ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

Αρχέγονη συνιστώσα του πολιτισμού, μαγική σχεδόν κλινική τέχνη, ισχυρή σήμερα επιστήμη, η ιατρική έχει μύχιους δεσμούς με την ανθρώπινη ζωή. Από την πρώτη έως την τελευταία ώρα. Σε στιγμές κρίσιμες, σε στιγμές ελπίδας, σε στιγμές άφατης οδύνης. Για να θεραπεύσει, να ανακουφίσει, να παρηγορήσει. Η ιατρική, ως πρακτική, ως γνώση, ως θεσμός, συνυφαίνεται με το πώς βιώνουμε και το πώς σκεφτόμαστε την ύπαρξή μας. Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, η ιατρική, συνεπικουρούμενη από τη φυσική, τη χημεία, τη βιολογία και την τεχνολογία έχει να επιδείξει προόδους στη διάγνωση, στην πρόγνωση, στη θεραπεία, που δικαιολογούν σε μεγάλο βαθμό τις υποσχέσεις και τις προσδοκίες. Η ιατρική αναπτύσσει τις δυνάμεις της σε πολλά επίπεδα – το μοριακό, το κυτταρικό, το οργανισμικό, το κοινωνικό. Από το προσκέφαλο του ασθενούς έως τη δημόσια υγεία, καθορίζει αποφάσεις και πράξεις, και το αποτύπωμά της στην οικονομία και στην πολιτική είναι βαθύ. Μερικοί θα έλεγαν πως η ιατρική αποτελεί μια έκφανση του πώς δομείται και ασκείται η πολιτική ισχύς στις σύγχρονες κοινωνίες.

Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται με ενάργεια η πολλαπλότητα και η ποικιλία που χαρακτηρίζουν την ιατρική ως γνώση και ως πράξη, αλλά και η πολλαπλότητα και η ποικιλία στους τρόπους αναστοχαστικής θεώρησης της ιατρικής. Υπό το κριτικό πρίσμα της φιλοσοφίας των επιστημών, οι συγγραφείς αναδεικνύουν τις μεταφυσικές, γνωσιολογικές, μεθοδολογικές, ανθρωπολογικές και ιδεολογικές παραδοχές που πάνω τους εδράζεται το γνωστικό και το πρακτικό κεκτημένο της ιατρικής. Με παραδείγματα από την ιστορία της ιατρικής και από την κλινική καθημερινότητα των ιατρών, παρουσιάζουν με τρόπο κατανοητό πώς συγκροτούνται οι θεμελιώδεις έννοιες και τα θεωρητικά υποδείγματα που προσανατολίζουν την ιατρική πράξη. Καταδεικνύουν πόσο σπουδαίο έργο επιτελεί η θεωρία των πιθανοτήτων και η στατιστική στη σύσταση της ιατρικής γνώσης και στη λήψη των ιατρικών αποφάσεων, αποκαλύπτοντας παράλληλα ότι οι μαθηματικές θεωρίες, όπως εφαρμόζονται, ενέχουν ουσιωδώς μείζονες ερμηνευτικές παραδοχές. Μπορούμε έτσι να κατανοήσουμε καλύτερα τον προβληματισμό σχετικά με την αντικειμενικότητα της ιατρικής γνώσης και τον επισφαλή χαρακτήρα τής ιατρικής συλλογιστικής. Οι συγγραφείς δεν περιορίζονται να εκθέσουν τις κυρίαρχες απόψεις σχετικά με την ιατρική, αλλά παρουσιάζουν με τρόπο κατατοπιστικό και απροκατάληπτο ευρεία κλίμακα από σημαντικές εναλλακτικές θεωρήσεις – από τις προσηλωμένες στην επιστημονική «αντικειμενικότητα» ως ιδεώδες, έως τις ασθενοκεντρικές και πρωτοπρόσωπες. Με το έργο τους αυτό συνθέτουν μια στοχαστικά εμβριθή εικόνα για την ιατρική ως πολυεπίπεδο, δυναμικό εγχείρημα.

Δυστυχώς, το βιβλίο αυτό είναι σήμερα επίκαιρο όσο ποτέ.Η φτώχεια, η περιθωριοποίηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού, οι κραυγαλέες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες (και στην υγεία), η ελαστικοποίηση της εργασίας και η ανεργία, ο ατομισμός και η καταναλωτική συνείδηση, η ανθυγιεινή και βιομηχανοποιημένη διατροφή, η καθιστική και αγχώδης ζωή, η καταστροφή του περιβάλλοντος, η ανεξέλεγκτη κατάληψη των ελεύθερων χώρων με κατασκευές φαραωνικών διαστάσεων, η αποδιάρθρωση και της έννοιας ακόμα της κοινωνικής πρόνοιας αποτελούν άκρως επικίνδυνους παράγοντες για την υγεία του πληθυσμού.

Η εξοικείωση με τις απόψεις του Τζέφρυ Ρόουζ ευελπιστούμε ότι θα ανοίξει νέα μονοπάτια σκέψης και προβληματισμού για τους φοιτητές των επιστημών υγείας, τους επαγγελματίες υγείας και όλους τους ευαισθητοποιημένους ανθρώπους, που αναζητούν στέρεες και ριζοσπαστικές επιστημονικές θεωρήσεις για να αντισταθούν στην κυρίαρχη αντίληψη και πρακτική, η οποία αντιμετωπίζει την υγεία ως ζήτημα ατομικής ευθύνης και ως καταναλωτικό αγαθό και όχι, όπως θα έπρεπε, ως ζήτημα συλλογικής ευθύνης και κοινωνικό δικαίωμα.

Από το εισαγωγικό σημείωμα των μεταφραστών

Ο Τζέφρυ Ρόουζ (1926-1993), γιατρός και επιδημιολόγος, τιμημένος με τον τίτλο του Ταξιάρχη του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (CBE), υπήρξε Καθηγητής Επιδημιολογίας στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου και Επίτιμος Ιατρικός Σύμβουλος στην Ιατρική Σχολή του Νοσοκομείου St. Mary’s του Λονδίνου.

Ο σεξουαλικός προσανατολισμός των περισσότερων ανθρώπων είναι ετεροφυλοφιλικός: το ερωτικό τους ενδιαφέρον αφορά άτομα του αντίθετου φύλου. Ένα αξιοσημείωτο ποσοστό των ανθρώπων, όμως, συνήθως γύρω στο 5-10%, έχουν ομοφυλοφιλικό σεξουαλικό προσανατολισμό. Γιατί συμβαίνει αυτό; Σε τι οφείλεται τελικά το φαινόμενο της ομοφυλοφιλίας; Την αναζήτηση απαντήσεων συσκότιζαν ανέκαθεν προκαταλήψεις και παρανοήσεις, π.χ. ότι η ομοφυλοφιλία είναι μια ασθένεια που μπορούμε να θεραπεύσουμε ή μια στάση ζωής που επιλέγουμε. Η πρώτη προσπάθεια ορθολογικής προσέγγισης του φαινομένου στηρίχτηκε στην ιδέα ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός στον άνθρωπο διαμορφώνεται στην παιδική ηλικία από τη διαπαιδαγώγηση και το κοινωνικό περιβάλλον. Τούτη η άποψη είναι η πλέον διαδεδομένη στις μέρες μας.

Ωστόσο, η πρόσφατη ανάπτυξη της βιολογίας και των νευροεπιστημών επέτρεψε μια ολότελα διαφορετική προσέγγιση. Τα ομοφυλόφιλα άτομα, κατά την εμβρυϊκή τους ζωή και αμέσως μετά τη γέννηση, αντιμετώπισαν ένα ασυνήθιστο ενδοκρινικό περιβάλλον, το οποίο οδήγησε όχι μόνο στον ιδιαίτερο σεξουαλικό προσανατολισμό τους, αλλά και σε διαφοροποιήσεις στη συμπεριφορά και τη φυσιολογία. Για τον Jacques Balthazart, συγγραφέα του βιβλίου και κορυφαίο εκφραστή της συγκεκριμένης άποψης, η ομοφυλοφιλία δεν αποτελεί θέμα επιλογής, δεν είναι ασθένεια ή διαστροφή, ούτε οφείλεται σε αδιάφορους γονείς ή σε προβληματικό κοινωνικό περιβάλλον. Είναι ακόμη μία εκδοχή του φαινομένου της βιολογικής ποικιλότητας.



Τίτλος: Εμείς οι Θνητοί
Συγγραφέας: Atul Gawande
Μετάφραση: Λύο Καλοβυρνάς
Έκδοση: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2016
Σελίδες: 350
ISBN: 978-960-524-463-7
Τιμή στο βιβλιοπωλείο μας: 14,40€

«Έμαθα πολλά στην Ιατρική Σχολή, αλλά σίγουρα δεν έμαθα τίποτα για τη θνητότητα. Ναι μεν μου έδωσαν ένα αφυδατωμένο, άκαμπτο πτώμα για να το ανοίξω και να μελετήσω τα εσωτερικά όργανα, αλλά μοναδικός σκοπός ήταν να αποκτήσω γνώσεις για την ανθρώπινη ανατομία. Τα εγχειρίδια της Σχολής δεν ανέφεραν σχεδόν τίποτα για τα γηρατειά, την ανημπόρια που τα συνοδεύει ή τη διαδικασία του θανάτου. Τίποτα για το πώς εκτυλίσσεται αυτή η διαδικασία, πώς οι άνθρωποι βιώνουν το τέλος της ζωής τους και πώς αυτή η ιστορία επηρεάζει τους δικούς τους ανθρώπους – όλα τούτα φαίνονταν περιττά. Σκοπός της ιατρικής εκπαίδευσης, όπως το βλέπαμε εμείς ως φοιτητές αλλά κι όπως το έβλεπαν οι καθηγητές μας, ήταν να μάθουμε να σώζουμε ζωές, όχι να διαχειριζόμαστε τον θάνατο.»

Η ιστορία της ιατρικής στη σύγχρονη εποχή είναι μια πορεία αλλεπάλληλων επιτευγμάτων που βελτίωσαν θεαματικά την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής και παρέτειναν εντυπωσιακά τη διάρκειά της. Ωστόσο, εμπρός στα αναπόφευκτα γηρατειά και στον θάνατο, η ιατρική στέκεται αμήχανη.

Στο βιβλίο αυτό, ο Ατούλ Γκαουάντε συνδυάζει ανθρώπινες ιστορίες με την προσωπική του περιπλάνηση στο πεδίο της γηριατρικής και της οργανωμένης φροντίδας των ηλικιωμένων, ψάχνοντας για τις επιλογές που θα εξασφαλίζουν μια ζωή με αυτοτέλεια, χαρά και αξιοπρέπεια. Πρόκειται για μια αναζήτηση επίμονη, ειλικρινή και βαθιά συγκινητική.

«Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η εικονογραφική εξέταση των απεικονίσεων ασθενειών στην αρχαία ελληνική τέχνη. Βασικός στόχος είναι η διερεύνηση των γνωρισμάτων τους, η ταύτισή τους, η ταξινόμησή τους με βάση τους κανόνες της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης, η εξέλιξη των εικονογραφικών τους τύπων στη χρονική τους διαδρομή, ο συσχετισμός με το είδος της καλλιτεχνικής δημιουργίας που εμφανίζονται, η αναγνώριση του χρηστικού ρόλου τους και, ειδικότερα, των προθέσεων των καλλιτεχνών και των απαιτήσεων που εξυπηρετούν αυτές οι δημιουργίες».

(από την εισαγωγή του βιβλίου)