ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

 Το Διοικητικό Συμβούλιο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, η Διοικητική Επιτροπή του Μουσείου Μπενάκη, η Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου, και η Γκαλερί Ζουμπουλάκη σας προσκαλούν στην έκθεση 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΡΑΛΗΣ

Αναδρομική στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 20.09.2018- 05.01.2019
Πέμπτη & Κυριακή, 10:00 -18:00
Παρασκευή & Σάββατο 10:00 - 22:00

Δεν υπάρχει πράξη χωρίς θεωρία. Δεν υφίσταται δυνατότητα κατανόησης μιας κοινωνίας, χωρίς ένα ουσιαστικό θεωρητικό υπόβαθρο. Ακούγοντας και διαβάζοντας καθημερινά κάθε είδους αποφάν­σεις περί της κοινωνίας, συ­χνά δεν υποψιαζόμαστε ότι η θεωρητική μελέτη της δεν είναι μόνο μια «εμπειρο­τεχνική» ενασχόληση, αλλά και μια εξειδικευμένη επιστημονική δραστηριότητα. Ένα ση­μαντικό κομμάτι της θεωρίας των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών συνιστά πλέον η αρ­χαιολογική θεωρία, δηλαδή η θεωρητική μελέτη των κοινωνιών του παρελ­θόντος μέσα από τα υλι­κά τους κατάλοιπα. 

Το βιβλίο είναι μια πραγματική αποκάλυψη για τον αναγνώστη. Ο εξαιρετικά ταπει­νόφρων και φαινομενικά εξειδικευμένος τίτλος του δεν προϊδεάζει για τον πλούτο και τη σημασία του περιεχομένου του. Αφενός, με αφορμή την αρχαιολογική θεωρία το βιβλίο μυεί τον αναγνώστη σε ένα πολύ ευρύτερο φάσμα βασικών κοινωνιολογικών και επιστημολογικών εννοιών (π.χ. θετικι­σμό, εξελικτισμό, μαρξισμό, δαρβινισμό, μεταμοντερνισμό, κλπ.). Αφετέρου, οι σύνθετες αυτές θεω­ρητικές έννοιες καθίστανται προσιτές στον καθένα μέσω της σπάνιας γλα­φυρότητας της αφήγη­σης και του ιδιαίτερου χαρίσματος του συγγραφέα. Ο Βρετανός αρ­χαιολόγος Matthew Johnson δεν είναι απλώς ένας από τους καλύτερους γνώστες της αρχαιο­λογικής και κοινωνικής θεωρίας διε­θνώς, αλλά και ένας εμπνευσμένος ακαδημαϊκός δάσκαλος 

Σύμφωνα με τον συγγραφέα, «είμαστε όλοι θεωρητικοί», είτε το θέλουμε είτε όχι. Το βιβλίο αυτό ανοίγει τον δρόμο για να γίνουμε καλοί και καταρτισμένοι θεωρητικοί, συνειδητοποιώντας τη ση­μασία της θεωρίας, τον διαρκή διάλογο μεταξύ παρελθόντος και παρόντος και τη θεμελιώδη αξία του θεωρητικού πλουραλισμού και της κριτικής σκέψης.

(από την παρουσίαση της έκδοσης)

Το 1973 ο καθηγητής Φιλοσοφίας και φιλόσοφος Ντήτερ Χένριχ, αναγνωρισμένος ήδη για την έρευνά του στον Καντ, τον Φίχτε, τον Χαίλντερλιν και τον Χέγκελ, ιδίως με τις δημοσιεύσεις του γύρω από τα προβλήματα της αυτοσυνείδησης, κλήθηκε να παραδώσει στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ μια σειρά διαλέξεων για την περίοδο της κλασικής γερμανικής φιλοσοφίας (1781-1844). Οι 21 αυτές διαλέξεις, οι οποίες εκδόθηκαν δύο δεκαετίες αργότερα με τη φροντίδα του Ντέιβιντ Πατσίνι, αποτέλεσαν και αποτελούν σταθμό στην εξοικείωση της «αγγλοσαξονικής» με την «ηπειρωτική» παράδοση της φιλοσοφίας, στην ανάπτυξη ενός διαλόγου μεταξύ τους, καθώς και μια διεισδυτική εισαγωγή στις μεταπτώσεις του γερμανικού ιδεαλισμού. 

Στην πορεία από τον Καντ στον Χέγκελ ο Χένριχ διακρίνει τρεις διακριτές θέσεις: τη θέση του Καντ, τη θέση του ύστερου Φίχτε και τη θέση του Χέγκελ. Υπογραμμίζει ότι δεν υφίσταται μεταξύ τους μια γραμμική πορεία βελτίωσης, αλλά ότι πρόκειται για θέσεις ισοδύναμες και ανταγωνιστικές, ότι και οι τρεις παραμένουν ανοιχτές στον γόνιμο φιλοσοφικό διάλογο, ότι η καθεμία έχει τα δικά της φιλοσοφικά ερείσματα και δεν μπορούν να αναχθούν η μία στην άλλη. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο επέλεξε να τιτλοφορήσει το βιβλίο Μεταξύ Καντ και Χέγκελ, και όχι «Από τον Καντ στον Χέγκελ», τίτλος που θα υπονοούσε μια αναγκαία κίνηση από τον πρώτο στον δεύτερο στοχαστή. 

Περιγράφοντας την πορεία αυτή, ο Χένριχ αναλύει τη σχέση ανάμεσα στο φιλοσοφικό σύστημα του Καντ και στον ιδεαλισμό που το διαδέχτηκε, επιχειρεί να προσδιορίσει με ακρίβεια τις σχέσεις ανάμεσα στους ιδεαλιστές φωτίζοντας τις μείζονες διενέξεις που ξέσπασαν μεταξύ μαθητών και δασκάλων (όπως οι διαμάχες μεταξύ του Φίχτε και των καντιανών, μεταξύ του Φίχτε και του Σέλλινγκ και μεταξύ του Χέγκελ και του Σέλλινγκ), αλλά και να δώσει απάντηση στο ερώτημα τι ακριβώς συνέβη τη στιγμή που η ιδεαλιστική φιλοσοφία κατέρρευσε και τη θέση της κατέλαβαν ο υπαρξισμός και ο μαρξισμός. 

από την παρουσίαση της έκδοσης

«…Ο Πύργος, ζωντανό μουσείο γλυπτικής, αποκαλύπτει σε κάθε βήμα, σε κάθε γωνιά, θαυμάσια δείγματα επεξεργασίας μαρμάρου: πλακόστρωτοι δρόμοι, θυρώματα, διάτρητοι φεγγίτες, λιθανάγλυφα, κρήνες, επιτύμβια στο νεκροταφείο, διάκοσμος στις εκκλησίες του. Τα σπίτι του Χαλεπά, το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών, η Σχολή Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου, καθώς και το πρόσφατο κόσμημα, το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, συμπληρώνουν την εικόνα της παράδοσης της τέχνης του μαρμάρου σε αυτόν τον ξεχωριστό τόπο. Εν μέσω όλων αυτών, ένα όνομα ξεφεύγει από το μέτρο, κινείται πάνω από τα συνηθισμένα, τα γήινα: ο Γιαννούλης Χαλεπάς, θρυλικό όνομα για τη νεοελληνική γλυπτική, ο μεγάλος τραγικός μύθος. Ο νεαρός καλλιτέχνης που γνωρίζει πολύ νωρίς τεράστια αναγνώριση, η τραγική του μοίρα, η τρέλα και η απομόνωση, η δύστυχη μάνα, που δαιμονοποιεί και απαγορεύει τη γλυπτική του, που καταστρέφει τα έργα του –την ταυτίζει με τη Μήδεια (;)-, η ανακάλυψη του γηραιού πλέον Γιαννούλη, η επιστροφή στα ανθρώπινα, σε μια ήρεμη οικογενειακή ζωή τα τελευταία οκτώ χρόνια, οδηγεί σε μια εκπληκτική παραγωγή, που όλοι τη θαυμάζουν, ωστόσο παραμένει αμφίβολο αν την καταλαβαίνουν. Διθυραμβικά σχόλια για την Κοιμωμένη και η συγκίνηση για την τραγική του μοίρα. Αυτός είναι ο Χαλεπάς για το πανελλήνιο: μια μυθιστορηματική μορφή-σύμβολο, με χαρακτηριστικά αγίου, που εξακολουθεί να συγκινεί ειδικούς, καλλιτέχνες, αλλά και ένα ευρύτερο κοινό. Η ακτινοβολία της Κοιμωμένης λίγο επιτρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος του Χαλεπά φιλοτεχνήθηκε στην Τήνο, μετά την επάνοδό του από το ψυχιατρείο της Κέρκυρας, και αργότερα στην Αθήνα, ότι το έργο αυτό έχει ξεχωριστή σημασία για τη νεοελληνική γλυπτική και ότι έχει ιδιαίτερα στενούς δεσμούς με το νησί της Τήνου.

Στην παρούσα έκθεση, γλυπτά και σχέδια του Γιαννούλη σε μονόφυλλα ή σε κατάστιχα λογαριασμών της πατρικής επιχείρησης (δάνεια της Εθνικής Πινακοθήκης), άγνωστα σχέδια από τη συλλογή Νικολάου Δούκα (Πύργος Τήνου), σπάνιο φωτογραφικό υλικό (αρχείο Κ. Π. Καλαϊτζίδη), καλύπτουν όλες τις δημιουργικές του περιόδους και παράλληλα αποκτούν άλλες διαστάσεις, φορτίζονται με άλλη σημασία∙ ξαναφέρνουν και τοποθετούν τον καλλιτέχνη στον δικό του «φυσικό» χώρο, δίπλα στον πατέρα του και στο εργαστήριό τους, στους συγχωριανούς του γλύπτες και μαρμαράδες, στον τόπο της μαρμαροτεχνίας, στον τόπο του.»

Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά

(από τον κατάλογο)