Blogger Template by Blogcrowds.

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Η Γένεση του Ελληνικού Κράτους. Χαρτογραφία και Ιστορία / 1770-1838


Η Γένεση του Ελληνικού Κράτους. Χαρτογραφία και Ιστορία / 1770-1838
 

Γιώργος Τόλιας
Με τη συνεργασία της Βούλας Λιβάνη και της Ελένης Γκαδόλου 

Επιστημονική επιμέλεια έκθεσης / Επιμέλεια καταλόγου: Γιώργος Τόλιας
Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2021 (Δεκέμβριος)
Σελίδες:
281, με 129 έγχρωμες και α/μ εικόνες
Διαστάσεις:
24 x 30 εκ.
ISBN:
978-960-250-783-4
Τιμή:
45,00 €
Τιμή ΜΙΕΤ:
40,50 € 


 

[…] Ανάμεσα στα 1770 και τα 1838 ολοκληρώνεται ο κύκλος των στρατιωτικών και επιστημονικών επεμβάσεων της Δύσης που εγκαινιάστηκε με τη ρωσική επέμβαση στο Αιγαίο, στα 1770-1775. Για έξι δεκαετίες, οι ρωσικές, αυστριακές, βρετανικές και γαλλικές βλέψεις στην περιοχή εντείνονται, δημιουργώντας το λεγόμενο Ανατολικό Ζήτημα, τον έντονο διπλωματικό και στρατιωτικό ανταγωνισμό εν όψει του διαμελισμού των κτήσεων της Πύλης στα Βαλκάνια και την Εγγύς Ανατολή, και τη δημιουργία στην περιοχή εδαφικών οντοτήτων εξαρτημένων από τη μια ή την άλλη δυτική δύναμη. Στο πλαίσιο αυτό εκδηλώνεται ένας πολιτικός φιλελληνισμός, καθώς το ζήτημα της πολιτικής αναβίωσης της Ελλάδας τίθεται πλέον ανοικτά, ενώ, παράλληλα, αναπτύσσεται ο ελληνικός επαναστατικός πατριωτισμός: από τον ξεσηκωμό της Πελοποννήσου, κατά την εποχή των ορλωφικών, έως την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας και από το κίνημα του Ρήγα και την πατριωτική ρητορική του Κοραή, κατά την εκστρατεία του Βοναπάρτη στην Αίγυπτο, ο ελληνικός πατριωτισμός ωριμάζει και τελικά κορυφώνεται ως επαναστατική και εθνική πλέον διεκδίκηση.

Στο νέο και διαρκώς μεταβαλλόμενο αυτό περιβάλλον, η γεωγραφία και η χαρτογραφία του ελληνικού χώρου ανθούν. Ρώσοι, Αυστριακοί, Άγγλοι και Γάλλοι έχουν το βλέμμα τους διαρκώς στραμμένο στις ελληνικές περιοχές. Πρωτοστατούσης της Γαλλίας, οι αποστολές στρατιωτικών, διπλωματών, επιστημόνων και τοπογράφων πυκνώνουν, η εικόνα του ελληνικού χώρου οικοδομείται σε ολοένα και πιο στέρεες πραγματολογικές βάσεις. Πράγματι, η γεωγραφία και η χαρτογραφία πλαισίωσαν τους ποικίλους σχεδιασμούς στρατηγικής διείσδυσης, άλλοτε εκ των υστέρων, ως αποτέλεσμα της παρουσίας των ξένων στην περιοχή, άλλοτε εκ των προτέρων, ως σχεδιασμός και προγραμματισμός της […] Η έκθεση και η μελέτη που την συνοδεύει παρακολουθούν τις διαδοχικές ξένες αποστολές αναγνώρισης και χαρτογράφησης, από τις εργασίες των αξιωματικών της ρωσικής αρμάδας του Αιγαίου (1770-1775) έως εκείνες των μελών της γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής του Μοριά (1829-1838), φωτίζοντας τις εντατικές προσπάθειες συλλογής δεδομένων για τον ελληνικό χώρο καθώς και τη συνεχή ροή των πληροφοριών προς τις κεντρικές υπηρεσίες της Αγίας Πετρούπολης, του Λονδίνου και, κυρίως, του Παρισιού, όπου πεπειραμένοι γεωγράφοι της Ακαδημίας ή των στρατιωτικών υπηρεσιών αξιολογούν και επεξεργάζονται τοπογραφικά και μετρητικά δεδομένα, διαμορφώνοντας τη γεωγραφική και χαρτογραφική εικόνα της Ελλάδας […] Άλλοτε προστάτες της Ελλάδας επιτιθέμενοι στην Πύλη και άλλοτε σύμμαχοι και εγγυητές της οθωμανικής ακεραιότητας, Ρώσοι, Άγγλοι και Γάλλοι δημιούργησαν ένα ασύνηθες σύστημα διαρκώς μεταβαλλόμενων συσχετισμών, το οποίο κατέληξε στο Ναβαρίνο, την τριπλή προστασία της Ελλάδας και τη μόνιμη συνδιάσκεψη του Λονδίνου (1827-1832), όπου οι τύχες της Ελλάδας συζητούνται και μεταβάλλονται διαρκώς.

[…] Δύο σημεία πρέπει να επαναλάβουμε στο σημείο αυτό: πρώτον, το γεγονός ότι οι δυτικοί γεωγράφοι και χαρτογράφοι, βασισμένοι στη γνώση του τόπου και της ιστορίας, είχαν καταλήξει σε μια συνολική σύλληψη του εθνικού ελληνικού χώρου, των ορίων και της εσωτερικής του συγκρότησης, πριν τη θεσμική αναγνώριση και οργάνωση του ελληνικού κράτους· και δεύτερον, ότι η πρότασή τους υιοθετείται τόσο στη φιλελληνική Δύση όσο και από την πατριωτική ελληνική διανόηση και τις ελληνικές επαναστατικές κυβερνήσεις – γεγονός που επιβεβαιώνει την εισαγωγική μας διαπίστωση για τη σημαίνουσα πολιτική βαρύτητα του γεωγραφικού εγχειρήματος […]

(αποσπάσματα από την έκδοση,
πηγή: ΜΙΕΤ)

Maurizio Viroli Εθνικιστές και πατριώτες (minima 18)

Εθνικιστές και πατριώτες (minima 18)
Maurizio Viroli

Σειρά: Minima
Μετάφραση-Σχόλια: Δημήτρης Δ. Αρβανιτάκης
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2020,σ.142
ISBN: 978-960-250-775-9
Τιμή: 12,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 10,80€





Γιατί ο εθνικισμός είναι επικίνδυνος και πρέπει να καταπολεμηθεί με απολύτως ανυποχώρητο τρόπο; Γιατί δεν γεννιέται ως γλώσσα που εξυμνεί την ελευθερία, αλλά ως γλώσσα που εξυμνεί την πολιτισμική ή την εθνοτική ομοιογένεια: δεν διδάσκει τον σεβασμό στο ανθρώπινο πρόσωπο, αλλά δικαιολογεί την περιφρόνηση για όσους δεν ανήκουν στο δικό μας έθνος. Τα εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στο όνομα του εθνικισμού δεν ήταν σφάλματα, αλλά λογικές συνέπειες των αρχών αυτού του δόγματος. (σ. 108–109)

Στο διάβα των αιώνων, σε διάφορα διανοητικά και πολιτικά περιβάλλοντα, ο ρεπουμπλικανικός πατριωτισμός κατόρθωνε να ενθαρρύνει άνδρες και γυναίκες να δουλέψουν μαζί για να μετατρέψουν τις κοινότητές τους σε αγαθές ρεπούμπλικες, εντός των οποίων καθένας θα μπορούσε να ζήσει ως ελεύθερος πολίτης· ένωνε όσους ήθελαν να παλέψουν ενάντια στην κοινωνική και πολιτική ανισότητα· έδινε δύναμη στους αποκλεισμένους, που ζητούσαν την πλήρη αναγνώριση των κοινωνικών και των πολιτικών τους δικαιωμάτων. Αν αντιμετωπιστεί όπως πρέπει, ο πατριωτισμός μπορεί να υποστηρίξει και σήμερα διαφορετικές μορφές αγώνα για χειραφέτηση και αναγνώριση. (σ. 113–114)

Είναι οι έννοιες «πατρίδα» και «έθνος» αντιδραστικές; Είναι το «έθνος» και η «πατρίδα» περιουσία των εθνικιστών και των «υπερπατριωτών»; Έχουν τρόπο οι κοινωνίες, οι δημοκρατικοί πολίτες και η Αριστερά να αντιπαρατεθούν αποτελεσματικά αφενός στη λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης και αφετέρου στον ολοένα ογκούμενο τυφλό εθνικισμό; Μπορούν ο Όρμπαν, ο Σαλβίνι, ο Τραμπ και οι ομοϊδεάτες τους να είναι οι νικηφόροι κάτοικοι του μέλλοντος της ανθρωπότητας;

Ο Μαουρίτσιο Βιρόλι, για να απαντήσει στα απολύτως επείγοντα αυτά ερωτήματα του σήμερα, στρέφεται στις πηγές, στην ιστορία και στη διαπάλη των ιδεών, από τον 18ο αιώνα μέχρι τις μέρες μας. Επιστρέφει στις ρίζες για να κατανοήσει τον εθνικισμό (Χέρντερ) στην πολεμική του απέναντι αφενός στον κοσμοπολιτισμό (Βολταίρος, Λέσσινγκ, Γκαίτε) και αφετέρου στον ρεπουμπλικανικό πατριωτισμό, όπως αυτός διατυπώθηκε από τον Ρουσσώ, τη Γαλλική Επανάσταση (αλλά και τις ρεπουμπλικανικές αναγνώσεις του εθνικισμού από στοχαστές όπως ο Φίχτε), κυρίως όμως από τον Τζουζέππε Ματσίνι και την «καλύτερη παράδοση» του ιταλικού Risorgimento και την κληρονομιά του (ιταλική αντίσταση στον φασισμό). Για να κατανοήσει και να τεκμηριώσει ότι ο εθνικισμός είναι η απόλυτη διαστρέβλωση της φιλοπατρίας και ότι ο ρεπουμπλικανικός πατριωτισμός αποτελεί (ή καλύτερα: θα μπορούσε να αποτελέσει) την εγγύηση ενός πολιτικού συμβολαίου ελεύθερων και ισότιμων πολιτών.

(Παρουσίαση της έκδοσης)

Η μάγισσα

Η μάγισσα
Ζυλ Μισλέ

Μετάφραση: Έφη Κορομηλά
Επιμέλεια: Νίκος Αναστασόπουλος
Εισαγωγή: Ανδρονίκη Διαλέτη
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2020, σ.496
ISBN: 978-960-250-771-1
Τιμή: 27,00€
Τιμή ΜΙΕΤ:
24,30€



Διαβάζοντας σήμερα τὴ Μάγισσα (La Sorcière, 1862), και ιδιαίτερα το πρώτο μέρος του έργου, έχουμε συχνά την αίσθηση ότι πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Ο Μισλέ υιοθετεί τη μέθοδο του πανεπόπτη αφηγητή, ο οποίος δεν περιγράφει μόνο τις πράξεις των ιστορικών υποκειμένων αλλά εισχωρεί στον ψυχισμό τους, τα συναισθήματά τους, τις μύχιες σκέψεις, τις επιθυμίες και τους φόβους τους˙ δημιουργεί, με τα ὑλικά του ιστορικού, μυθιστορηματικούς ήρωες και ηρωίδες.

Η Μάγισσα γράφεται την περίοδο που ο Μισλέ έχει ριζοσπαστικοποιηθεί πολιτικά και έχει απομακρυνθεί ιδεολογικά από τους εκκλησιαστικούς θεσμούς και τα χριστιανικά ιδεώδη. Το έργο διαδραματίζεται σ’ έναν οπισθοδρομικό, μελαγχολικό και πληκτικό Μεσαίωνα και εγγράφεται στο ρεύμα της γαλλικής ρομαντικής ιστοριογραφίας, που κυρίαρχο στοιχείο της είναι η ιδιαίτερη συναισθηματική και ιδεολογική εμπλοκή του ιστορικού με το παρελθόν και τους κατοίκους του.

Σήμερα που η ιστοριογραφία για τη μαγεία και το κυνήγι των μαγισσών γνωρίζει ιδιαίτερη ανάπτυξη διεθνώς και που η σύγχρονη φεμινιστική ενασχόληση με τις μάγισσες και τις ιστορίες τους παραμένει ζωντανή, η αναδρομή στην πρώιμη ανάγνωση του Μισλέ φωτίζει το ευρύ φάσμα των προσεγγίσεων ενός αποτρόπαιου ιστορικού γεγονότος που εξακολουθεί να στοιχειώνει το συλλογικό φαντασιακό του δυτικού κόσμου, έχοντας εμπνεύσει ιστοριογράφους, κινήματα, αλλά και τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο.

_______________

Ο JULES MICHELET (1798–1874), από τις σημαντικότερες μορφές της γαλλικής ιστοριογραφίας του 19ου αιώνα, εργάστηκε στα Εθνικά Αρχεία της Γαλλίας και δίδαξε στο Collège de France, για να πέσει, αργότερα, σε πολιτική δυσμένεια και να χάσει όλα τα δημόσια αξιώματά του το 1852. Πολυγραφότατος, άφησε, μεταξύ άλλων, μια εξάτομη Ιστορία της Γαλλίας (1833–1844) και μια επτάτομη Ιστορία της [Γαλλικής] Επανάστασης (1847–1853).

Η ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΛΕΤΗ είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας καὶ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της καλύπτουν την ευρωπαϊκή ιστορία, με έμφαση στον πρώιμο νεότερο ιταλικό και αγγλικό χώρο, την ιστορία της βενετικής αυτοκρατορίας, την ιστορία του φύλου και την ιστοριογραφία

Γύρω στον Καβάφη. Άρθρα και μελέτες (1974–2008)

Γύρω στον Καβάφη. Άρθρα και μελέτες (1974–2008)
Ρενάτα Λαβανίνι

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2020, σ.256
ISBN: 978-960-250-767-4
Τιμή: 20,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 18,00€






Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης η συλλογή καβαφικών άρθρων της Ρενάτας Λαβανίνι.

«Τα κείμενα που συγκεντρώνονται σε τούτο τον τόμο γράφτηκαν κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου χρονικού διαστήματος (1974–2008). Καθώς δημοσιεύθηκαν σχεδόν στο σύνολό τους στην Ιταλία, παρόλο που δεν διέφυγαν την προσοχή μερικών τουλάχιστον ειδικών, έμειναν ίσως λιγότερο προσιτά στον ευρύτερο κύκλο των μελετητών του Καβάφη.

 Τα πρώτα τέσσερα από τα άρθρα αυτά είναι καρπός της πρώτης μου επαφής με τον ποιητικό λόγο του Καβάφη, τον οποίο προσπάθησα να αντιμετωπίσω, τουλάχιστον στην αρχή, ακολουθώντας τις μεθόδους ερμηνείας της υφολογικής και φορμαλιστικής κριτικής, η οποία δίνει προτεραιότητα στο κείμενο, στη γλωσσική και μορφολογική του δομή.

Η πρόταση να αναλάβω την επιμέλεια της έκδοσης των Ατελών ποιημάτων του Καβάφη έστρεψε από τότε αλλού το βλέμμα μου, καθώς το έργο αυτό, που κράτησε πολλά χρόνια, έγινε η κύρια απασχόλησή μου, οπότε τα υπόλοιπα γραπτά μου με αντικείμενο τον Καβάφη προέκυψαν όχι τόσο από ένα ενιαίο πρόγραμμα εργασίας, αλλά μάλλον από παρατηρήσεις και σκέψεις για τις οποίες έδινε αφορμή η καθημερινή εξοικείωσή μου με το έργο του ποιητή, όπως η εξερεύνηση των σχέσεών του με την Ιταλία και το αλεξανδρινό περιβάλλον, θεμάτων και μορφών της ποίησής του, αλλά και της πρόσληψης της ποίησής του στην Ελλάδα.

Ο τόμος περιλαμβάνει επίσης ένα δείγμα «γενετικής» έκδοσης των 154 ποιημάτων του κανόνα («Από το “Πτολεμαίου Καίσαρος” στο “Καισαρίων”») και κλείνει με τη μνήμη του πρόωρα χαμένου καταλανού φίλου μας Αλέξη Eudald Solà, νεοελληνιστή και μεταφραστή του Καβάφη.

(Από τον Πρόλογο της Ρενάτας Λαβανίνι)

Η έκδοση περιλαμβάνει επίσης Πίνακα Πρώτων Δημοσιεύσεων, αναλυτική Βιβλιογραφία, Ευρετήριο Καβαφικών Έργων και Ευρετήριο Κυρίων Ονομάτων.

Η RENATA LAVAGNINI σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο. Από το 1990 μέχρι το 2012 υπήρξε τακτική καθηγήτρια μεσαιωνικής και νέας ελληνικής φιλολογίας στο ίδιο πανεπιστήμιο. Είναι γενική γραμματέας του Σικελικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών (www.issbi.org) και από το 1979 είναι επίτιμη πρόξενος της Ελλάδας στο Παλέρμο. Έχει αφιερώσει διάφορες μελέτες στον ποιητή Κ. Π. Καβάφη και επιμελήθηκε την έκδοση των ατελών ποιημάτων του (Ίκαρος, Αθήνα 1994).

Jean-Paul Sartre Χούσσερλ - Φώκνερ - Καρτέσιος. Τέσσερα κείμενα

Χούσσερλ - Φώκνερ - Καρτέσιος. Τέσσερα κείμενα
 Jean Paul Sartre

Σειρά: Minima (No 16)
Μετάφραση: Αντώνης Χατζημωυσής
Επιμέλεια: Μαρία Στεφανοπούλου
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2020, σ.96
ISBN:  978-960-250-763-6
Τιμή: 11,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 9,90€




Ο φιλόσοφος Ζαν-Πωλ Σαρτρ (Παρίσι 1905-1980), εξέχουσα μορφή της γαλλικής στρατευμένης διανόησης του εικοστού αιώνα, κύριος εκπρόσωπος του ρεύματος του Υπαρξισμού, σφράγισε με το έργο και την προσωπικότητά του την ταραχώδη μεταπολεμική πνευματική και πολιτική ζωή της Γαλλίας, από το 1945 ως το τέλος της δεκαετίας του ’70. Βαθιά επηρεασμένος από τη φαινομενολογία του Έντμουντ Χούσσερλ και την οντολογία του Μάρτιν Χάιντεγκερ, γράφει στο ξεκίνημά του, τη δεκαετία του 1930, μελέτες για τη θεωρία των συγκινήσεων και τη φαντασία, προοίμιο της ώριμης φιλοσοφικής του πραγματείας Το Είναι και το Μηδέν (1943), ενώ ακολουθεί το επίσης κομβικό Ο Υπαρξισμός είναι Ανθρωπισμός (1946). Η φήμη του οφείλει πολλά στις πολιτικές και συναισθηματικές του περιπέτειες, καθώς και στο πλήθος των ιδεών που συναντάμε στα θεατρικά και λογοτεχνικά του έργα. Για να κατανοήσουμε ωστόσο το ακριβές περιεχόμενο των ιδεών του Σαρτρ και να ερμηνεύσουμε ορθά όσα μάς προτείνει, αξιολογώντας την εγκυρότητα των συλλογισμών του, θα πρέπει να στραφούμε σε γραπτά του όπου εκτίθεται η φιλοσοφική του θεώρηση.

 Τα τέσσερα κείμενα που παρουσιάζονται εδώ συστήνουν τον στοχαστή ως αναγνώστη άλλων δημιουργών. Αποτελούν ορόσημα της δεκαπενταετίας 1932-1947, μετά το τέλος της οποίας ο ώριμος Σαρτρ θα στραφεί εντονότερα και μαχητικότερα προς τον κοινωνικό προβληματισμό και την πολυποίκιλη, ενίοτε αμφιλεγόμενης ορθότητας, πολιτική του δράση. Στο κείμενο για την «Αποβλεπτικότητα» του Χούσσερλ συγκροτεί τη δική του εκδοχή της φαινομενολογίας, σκιαγραφώντας τον αδιάρρηκτο δεσμό ανάμεσα στη συνείδηση και τον κόσμο. Στα δύο δοκίμια για τα μυθιστορήματα του Ουίλλιαμ Φώκνερ Σαρτόρις και Η βουή και η μανία εστιάζει στη συνειδησιακή ροή του πρώτου και στις βιωματικές, μεταφυσικές διαστάσεις της χρονικότητας του δεύτερου. Με την «Καρτεσιανή ελευθερία», κλείνει έναν στοχαστικό κύκλο γύρω από την ανθρώπινη συνείδηση, θέτοντας το ζήτημα της συμβατότητας ανάμεσα στην ελευθερία της σκέψης και την αντικειμενικότητα της αλήθειας. Και στα τέσσερα κείμενα εκφράζεται η αντιπαλότητα του φιλοσόφου προς ό,τι θα αποκαλούσαμε «κουλτούρα της εσωτερικότητας». Για τον Σαρτρ, το μόνο συγκεκριμένο είναι ο κάθε ξεχωριστός άνθρωπος μέσα στις καταστάσεις που βιώνει.

Έργα 1964-1966. Τα χρόνια του στρατού


Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
διοργανώνει και παρουσιάζει την έκθεση:


Λευτέρης Ρόρρος

Έργα 1964-1966. Τα χρόνια του στρατού

Σας περιμένουμε την Τρίτη 24 Δεκεμβρίου μετά τις 13.00 στο βιβλιοπωλείο μας για την καθιερωμένη χριστουγεννιάτικη γιορτή και για τα εγκαίνια της έκθεσης




Στην έκθεση παρουσιάζονται μια σειρά από σχέδια και έργα που φιλοτέχνησε ο Λευτέρης Ρόρρος κατά την περίοδο της στρατιωτικής του θητείας (1964–1966), την οποία αντιμετώπισε άλλοτε με σκωπτική και άλλοτε με πιο σκοτεινή διάθεση. Ο ζωγράφος Λευτέρης Ρόρρος, μαθητής του Γιάννη Μόραλη, αποφοίτησε από την ΑΣΚΤ το 1964. Η παρουσία του στις εκθέσεις της εποχής φανερώνει έναν ταλαντούχο και ενεργητικό νέο, με ανησυχίες και έντονο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον.

Πληροφορίες: 210 3234 267, 210 3614 143

Γιάννης Ψυχοπαίδης. Ποιητικά. Η ζωγραφική συναντάει την ποίηση

Ποιητικά.Η ζωγραφική συναντάει την ποίηση
Γιάννης Ψυχοπαίδης

Κείμενα : Χριστίνα Ντουνιά, Στρατής Πασχάλης, Γιάννης Ψυχοπαίδης 

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης / Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Αθήνα 2019, σ.152
ISBN: 978-960-250-752-0
Τιμή: 15,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 13,50€





Το βιβλίο Γιάννης Ψυχοπαίδης, Ποιητικά. Η ζωγραφική συναντάει την ποίηση (συνέκδοση του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος με το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης) κυκλοφόρησε με την ευκαιρία της ομότιτλης έκθεσης στο κτίριο της ΕΒΕ στο ΚΠΙΣΝ.

Η βαθύτερη σχέση του Γιάννη Ψυχοπαίδη με την ποίηση είναι μακρά, συστηματική, συνεχής και δοκιμασμένη μέσα στα χρόνια, και αποτελεί ένα βασικό τμήμα στο ευρύτερο πλαίσιο του δημιουργικού του έργου. Τα Ποιητικά αποτελούν μια εικαστική συνομιλία του καλλιτέχνη με την Οδύσσεια του Ομήρου, τον Παρμενίδη, τον Ηρώνδα, τον Κάλβο, τον Μπάυρον, τον Παλαμά, τον Καβάφη, τον Καρυωτάκη, τον Λόρκα, τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τον Ρίτσο, τον Εμπειρίκο, τον Σαχτούρη, την Δημουλά, μέχρι και τον Κοντό, τον Φωστιέρη, τον Βλαβιανό, τον Κυπαρίσση, τον Μεταξά, τον Σιώτη.

Η έκδοση παρουσιάζει έργα μεικτής τεχνικής και διαφόρων υλικών, καθώς και μια μεγάλη σειρά από σχέδια, ακουαρέλες και λάδια με τα πορτρέτα των ποιητών με τους οποίους συνομιλεί ο καλλιτέχνης.

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΨΥΧΟΠΑΙΔΗΣ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Από το 1963 μέχρι το 1968 σπούδασε χαρακτική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα και στη συνέχεια ζωγραφική, με υποτροφία του γερμανικού κράτους, στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου (1970-1976).

Υπήρξε μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας «Α» τη δεκαετία του 1960 και μέλος της εικαστικής ομάδας του περιοδικού Επιθεώρηση Τέχνης· ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Νέοι Έλληνες Ρεαλιστές» (1971-1973)· ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Εικαστικών Τεχνών (Αθήνα 1974-1976)· μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας «10/9» του Μονάχου (1975)· προσκεκλημένος του Καλλιτεχνικού Προγράμματος του Δυτικού Βερολίνου DAAD (1977).

Από το 1977 μέχρι και το 1986 έζησε και εργάστηκε στο Βερολίνο. Από το 1986 μέχρι το 1992 έζησε και εργάστηκε στις Βρυξέλλες. Το 1994 εκλέχθηκε καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, όπου δίδαξε έως το 2012. Το 2013 εκλέχθηκε ομότιμος καθηγητής.

Από το 1966 μέχρι σήμερα έχει κάνει πολλές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Επίσης, έχει λάβει μέρος σε πολλές σημαντικές ομαδικές εκθέσεις σε γκαλερί, πινακοθήκες και μουσεία στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, όπως Γαλλία, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Ιρλανδία, Αλβανία, Ιαπωνία, Βέλγιο, Αλγερία, Κύπρο, Σουηδία, Ισραήλ, Ιράν, Τουρκία, Αγγλία, Καναδά, Ρουμανία, Αίγυπτο, Πολωνία, Ολλανδία, Ιταλία, Αμερική και Κίνα.

Στο βιβλιοπωλείο μας θα βρείτε το κατάλογο
Γιάννης Ψυχοπαίδης. Το κόκκινο και το μαύρο. Χαρακτική 1963-2013
Ψυχοπαίδης Ο Βύρωνας στην Κεφαλονιά

Η κρητική ποίηση στα χρόνια της Αναγέννησης (14ος –17ος αι.)

Η κρητική ποίηση στα χρόνια της Αναγέννησης (14ος –17ος αι.). Τόμος Α' Εισαγωγή
Στέφανος Κακλαμάνης

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2019, σ.392
ISBN: 978-960-250-743-8
Τιμή: 28,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 25,20€








Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης ο πρώτος τόμος (Εισαγωγή) του τρίτομου έργου του Στέφανου Κακλαμάνη με τίτλο Η κρητική ποίηση στα χρόνια της Αναγέννησης (14ος –17ος αι.).
Καρπός πολύχρονης έρευνας των ιστορικών και γραμματειακών πηγών, η μελέτη αυτή παρουσιάζει την ελληνόγλωσση ποιητική παραγωγή της Κρήτης από τον 14ο ως τα τέλη του 17ου αιώνα μέσα στα ιστορικά, κοινωνικά, ιδεολογικά και αισθητικά της συμφραζόμενα. Κεντρική θέση στην προσέγγιση αυτή κατέχουν τόσο οι δημιουργοί και τα έργα τους, όσο και η κοινωνία που τα προκάλεσε, τα προσέλαβε και τα απόλαυσε.

Το όλο εγχείρημα αναπτύσσεται σε τρεις τόμους: ο πρώτος περιλαμβάνει εισαγωγή στην εποχή και στη λογοτεχνία της κρητικής Αναγέννησης· ο δεύτερος και ο τρίτος παρακολουθούν τους αναβαθμούς της λογοτεχνικής παραγωγής από τις πρώτες εκδηλώσεις της ως τις ύστατες μέρες της μέσα από μια ανθολογία κειμένων με βιοεργογραφικές εισαγωγές, πραγματολογικά, ερμηνευτικά και κριτικά σχόλια, βιβλιογραφικά σημειώματα, γλωσσάρι και ευρετήρια.

Στη χαρτογράφηση αυτή, η ιστορία και ο πολιτισμός της Κρήτης αντιμετωπίζονται ως θεμελιώδη πεδία μελέτης για την κατανόηση της πνευματικής πορείας ενός κόσμου που συνδύασε τις διαφορετικές καταβολές και παραδόσεις του για να διαμορφώσει μια καινούργια, διακριτή, ταυτότητα. Οι λογοτεχνικές –και όχι μόνο– επιδόσεις του κόσμου αυτού αντανακλούν αυτήν την όχι  εύκολη και διόλου ευθύγραμμη πορεία στα 450 χρόνια της παρουσίας των Βενετών στο νησί.
Ετοιμάζονται
Η κρητική ποίηση στα χρόνια της Αναγέννησης, τόμος Β΄: Ανθολογία (14ος αι. – περ. 1580)
Η κρητική ποίηση στα χρόνια της Αναγέννησης, τόμος Γ΄: Ανθολογία (περ. 1580 –17ος αι.)

Μεταμορφώσεις ενός δρόμου: από την Καπάνατζα στην οδό Αγίου Μηνά

Μεταμορφώσεις ενός δρόμου: από την Καπάνατζα στην οδό Αγίου Μηνά
Επαμεινώνδας Γιάννης

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Θεσσαλονίκη 2019, σ.40
ISBN: 978-960-250-745-2
Τιμή ΜΙΕΤ
: 7,00€








Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στον εκθεσιακό χώρο στο βιβλιοπωλείο του στην Θεσσαλονίκη (17 Απριλίου – 28 Σεπτεμβρίου 2019).  Αφορμή για την έκθεση στάθηκαν οι εργασίες ανάπλασης της οδού Αγίου Μηνά το 2019, κατά τις οποίες ήρθαν στο φως οι γραμμές του παλιού τραμ της Θεσσαλονίκης.   Η ευρύτερη περιοχή –από τον Άγιο Μηνά και τη γειτονική πλατεία Εμπορίου μέχρι τα Λαδάδικα, την πλατεία Αποβάθρας και την πλατεία Ελευθερίας– είναι συνυφασμένη με σημαντικές στιγμές του νεότερου βίου της Θεσσαλονίκης, από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Στη Βενιζέλου χτυπούσε η καρδιά του εμπορικού κέντρου, ενώ η οδός Κατούνη οδηγούσε από την πλατεία Εμπορίου κατευθείαν στο κέντρο του λιμανιού. Από τις αρχές του 20ού αιώνα το τμήμα της οθωμανικής οδού Καπάνατζα που σήμερα ονομάζεται Αγίου Μηνά, αλλά και η Νέα Τσιμισκή του σχεδίου Εμπράρ στην ίδια περιοχή συγκέντρωσαν σταδιακά τις έδρες των μεγάλων ελληνικών τραπεζών στην Θεσσαλονίκη, και ανταγωνίζονταν ανοικτά τον γειτονικό Φραγκομαχαλά (παραδοσιακό εβραϊκό κέντρο των οικονομικών συναλλαγών). Από αυτές η Τράπεζα της Ανατολής μετακινήθηκε το 1926 σε ιδιόκτητο οικόπεδο, όπου ανήγειρε νέο λαμπρό διαμπερές μέγαρο με όψεις στην Τσιμισκή και την Αγίου Μηνά, το οποίο κατεδαφίσθηκε το 1963, για να αντικατασταθεί από το σημερινό κτίριο, που στεγάζει το βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ.  Στην Αγίου Μηνά έκανε αναστροφή και η γραμμή Νο 1 του τραμ, το οποίο στα 1927 μετακινήθηκε από την παραλιακή λεωφόρο Νίκης στη Νέα Τσιμισκή, προκειμένου να εξυπηρετήσει καλύτερα το εμπορικό κέντρο.

Νίκος Χατζηνικολάου Ο Μοντερνισμός του Γκρέκο (minima 13)

Ο Μοντερνισμός του Γκρέκο (minima 13)
Νίκος Χατζηνικολάου

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2019, σ.176
ISBN: 978-960-250-738-4
Τιμή: 15,00€
Τιμή ΜΙΕΤ:
13,50€







Στο δέκατο τρίτο δοκίμιο της σειράς minima του ΜΙΕΤ ο ιστορικός της τέχνης Νίκος Χατζηνικολάου εξετάζει και αναλύει τα μοντερνιστικά στοιχεία στο έργο του Γκρέκο.

«Ο “μοντερνισμός” του ζωγράφου οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι ενστερνίστηκε την ιταλική καλλιτεχνική θεωρία και χρησιμοποίησε τις συνταγές των βενετσιάνικων εργαστηρίων. Ό,τι έχει παρατηρηθεί στο έργο του από θετική ή αρνητική σκοπιά επί τέσσερις αιώνες –η απουσία συμμετρίας, η παραμόρφωση των αναλογιών, οι παραβιάσεις της εικονογραφικής παράδοσης, η άρνηση του χώρου, η δουλειά με χρωματικούς λεκέδες πάνω στον καμβά– προέρχεται από τις ιταλικές εμπειρίες και τη “μαθητεία” του εκεί. Όταν βρισκόταν στην Ιταλία, στις δεκαετίες του 1560 και του 1570, η Αναγέννηση ήταν πια ένα μακρινό όνειρο. Δεν υπάρχει λόγος να επαινεί κανείς ένα ζωγράφο που ήρθε από μια διαφορετική πολιτιστική παράδοση, ιδιαίτερα ως προς την αντίληψη της “εικόνας”, για το γεγονός ότι αρνήθηκε τα αναγεννησιακά αξιώματα για τη ζωγραφική τέχνη με τόσο ριζοσπαστικό τρόπο. Έτσι κι αλλιώς άλλοι είχαν προηγηθεί. Ως προς την άρνηση της Αναγέννησης αρκεί να σκεφθούμε τι υλοποίησαν ζωγράφοι όπως ο Ποντόρμο, o Ρόσσο ή ο Μπεκκαφούμι στην Τοσκάνη, οι οποίοι πεθαίνουν όταν ο Γκρέκο δεν έχει ακόμα βγει από την εφηβεία. Μπορεί όμως κανείς να αναγνωρίσει τη συνέπεια και τη δύναμη με την οποία συνέχισε και διεύρυνε στην Ισπανία όσα είχε μάθει στη Βενετία και τη Ρώμη, με αποτέλεσμα να δημιουργήσει έργα απαράμιλλης τόλμης.
Απομονωμένος στο Τολέδο, ο ζωγράφος, περισσότερο ενστικτωδώς παρά κατά τρόπο προγραμματικό και συστηματικό, έκανε πειράματα αδιανόητα για την κοινωνία στην οποία ζούσε. Ο δημιουργικός ρόλος της απομόνωσής του δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Ήταν από περισσότερες πλευρές ένα κίνητρο, το σταθερό ελατήριο της δράσης του.
Πυρήνας του μοντερνισμού του, τόσο από κοινωνική όσο και από αισθητική άποψη, μπορεί να θεωρηθεί η διεκδίκηση (όχι με λόγια και έννοιες στο χαρτί αλλά με τη ζωγραφική πράξη) του δικαιώματος που έχει ο καλλιτέχνης / παραγωγός, ως δημιουργός, να “παίζει” κατά το δοκούν με τα συστατικά στοιχεία της εικόνας.»

Ο συγγραφέας μελετάει απ’ αυτή τη σκοπιά τρία κορυφαία έργα του καλλιτέχνη και εντοπίζει τα ριζοσπαστικά στοιχεία τους: τον Διαμερισμό των ιματίων του Ιησού, το λεγόμενο Expolio, το οποίο ζωγράφισε στην αρχή της παραμονής του στην Ισπανία (1577-1579), την Παναγία Ελεούσα στην Ιγιέσκας (1605) και το ώριμο έργο του Άποψη και χάρτης του Τολέδο (περ. 1610-1614).
Ο Νίκος Χατζηνικολάου, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1938 και σπούδασε στη Αυστρία, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Δίδαξε επίσης σε πολλά ξένα πανεπιστήμια ως επισκέπτης καθηγητής. Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με την τέχνη του Γκρέκο και έχει συγγράψει πολλά βιβλία και επιστημονικά άρθρα.

Ημερολόγιο πολέμου (1940–1941) & Ημερολόγιο αιχμαλωσίας (1944–1945)  (Σειρά Αρχειοθήκη)
Παναγιώτης Νικόπουλος

Πρόλογος: Ηρώ Νικοπούλου
Επίμετρο: Ελένη Κούκη
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2019, σ.331
ISBN: 978-960-250-742-1
Τιμή: 22,00€
Τιμή ΜΙΕΤ:
19,80€




Τα ημερολόγια του Παναγιώτη Νικόπουλου, πέντε συνολικά σημειωματάρια, χωρίζονται σε δύο διακριτές χρονικές ενότητες. Η πρώτη είναι η περίοδος του πολέμου 1940–1941. Ο Νικόπουλος, στρατιώτης ήδη κατά την κήρυξη του πολέμου, αρχίζει να καταγράφει τις εντυπώσεις και τις σκέψεις του σ’ ένα ημερολόγιο καθώς η μονάδα του προωθείται προς το μέτωπο και στη συνέχεια υποχωρεί μετά την αστραπιαία επέλαση των χιτλερικών στρατευμάτων. Η δεύτερη χρονική ενότητα είναι η περίοδος κατά την οποία ο Νικόπουλος μεταφέρεται στο Γκρατς της Αυστρίας, τότε τμήμα του Τρίτου Ράιχ, και υποχρεώνεται σε καταναγκαστική εργασία. Στο διάστημα των τριών χρόνων που μεσολαβεί ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο ημερολόγιο, ο Νικόπουλος έχει οργανωθεί στο ΕΑΜ, ενώ δύο μήνες πριν από τη μεταφορά του στο Γκρατς συλλαμβάνεται και προτείνεται η φυλάκισή του ως «επικίνδυνου κομμουνιστή». 

Στο εκτενές επίμετρο, που τιτλοφορείται «Γράφοντας για τον εαυτό σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης», η ιστορικός Ελένη Κούκη σκιαγραφεί το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να διαβαστούν τα ημερολόγια. Αν το πρώτο ημερολόγιο έρχεται να προστεθεί σ’ ένα ήδη εκτενές σώμα αντίστοιχων κατάλοιπων από στρατιώτες της ίδιας περιόδου, το δεύτερο αφορά μια μαζική, τραυματική εμπειρία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, την ιδιοποίηση από το Γ΄ Ράιχ του εργατικού δυναμικού των κατεχόμενων από τους ναζί χωρών – εμπειρία που παραμένει υποφωτισμένη, κυρίως στην ελληνική ιστοριογραφία. 

Την έκδοση την προλογίζει η ανιψιά του συγγραφέα Ηρώ Νικοπούλου και την συμπληρώνει ένα πλούσιο εικονογραφικό υλικό με φωτογραφίες και τεκμήρια –ανάμεσά τους και επίσημα προσωπικά έγγραφα του Νικόπουλου από την παραμονή του στο Γκρατς ως κρατούμενου καταναγκαστικής εργασίας– καθώς και ένα Ευρετήριο Κυρίων Ονομάτων που περιλαμβάνει όσα ανθρωπωνύμια και τοπωνύμια αναφέρονται στα ημερολόγια.

Hans Jonas Η Συμμετοχή μας σ' αυτόν τον Πόλεμο (minima 12)

Η Συμμετοχή μας σ' αυτόν τον Πόλεμο (σειρά minima 12)
Hans Jonas

Μετάφραση: Γιώργος Ανδρουλιδάκης
Επίμετρο: Σταύρος Ζουμπουλάκης
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2019, σ.65
ISBN: 978-960-250-741-4
Τιμή: 10,00€
Τιμή ΜΙΕΤ:
9,00€





«Τούτη είναι η δική μας ώρα, τούτος είναι ο δικός μας πόλεμος.
       »Είναι η ώρα που περιμέναμε, με απόγνωση και ελπίδα στην καρδιά μας, όλα αυτά τα θανατερά χρόνια: η ώρα εκείνη όπου, αφού υπομείναμε αδύναμοι κάθε ταπείνωση και αδικία, κάθε σωματική στέρηση και ηθική μείωση του λαού μας, θα αξιωνόμασταν επιτέλους να αντιμετωπίσουμε τον θανάσιμο εχθρό μας κατά πρόσωπο, με το όπλο στο χέρι· να ζητήσουμε ικανοποίηση· να τακτοποιήσουμε κι εμείς τον λογαριασμό μας,  τον πρώτο απ’ όλους, στο μεγάλο ξεκαθάρισμα· και να συμβάλουμε ενεργά στην ανατροπή του παγκόσμιου εχθρού, που ήταν ευθύς εξαρχής και θα είναι μέχρι τέλους ο δικός μας εχθρός.»

Έτσι ανοίγει το συγκλονιστικό κείμενο Η συμμετοχή μας σ’ αυτόν τον πόλεμο. Έκκληση προς άρρενες Εβραίους, το οποίο έγραψε και εκφώνησε για πρώτη φορά στις 6 Οκτωβρίου 1939 ο Χανς Γιόνας, πεπεισμένος ότι οι Εβραίοι όφειλαν να συμμετάσχουν ενεργά στις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον της χιτλερικής Γερμανίας. Όπως επισημαίνει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης στο Επίμετρο, «η Έκκληση δεν είναι μόνο ένα κείμενο υψηλής ηθικής αξίας, είναι και ένα κείμενο μεγάλης πολιτικής διαύγειας και διορατικότητας».

Ο Γερμανοεβραίος φιλόσοφος Χανς Γιόνας γεννήθηκε το 1903 στο Μαίνχενγκλάντ­μπαχ και πέθανε το 1993 στη Νέα Υόρκη. Εγκατέλειψε τη Γερμανία το 1933, μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, και εγκαταστάθηκε στην Ιερουσαλήμ. Το 1949 μετανάστευσε στον Καναδά και το 1955 στις ΗΠΑ, όπου ανέλαβε καθηγητική έδρα στο πανεπιστημιακό ίδρυμα New School for Social Research (Νέα Υόρκη), ενώ παράλληλα δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής σε πολλά πανεπιστήμια (Πρίνστον, Σικάγο, Μόντρεαλ, Οττάβα κ.α.). Αρχικά ασχολήθηκε κατεξοχήν με την ιστορία του γνωστικισμού, ενώ αργότερα ανέπτυξε την «ηθική της ευθύνης» με προσανατολισμό στο μέλλον του πλανήτη και της ανθρωπότητας, εμβαθύνοντας σε επιμέρους πεδία της οικολογίας, της τεχνολογίας και της ιατρικής. Στα ελληνικά κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του: Η έννοια του Θεού μετά το Άουσβιτς (2001), Φιλοσοφικές έρευνες και μεταφυσικές εικασίες (2001), Η αρχή της ευθύνης (2018).

Μολιέρος Αμφιτρύων

Μολιέρος Αμφιτρύων

Μετάφραση: Χρύσα Προκοπάκη
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2019, σ.128
ISBN: 978-960-250-739-1
Τιμή: 13,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 11,70€










Θα μπορούσαμε να ονομάσουμε τον Αμφιτρύωνα «Κωμωδία των μεταμορφώσεων» ή «Προσωπεία του δόλου». Στη βάση του μύθου και της ίντριγκας βρίσκεται το προσωπείο, το διπλό πρόσωπο. Οι θεοί έχουν δύο μορφές, τη θεϊκή και την ανθρώπινη. Οι αλλεπάλληλες μεταμορφώσεις τους –για να φέρουμε το μύθο στα μέτρα μας– αποκαλύπτουν γενικότερες κοινωνικές συμπεριφορές, την πρωτεϊκή φύση και τους ελιγμούς των ισχυρών.

Ο Μολιέρος ήξερε πολύ καλά από προσωπεία και μεταμορφώσεις για να θίξει τα κακώς κείμενα του καιρού του και, γενικότερα, για να φωτίσει τα ανθρώπινα πάθη και παθήματα, να εκθέσει και να εκτεθεί ο ίδιος στη λυτρωτική (;) σκηνή. Μόνο που κάποτε αυτό το παιχνίδι κρύβει παγίδες…

Με την κυκλοφορία του Αμφιτρύωνα το ΜΙΕΤ συνεχίζει την έκδοση των τριών ιστορικών μολιερικών μεταφράσεων της Χρύσας Προκοπάκη (κυκλοφορεί ήδη ο Μισάνθρωπος και θα ακολουθήσει σύντομα το Σχολείο των γυναικών). Γραμμένο σε εναλλασσόμενους ανισοσύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους, το έργο αυτό είναι οπωσδήποτε το πλέον απαιτητικό όσον αφορά την απόδοσή του στα ελληνικά. Η μετάφραση της Χρύσας Προκοπάκη –ξαναδουλεμένη εκδοχή του κειμένου που παρουσίασε ο Λευτέρης Βογιατζής στο «κύκνειο άσμα» του στις 4 Αυγούστου 2012 στην Επίδαυρο– κατορθώνει να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες με την απαράμιλλη φυσικότητα και δεξιοτεχνία που χαρακτηρίζουν τα αδιαμφισβήτητα μεταφραστικά επιτεύγματα.

Ιμπέριος και Μαργαρώνα (Imperios and Margarona). The Rhymed Version

Ιμπέριος και Μαργαρώνα (Imperios and Margarona). The Rhymed Version
Κώστας Γιαβής



Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2019, σ.528
ISBN: 978-960-250-722-3
Τιμή: 41,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 36,90€





Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του ΜΙΕΤ η ομοιοκατάληκτη μεσαιωνική / αναγεννησιακή μυθιστορία του Ιμπερίου και της Μαργαρώνας σε κριτική έκδοση του καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κώστα Γιαβή.

Ο Ιμπέριος, ένα εκτενές αφηγηματικό ποίημα με περιπετειώδες και ρομαντικό περιεχόμενο, άγνωστου συγγραφέα, πρωτοτυπώθηκε στη Βενετία το 1543 και αποτέλεσε εκδοτικό φαινόμενο με 26 εκδόσεις έως το 1806. Το ποίημα ανήκει στην εναρκτήρια παραγωγή της νεοελληνικής λογοτεχνίας, με την οποία τα πρώτα ελληνικά τυπογραφεία κατασκεύασαν το αρχικό αναγνωστικό κοινό της νέας ελληνικής λογοτεχνίας. Η κομψή πλοκή των μόλις 1.046 στίχων εξακολουθεί να συγκινεί σήμερα. Ο πρίγκιπας της Προβηγκίας Ιμπέριος αναχωρεί από το οικογενειακό σπίτι για ένα μεγάλο ταξίδι στον κόσμο αναζητώντας την καταξίωση. Φτάνει στη Νάπολη, όπου τον ερωτεύεται η υπέροχη πριγκίπισσα Μαργαρώνα, κερδίζει το χέρι της σε τρομερή κονταρομαχία, παντρεύονται, αλλά χωρίζονται ακούσια. Ακολουθούν απίστευτες περιπέτειες. Ο Ιμπέριος γίνεται σπουδαίος ηγεμόνας στην Ανατολή, και η Μαργαρώνα ισάξιά του στη Δύση. Τελικά, σμίγουν με τρόπο θαυμαστό και βασιλεύουν ευτυχισμένοι.

Η κριτική έκδοση του Κώστα Γιαβή αναδεικνύει τη λογοτεχνικότητα του κειμένου και, χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα εργαλεία της εκδοτικής και της συγκριτικής φιλολογίας, παρουσιάζει τον Ιμπέριο ως επίτευγμα των πολιτισμικών ανταλλαγών μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Το κείμενο συνοδεύουν εκτενής Εισαγωγή και αναλυτικά πραγματολογικά και ερμηνευτικά Σχόλια, που βοηθούν τον αναγνώστη στην προσέγγιση και την απόλαυση του ποιήματος, και Γλωσσάριο. Το ποίημα εκδίδεται στα ελληνικά, με τα συνοδευτικά κείμενα στα αγγλικά.

Ο Κώστας Γιαβής είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή του στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Υπήρξε μεταδιδακτορικός υπότροφος του Princeton και του Ιδρύματος Humboldt, ερευνητικός εταίρος του Harvard (Dumbarton Oaks), λέκτορας του Πανεπιστημίου Cornell και επισκέπτης καθηγητής της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD) στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Τα ενδιαφέροντά του περιλαμβάνουν τη νέα ελληνική λογοτεχνία από το ύστερο Βυζάντιο μέχρι σήμερα, με έμφαση στα δημώδη κείμενα, την ποιητική της συνέχειας μεταξύ πολιτισμών και περιόδων, και τις προϋποθέσεις της νεωτερικότητας.

Έρωτος Αποτελέσματα (1792) Τα Στιχουργήματα

Έρωτος Αποτελέσματα (1792) Τα Στιχουργήματα
Ανώνυμος

Εισαγωγή και φιλολογική επιμέλεια: Ναταλία Δεληγιαννάκη
Γλωσσάρι: Peter Mackridge
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2018, σ.312
ISBN: 978-960-250-731-5
Τιμή: 19,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 17,10€






Έρωτος αποτελέσματα ήτοι Ιστορία ηθικοερωτική με πολιτικά τραγούδια, Βιέννη 1792: ένα τρίπτυχο λογοτεχνικό έργο, δυο χρόνια μετά το πρωτοπόρο Σχολείον των ντελικάτων εραστών του Ρήγα, που συνυφαίνει οργανικά την αφήγησή του με φαναριώτικα στιχουργήματα, δημοφιλή τραγούδια τα περισσότερα, σε μια πρωτοφανή έντυπη «ανθολόγηση» μεγάλου αριθμού τους. Η καινοτόμος, όπως επιτυγχάνεται σε αυτό, συλλειτουργία πεζού και έμμετρου λόγου δεν αίρει την ειδικότερη σημασία της πυκνής συγκέντρωσης εδώ αυτών των αστικών στιχουργημάτων, η οποία προβάλλεται στον τίτλο και στον πίνακα «των περιεχομένων τραγωδίων» του βιβλίου και συνιστά, εκ των πραγμάτων, μια από τις παλαιότερες γνωστές συλλογές τους. Σήμερα, με την πλήρη σύγχρονη έκδοση του έργου, με ευχερέστερη την πρόσβαση (σε ψηφιακή και σε φωτοαναστατική μορφή) στη δυσεύρετη έκδοση του 1792 και με απαλλαγμένο πλέον, σε μεγάλο βαθμό, από προκαταλήψεις του παρελθόντος και ζωηρό το ενδιαφέρον για τη λυρική παραγωγή εκείνων των χρόνων, τα 132 τραγούδια, ραβασάκια, στίχοι, θρήνοι, συλλογισμοί και στοχασμοί του βιβλίου παρουσιάζονται λοιπόν αυτοτελώς στο σύνολό τους. Ένα σύνολο που συγκροτείται με ιδιαίτερη προσοχή και περιλαμβάνει πλάι στα παλαιότερα τραγούδια, που ακμάζουν πλήρως διαμορφωμένα τουλάχιστον από τα τέλη της δεκαετίας του 1760, ικανά δείγματα ανανέωσής τους στο κατώφλι μιας νέας γι’ αυτά εποχής.

Στην ίδια σειρά των  χρηστικών εκδόσεων του ΜΙΕΤ με κείμενα νεοελληνικής και ξένης λογοτεχνίας κυκλοφορούν: Τέλλος Άγρας, Τα ποιήματα ♦ Στέφανος Σαχλίκης, Τα ποιήματα ♦ Διονύσιος Σολωμός, Η γυναίκα της Ζάκυθος ♦ Μολιέρος, Ο μισάνθρωπος

Περί ψυχής και παιδείας. Επίλεκτα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας
Κων/νος Δεσποτόπουλος / Κυριακή Ξυλά / Πολυάνθη Τσίγκου

Επιμέλεια: Κυριακή Ξυλά, Πολυάνθη Τσίγκου
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2018, σ.424

ISBN:978-960-250-727-8
Τιμή: 17,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 15,30€









Κύριο έργο της παιδείας είναι η διάπλαση της ανθρώπινης προσωπικότητας προς ανάπτυξη αισθαντικότητας και νοημοσύνης, έλλογης θεληματικότητας και στερεής ηθικότητας, ιδιοτήτων συστατικών αληθινής ελευθερίας, του εξαίσιου αυτού ανθρώπινου χαρίσματος. Εύλογα και ονομάζεται η παιδεία στο κύριο έργο της ανθρωπιστική. Πρώτο μέλημα της παιδείας είναι δηλαδή να διαπλάσει τον άνθρωπο καθ’ εαυτόν ως κάτι αυτάξιο και να τον καταστήσει ικανό για το «ζην» και το «ευ ζην», να κατεργασθεί άρα τον σωματο-ψυχικό δυναμισμό του με την πλαστουργική δύναμη των αγαθών του πολιτισμού.

Κωνσταντίνος Ι. Δεσποτόπουλος

Με την έκδοση Περί ψυχής και παιδείας ολοκληρώνεται η τριλογία των εκπαιδευτικών βιβλίων υπηρετικών της ανθρωπιστικής παιδείας, με πρώτο το Περί της πολιτικής και δεύτερο το Περί ανθρώπου και ηθικής. Η σειρά αυτή, καρπός συνεργασίας του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης και του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Προαγωγής της Ανθρωπιστικής Παιδείας, υπήρξε όραμα του αείμνηστου καθηγητή Κωνσταντίνου Ι. Δεσποτόπουλου και έχει ως σκοπό να προσφέρει στους αναγνώστες μια εικόνα κατά το δυνατόν εύληπτη και σαφή για την εξέλιξη της αρχαιοελληνικής σκέψης σχετικά με καίρια θέματα που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο.

Όπως και οι δύο προηγούμενοι, ο τόμος αυτός περιλαμβάνει αποσπάσματα έργων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στο πρωτότυπο με παράθεση μετάφρασης και σχολιασμού. Στο «Περί ψυχής» μέρος ανθολογούνται κείμενα τα οποία επελέγησαν με στόχο να προβληθούν οι προβληματισμοί και οι απόψεις των αρχαίων στοχαστών σχετικά με το μεγάλο θέμα της ψυχής: τι είναι ψυχή, αν είναι θνητή ή αθάνατη, από ποια και πόσα μέρη συνίσταται, ποιες είναι οι λειτουργίες και οι ιδιότητές της, αν όλα τα έμβια όντα διαθέτουν ψυχή, ποια η τύχη της ψυχής μετά το θάνατο του σώματος και τέλος πώς, με την άσκηση της φιλοσοφίας και τον φιλοσοφικό έρωτα, η ψυχή οδηγείται στην αρετή, επιτυγχάνεται δηλαδή η αληθινή παιδεία. Έτσι συνδέεται το θέμα της ψυχής με το θέμα της παιδείας, που αποτελεί το επίκεντρο του δεύτερου μέρους «Περί παιδείας». Το δεύτερο αυτό μέρος βασίζεται σε υλικό επιλεγμένο και επεξεργασμένο κυρίως από τον Κωνσταντίνο Ι. Δεσποτόπουλο. Δυστυχώς ο θάνατός του δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση αυτής της ενότητας, που, αν και υπολείπεται της πρώτης σε όγκο και διεξοδικότητα, περιλαμβάνει αποσπάσματα που αφορούν θέματα για την παιδεία σημαντικά, καθώς και προσωπικές απόψεις του εκλιπόντος Ακαδημαϊκού για το μεγάλο αυτό θέμα. Η επεξεργασία, οι πρόσθετες επεξηγήσεις και τα σχόλια στο τμήμα αυτό του βιβλίου έγιναν, με σεβασμό στις απόψεις και στο πνεύμα του Κωνσταντίνου Ι. Δεσποτόπουλου, από τις φιλολόγους και στενές συνεργάτριές του Κυριακή Ξυλά και Πολυάνθη Τσίγκου, οι οποίες είχαν και τη γενική επίβλεψη της έκδοσης.

https://www.miet.gr/userfiles/events/prosklisi2.jpg?w=310&h=242&bgcolor=F1EEE9



Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης διοργανώνει Έκθεση και δημοπρασία έργων τέχνης στο Μέγαρο Εϋνάρδου (Αγ. Κωνσταντίνου 20 & Μενάνδρου). Η έκθεση θα εγκαινιαστεί την Τρίτη 20 Νοεμβρίου 2018, στις 8.00 μ.μ., και η δημοπρασία θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2018, στις 7.00 μ.μ., από τον Πέτρο Βέργο.

Αφορμή για την έκθεση και τη δημοπρασία στάθηκε η ανάγκη χρηματοδότησης για την αποκατάσταση του κτιρίου του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ, ενός τετραώροφου διατηρητέου, που έχει χαρακτηριστεί από το Υπουργείο Πολιτισμού «έργο τέχνης». Οι επισκευές για τη διάσωση του κτιρίου κρίνονται απαραίτητες τόσο για τη σωστή φύλαξη των συλλογών όσο και για την ασφάλεια των εργαζομένων και των ερευνητών. Στις συλλογές του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ φυλάσσονται αρχεία ιστορικών προσωπικοτήτων και λογοτεχνών, φωτογραφίες και καρτ ποστάλ, βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες, τεκμήρια της καλλιτεχνικής ζωής, χάρτες, εφήμερα. Τα πλούσια ίχνη δύο αιώνων επιτρέπουν την πολύτροπη κατανόηση και ανασύνθεση πτυχών της ιστορίας και του πολιτισμού της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Η πρόσβαση στις συλλογές του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ είναι ελεύθερη και τις τελευταίες δεκαετίες αποτελεί μία από τις κυριότερες εστίες προαγωγής της έρευνας στον χώρο των ανθρωπιστικών σπουδών.

Το διατηρητέο τετραώροφο κτίριο του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ αγοράστηκε το 1986 και αποκαταστάθηκε το 1990. Η συμβολή των εικαστικών τεχνών στην απόκτησή του ήταν καθοριστική, καθώς μέρος του κόστους καλύφθηκε από δύο δημοπρασίες έργων που προσέφεραν καλλιτέχνες και συλλέκτες. O διαρκής εμπλουτισμός των αρχειακών πηγών και η αύξηση των ερευνητών που καθημερινά τις αξιοποιούν συνέβαλε στην καταπόνηση του κτιρίου.

Για την κάλυψη του κόστους των εργασιών αυτών, το ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ στρέφεται στον κόσμο του πολιτισμού και των γραμμάτων, στους χρήστες των συλλογών του, στους παλιούς και νέους φίλους του και προχωρά σε ποικίλες δράσεις με στόχο τη συγκέντρωση χρημάτων. Μία από αυτές τις δράσεις είναι η έκθεση και η δημοπρασία έργων τέχνης. Απευθυνθήκαμε σε φίλους του Ιδρύματος, καλλιτέχνες, τις οικογένειές τους και συλλέκτες, προκειμένου να μας προσφέρουν έργα για τη δημοπρασία. Ομόθυμα και συγκινητικά, όλοι έσπευσαν να συνδράμουν, προσφέροντας έργα τους για τον σκοπό αυτόν. Συγκεντρώθηκαν περίπου εκατό έργα: ζωγραφικά, χαρακτικά, γλυπτά, σχέδια, φωτογραφίες των παρακάτω καλλιτεχνών.

Τζούλια Ανδρειάδου, Κωστής Αντωνιάδης, Μιχάλης Αρφαράς, Αντώνης Βολανάκης, Χρύσα Βουδούρουγλου, Ανδρέας Βουρλούμης, Άρις Γεωργίου, Μανόλης Γιανναδάκης, Δημήτρης Γράνης, Κλεοπάτρα Δίγκα, Θανάσης Εξαρχόπουλος, Κατερίνα Ζαχαροπούλου, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Αλέξανδρος Ίσαρης, Στράτος Καλαφάτης, Μάρκος Καμπάνης, Ηρώ Κανακάκη, Βάσος Καπάνταης, Νίκη Καραγάτση, Κυριάκος Κατζουράκης, Μιχάλης Κατζουράκης, Μπόρις Κιρπότιν, Δημοσθένης Κοκκινίδης, Μαρία Κομπατσιάρη, Γιάννης Κόττης, Ευγενία Κουμαντάρου, Πελαγία Κυριαζή, Αλέξης Κυριτσόπουλος, Αλέκος Λεβίδης, Κλέαρχος Λουκόπουλος, Robert Mc Cabe, Κλειώ Μακρή, Θανάσης Μακρής, Μιχάλης Μανουσάκης, Τάσος Μαντζαβίνος, Γιώργος Μαυροΐδης, Χριστίνα Μήτρεντσε, Γιάννης Μιχαηλίδης, Γιάννης Μόραλης, Χρήστος Μποκόρος, Χρόνης Μπότσογλου, Χριστίνα Νάκου, Λία Ναλμπαντίδου, Νίκος Νικολάου, Κοσμάς Ξενάκης, Βάνα Ξένου, Ασπασία Παπαδοπεράκη, Νίκος Παπαδόπουλος, Αβραάμ Παυλίδης, Κοσμάς Παυλίδης, Νίκος Περάκης, Πάρις Πετρίδης, Γιώργος Ρόρρης, Κύριλλος Σαρρής, Δήμητρα Σιατερλή, Μάριος Σπηλιόπουλος, Παναγιώτης Τέτσης, Πραξιτέλης Τζανουλίνος, Βίκυ Τσαλαματά, Άννα Φιλίνη, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Γιώργος Χατζημιχάλης, Μαρία Χουλάκη, Γιάννης Ψυχοπαίδης.

Εγκαίνια: Τρίτη 20 Νοεμβρίου 2018, στις 8.00 μ.μ.

Διάρκεια έκθεσης: Τρίτη 20 έως Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2018

Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή, 12.00 – 18.00, Σάββατο 11.00 – 17.00

Ημέρα δημοπρασίας: Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2018, στις 7.00 μ.μ.

Πώς διαβάζεις έναν πίνακα ζωγραφικής

Πώς διαβάζεις έναν πίνακα ζωγραφικής (Σειρά Μinima 11)
 Louis Marin

Μετάφραση: Αλέξανδρος Δασκαλάκης
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2018, σ.95
ISBN:
978-960-250-729-2
Τιμή:
11,95€
Τιμή ΜΙΕΤ: 10,76€








Διαβάζουμε ένα γράμμα, ένα ποίημα, ένα βιβλίο. Πώς διαβάζουμε όμως ένα έργο τέχνης; Έναν πίνακα ζωγραφικής τον κοιτάζουμε, μπορεί να τον θαυμάζουμε αμέσως ή να μας αφήνει αδιάφορους, ακόμη και να μας δυσαρεστεί, και τότε τον προσπερνάμε. Όταν όμως τον παρατηρούμε επίμονα, και βέβαια πάντα από απόσταση, όπως στην αίθουσα ενός μουσείου, νιώθουμε ότι σταθήκαμε ώρα μπροστά του όχι μόνο επειδή μας ευχαριστεί η θέασή του, αλλά γιατί ακριβώς έχει και κάτι να μας πει, να μας αφηγηθεί. Αρχίζουμε τότε και αναγνωρίζουμε ότι, «γραμμένος» σε μια δική του γλώσσα, ο πίνακας απαιτεί από μας να τον «διαβάσουμε». Αυτή την παράδοξη αναγνωστική λειτουργία της ιδιωματικής γλώσσας της ζωγραφικής επιχειρεί να αναλύσει στο δοκίμιό του ο Λουί Μαρέν˙ να φωτίσει τα διασταυρούμενα όρια του νοητού και του ορατού: από την παραστατική συμβολική ζωγραφική του Νικολά Πουσσέν ‒όπου την αφήγηση αναλαμβάνει ο μύθος και η Ιστορία‒, διατρέχοντας την τέχνη του 17ου-18ου αιώνα μέσα από τις σιωπηλές νεκρές φύσεις των Φιλίπ ντε Σανπαίν, Λυμπέν Μπωγκέν και Ζαν Μπατίστ Σιμεόν Σαρντέν, ώς τη μοντέρνα τέχνη, με παραδείγματα την αφηρημένη ζωγραφική των Πητ Μόντριαν και Πάουλ Κλέε, ο συγγραφέας αναδεικνύει την καθολικότητα και την αυτονομία της ζωγραφικής απεικονιστικής σημασίας, περιγράφοντας την απόλαυση του βλέμματος όταν αυτό κατορθώνει να διαβάζει σαν γράμμα το ορατό και να κοιτάζει σαν ύλη το νοητό. 

Ο Louis Marin (1931-1992) είναι Γάλλος φιλόσοφος, ιστορικός, σημειολόγος και κριτικός της τέχνης. Με το πλούσιο και ρηξικέλευθο συγγραφικό, διεπιστημονικό του έργο κατάφερε να αντιπαραβάλει και να συγκεράσει έννοιες και μεθόδους κυρίως της φιλοσοφίας, της ιστορίας και της γλωσσολογίας, μελετώντας και εδραιώνοντας την ιστορία των σημειωτικών συστημάτων ‒που υπήρξε και το αντικείμενο της διδασκαλίας του στην École Pratique des Hautes Études του Παρισιού (1978-1992)‒ και την πολιτική ανάλυση της αναπαράστασης. Συνέβαλε αποφασιστικά στη διερεύνηση της θεωρητικής σχέσης ανάμεσα στην «ισχύ των σημείων» και στα «σημεία της εξουσίας», αλλά και στην εφαρμογή της σημειολογίας της ζωγραφικής, ανανεώνοντας το διάλογο μεταξύ κλασικισμού και νεωτερικότητας. Η θεματική του αναζήτηση επικεντρώθηκε σε θεολογικοπολιτικά δοκίμια, στον Μπλαιζ Πασκάλ, στον Νικολά Πουσσέν, στον γαλλικό 17ο αιώνα και στην ιταλική ζωγραφική του 15ου, στην αυτοβιογραφία, στην αφηγηματολογία. Τήρησε ουσιώδεις αποστάσεις από τον σύγχρονο ή προγενέστερο της εποχής του δομισμό, αντλώντας απ’ αυτόν αναλυτικά εργαλεία και συγχρόνως θέτοντας καίρια ερωτήματα για την έκβασή του. Σημαντικά έργα του: La critique du discours (1975), Le récit est un piège (1978), Le portrait de rois (1981), De la représentation (1993), Des pouvoirs de l’image (1993), L’écriture de soi (1999).

Παλαιότερες αναρτήσεις Αρχική σελίδα