμό της Αθήνας από κατεστραμμένη κωμόπολη της οθωμανικής αυτοκρατορίας σε πρωτεύουσά του και παράλληλα, οι δράσεις της κοινωνίας στον κατασκευασμένο χώρο στο διάστημα 1833-1922. Εστιάζει στην πολεοδομική πολιτική για την Αθήνα και τις επιπτώσεις της στην έγγειο ιδιοκτησία.

Η μελέτη φιλοδοξεί να έχει διττό χαρακτήρα. Να κάνει καταγραφή ως εργασία υποδομής και με το διαθέσιμο νέο υλικό από την αρχειακή έρευνα να προχωρήσει σε συνδέσεις και ερμηνείες. Επιχειρούνται συσχετισμοί και αναλογίες με την πρόσφατη ιστορία ή και με τη σύγχρονη πραγματικότητα, ώστε να είναι περισσότερο κατανοητά και εύληπτα τα ιστορικά γεγονότα.

Η εφαρμογή όσων θεσπίστηκαν για τον χώρο της πόλης ανέτρεψε τις διαμορφωμένες καταστάσεις αιώνων. Οι θεσμοθετημένες αλλαγές μεταμόρφωσαν το τοπίο της μέσα σε λίγα χρόνια, καθιστώντας την παραδοσιακή, νεωτερική πόλη. Καταγράφονται οι ποικίλες αλλαγές της εγγείου ιδιοκτησίας και η σχέση της με τη νεοελληνική κοινωνία. Σχέση ισχυρή από τις απαρχές του νεοελληνικού κράτους, το οποίο την ευνόησε συστηματικά. Οι επεκτάσεις με κύριο χαρακτηριστικό τη ρυμοτόμηση με κανονικότητα επέτρεψαν την εγκατάσταση του πληθυσμού. Η ενθάρρυνση της πυκνής δόμησης και της εντατικής ανοικοδόμησης και η συνεχής υπεραξία της ακίνητης περιουσίας απέτρεψαν την οικονομική αβεβαιότητα μεγάλων ομάδων του πλυθησμού και τις κοινωνικές εντάσεις: τα ακίνητα έγιναν θεμέλια της οικογενειακής ζωής. Η «τομή» σε αυτή τη σχέση ήρθε στα πρόσφατα χρόνια της οικονομικής κρίσης.

Οι συχνοί πλειστηριασμοί ακινήτων στο διάστημα 1842-1870 πιστοποιούν την υπερχρέωση των νοικοκυριών. Ο υπερβολικός δανεισμός τους αποτελεί μια αναλογία των πρώτων δεκαετιών του ελληνικού κράτους με τη σύγχρονη Ελλάδα.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)