Blogger Template by Blogcrowds.

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Ενημέρωση και Δημοκρατία

Ενημέρωση και Δημοκρατία (Πρακτικά Συνεδρίου)
Συλλογικό

Επιστημονική Επιμέλεια: Παντελής Μπουκάλας
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα 2021,σ.234
ISBN: 978-618-5154-59-2
Τιμή: 8,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 7,20€



Η έκδοση περιλαμβάνει κείμενα των ομιλιών που εκφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου «Ενημέρωση και Δημοκρατία», το οποίο διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής στις 13-15 Δεκεμβρίου 2018.​​​​​​​

 Το ζεύγος των λέξεων δημοκρατία και δημοσιογραφία έχει πολύ βαθύτερη συγγένεια από την έκδηλη, την ηχητική. Το πρώτο συνθετικό τους δεν είναι απλώς παραπλήσιο αλλά πρέπει να εννοείται ως ταυτόσημο. Το δημόσιο, ως παραγωγό του δήμου, ορίζει εξαρχής τον ρόλο των μέσων μαζικής ενημέρωσης, το χρέος τους καλύτερα, σύμφωνα, άλλωστε, και με τις συνταγματικές επιταγές.

Στο συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στις 13-15 Δεκεμβρίου 2018 στο Μέγαρο Μουσικής, επιχειρήθηκε να καλυφθούν -μέσα από τις εισηγήσεις και τη συζήτηση στα στρογγυλά τραπέζια, αλλά και μέσα από τον διάλογο στο τέλος κάθε συνεδρίας- όσο το δυνατόν περισσότερες πλευρές ενός τόσο ευαίσθητου ζητήματος: Η σχέση Τύπου και πολιτικής λειτουργίας. Τα όρια της κριτικής, της λογοκρισίας και της αυτολογοκρισίας στα ΜΜΕ. Οι προκλήσεις της ψηφιακής εποχής και η ανάγκη αναστοχασμού του "παραδοσιακού" Τύπου. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η "μεταδημοσιογραφία του πολίτη". Τα νέα μέσα ενημέρωσης και οι αλλαγές στην παραγωγή, τη διάχυση και την πρόσληψη των πληροφοριών. Ο ρόλος της ιδεολογίας και της προπαγάνδας. Η κατασκευή της πραγματικότητας από τα ΜΜΕ και η οφειλόμενη εναντίωσή τους στη διακίνηση μισαλλόδοξου λόγου και σεξιστικών ή ρατσιστικών στερεοτύπων. Ο Τύπος και τα εθνικά ζητήματα. Οι ρητά κατοχυρωμένες αρχές του Συντάγματος (άρθρο 15, παρ. 1) που υποχρεώνουν τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς διαύλους να σέβονται το τρίπτυχο Ισότητα, Αντικειμενικότητα, Ποιότητα.

(Από τον πρόλογο του Παντελή Μπουκάλα)

 


Το μάγουλο της Παναγίας

Το μάγουλο της Παναγίας. Αυτοβιογραφική εικασία του Γεωργίου Καραϊσκάκη
Παντελής Μπουκάλας

Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2021,σ.160
ISBN: 978-960-505-500-4
Τιμή: 13,90€
Τιμή ΜΙΕΤ: 12,51€





Μπορεί ο Γεώργιος Καραϊσκάκης να είναι θρύλος ή μύθος, ωστόσο ο ατίθασος Γιος της Καλογριάς, ο βίαια ή τερπνά ελευθερόστομος Γύφτος, είναι και κάτι πολύ ουσιωδέστερο από αυτό. Είναι ιστορία. Βαριά ιστορία. Ο βίος του, ένοπλος από πολύ μικρή ηλικία και έως τον θάνατό του στο Φάληρο, στις 23 Απριλίου 1827, μας κληροδότησε την πυκνότερη και διαυγέστερη σύνοψη του Αγώνα. Τον πολύτροπο άντρα, τον φιλόδοξο κλέφτη, έναν δαιμόνιο, ποικίλο Έλληνα, τον έκανε επαναστάτη η ίδια η Επανάσταση, με τις τεράστιες ψυχικές και πνευματικές δυνάμεις που απελευθέρωσε.

Το συναρπαστικό όραμα της Επανάστασης –να γίνει πατρίδα ο τόπος, ελεύθερη πατρίδα, και να γίνουν Έλληνες οι Ρουμελιώτες, οι Μοραΐτες, οι νησιώτες, οι ετερόχθονες– στράτευσε από μια στιγμή κι έπειτα κατ’ αποκλειστικότητα τον στρατηγικό νου του Καραϊσκάκη, τα θυελλώδη αισθήματά του, την πανούργα γλώσσα του, που τη χρησιμοποιούσε σαν πολλαπλασιαστή των συντροφικών και πατριωτικών αισθημάτων, σαν όργανο αυθεντικού σαρκασμού και αυτοσαρκασμού ή μεταφορέα του χλευασμού του για τους αντιπάλους του, ομόφυλους και αλλόφυλους. Στράτευσε βέβαια και το σώμα του ο Αγώνας, εξασθενημένο από την πολύχρονη φθίση κι ωστόσο ακμαίο. Επί δεκαετίες, ο ξεγραμμένος από γιατρούς και συντρόφους Καραϊσκάκης περιγελούσε τον θάνατο, τον έκλεβε.

« Ο Καραϊσκάκης δύναται τω όντι να θεωρηθή ως το γνησιώτερον, ούτως ειπείν, προϊόν της Ελληνικής επαναστάσεως » συμπεραίνει αρκετά νωρίς ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, βιογραφώντας τον καπετάνιο, μισό αιώνα μετά τον θάνατό του, για τους υπεύθυνους του οποίου οι μαρτυρίες δεν συμφωνούν. Τα λεγόμενα του ιστορικού τιμούν με την αλήθεια τους έναν παθιασμένο άνθρωπο που δεν δίσταζε να ρίχνεται πρώτος στη μάχη, για να δείχνει εμπράκτως ότι τα αξιώματα υπάρχουν για να υπηρετούμε το κοινό καλό ριψοκινδυνεύοντας, όχι για να απολαμβάνουμε την ασφάλειά τους και τα σαγηνευτικά τους δώρα.

Το ανά χείρας βιβλίο, Το μάγουλο της Παναγίας, ένα πεζογράφημα θεατρικής μορφής, αποτελεί μια αυτοβιογραφική εικασία που αρδεύεται εξίσου από τη φαντασία και τις πολλές διαθέσιμες μαρτυρίες, ιστοριογραφήματα, δημοτικά τραγούδια, λαογραφικές αναφορές κ.α.

(Από την παρουσίαση του Εκδότη)

Χρήστος Βυζάντιος, Ιστορία του τακτικού στρατού της Ελλάδος 1821-1833

Ιστορία του τακτικού στρατού της Ελλάδος 1821-1833
Χρήστος Βυζάντιος

Εισαγωγή-Επιστημονική επιμέλεια-Σχόλια: Νίκος Θεοτοκάς-Διονύσης Τζάκης
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα 2020,σ.456
ISBN: 978-618-5154-53-0
Τιμή: 15,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 13,50€




Μόλις κυκλοφόρησε, από τις εκδόσεις του Ιδρύματος Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, η Ιστορία του τακτικού στρατού της Ελλάδος 1821-1833 του Χρήστου Βυζάντιου, τρίτος  τόμος της σειράς «Κείμενα Μνήμης»  (διευθυντής:  Παντελής Μπουκάλας), με εισαγωγή, επιστημονική επιμέλεια και σχόλια  των ιστορικών Νίκου Θεοτοκά (Πάντειο Πανεπιστήμιο) και Διονύση Τζάκη (Ιόνιο Πανεπιστήμιο).

Ο συγγραφέας, Χρήστος Βυζάντιος, γεννημένος το 1804 στην Κωνσταντινούπολη, ήρθε νεαρότατος στην επαναστατημένη Ελλάδα, το 1823. Πολέμησε στο Ναύπλιο, την Κάρυστο, το Χαϊδάρι, την Ακρόπολη, τη Χίο και αλλού ως μέλος του νεοσύστατου ολιγάριθμου τακτικού στρατού,  ενός σώματος που απαξιώθηκε από την πλειονότητα των οπλαρχηγών του 1821. Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο η εξιστόρησή του, που εκδόθηκε αρχικά το 1837 και σε εκτενέστερη και αναθεωρημένη μορφή το 1874, αποτελεί μια από τις σπάνιες και πιο πολύτιμες μαρτυρίες για την Ελληνική Επανάσταση. 
 
Όπως σημειώνει στο εισαγωγικό του σημείωμα ο Παντελής Μπουκάλας, «ο Βυζάντιος πίστευε ακράδαντα ότι μόνον ένας «ὠργανισμένος» στρατός θα μπορούσε να υπηρετήσει την εθνική ιδέα», «ωστόσο δεν μειώνει τη συμβολή των ατάκτων στον Αγώνα ώστε, πλαγίως, να δικαιώσει το Τακτικό και την προσωπική του θητεία στις τάξεις του. Δεν είναι αυτό το μέλημά του. Αναγνωρίζει άλλωστε ότι «ὁ ἄτακτος στρατὸς ἦτο ὁλόκληρον τὸ ἔθνος μετασχηματισθὲν εἰς στρατόν, ὁ δὲ τακτικὸς ἦτο τὸ πολλοστημόριον αὐτοῦ». Η πίκρα του απορρέει από το γεγονός ότι ο τακτικός στρατός «δὲν ἐθεωρεῖτο ὡς ἐθνικός», γιατί τα μέλη του ήταν κυρίως «ἑτερόχθονες», όπως άλλωστε και ο συγγραφέας. 
 
Η εκτενής εισαγωγή (στην οποία οι επιστημονικοί επιμελητές εντάσσουν το κείμενο στη σύγχρονη ιστοριογραφική και θεωρητική συζήτηση περί τακτικού και άτακτου στρατού)  τα αναλυτικά σχόλια  και το ευρετήριο βοηθούν τον σημερινό αναγνώστη να προσεγγίσει και να κατανοήσει το σημαντικό αυτό έργο.

(από την παρουσίαση του εκδότη)

Κλέφτικα τραγούδια μεταφρασμένα σε πέντε γλώσσες (1824-1843)

Κλέφτικα τραγούδια μεταφρασμένα σε πέντε γλώσσες (1824-1843)
Συλλογικό

Επιμέλεια: Παντελής Μπουκάλας, Αλέξης Πολίτης
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα 2020,σ.192
ISBN: 978-618-5154-52-3
Τιμή: 10,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 9,00€




O τόμος Κλέφτικα τραγούδια μεταφρασμένα σε πέντε γλώσσες (1824-1843, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, μας εισάγει, με τρόπο γλαφυρό και ελκυστικό, στο μεγάλο κεφάλαιο της υποδοχής από την ευρωπαϊκή λογιοσύνη των δημοτικών μας τραγουδιών, ιδιαίτερα εκείνων που συνδέονται με τον αγωνιστικό βίο των Κλεφτών. 

Το 1824-1825 ο Γάλλος φιλόλογος και ιστορικός Κλωντ Φωριέλ εξέδωσε στο Παρίσι μια δίτομη συλλογή Ελληνικών δημοτικών τραγουδιών, μεταφρασμένων στα γαλλικά. 

Η συμβολή του υπήρξε καθοριστική, καθώς σηματοδότησε τη στροφή του ενδιαφέροντος της καλλιεργημένης ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, από τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, στους Έλληνες του καιρού της και τη σύγχρονη πολιτισμική τους δημιουργία. 

Ακολούθησαν, τα επόμενα χρόνια, μεταφράσεις και εκδόσεις ελληνικών δημοτικών τραγουδιών και σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες: στα γερμανικά, τα αγγλικά, τα ιταλικά και τα ρωσικά. Στην εκδοτική αυτή παραγωγή πρωτοστάτησαν σημαντικά ονόματα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και λογιοσύνης, όπως ο Βόλφγκανγκ Γκαίτε, ο Βίλχελμ Μύλλερ, ο Π.Μ.Λ. Τζος, ο Τσαρλς Μπρίνσλεϋ Σέρινταν, ο Νικολό Τομμαζέο, ο Ν.Ι. Γκνιέντιτς, ο Γεώργιος Ευλάμπιος.

Στην έκδοση του Ιδρύματος της Βουλής ανθολογούνται περί τα δώδεκα τραγούδια από κάθε γλώσσα υποδοχής: τη γαλλική, τη γερμανική, την αγγλική, την ιταλική και τη ρωσική. Στόχος είναι, με τα δείγματα αυτά, ο αναγνώστης να σχηματίσει εικόνα του λογοτεχνικού αλλά και του πολιτικού ενδιαφέροντος, στο πλαίσιο του φιλελληνικού κινήματος, των Ευρωπαίων για τη δημοτική ποίηση των Νεοελλήνων, στις αρχές και τα μέσα του 19ου αιώνα.

Όπως σημειώνουν οι συντελεστές της, η έκδοση αποτελεί μια μικρή ανταπόδοση στο μέγα δώρο του Φωριέλ, των άλλων συλλεκτών-εκδοτών και των μεταφραστών, μια πράξη επιβεβλημένη.

Οι αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να διαβάσουν δύο εκτενή μελετήματα γραμμένα από δύο άριστους γνώστες των δημοτικών, και ειδικά των κλέφτικων, τραγουδιών: την Εισαγωγή του Αλέξη Πολίτη («Οι κλέφτες και τα τραγούδια τους») και το Επίμετρο του Παντελή Μπουκάλα («Τα κλέφτικα, ψηφίδες από την “Ιλιάδα” της νεότερης Ελλάδας»). Ο τόμος κοσμείται από ζωγραφικά έργα εμπνευσμένα από την Ελληνική Επανάσταση.

Όπως τονίζει στον Πρόλογό του ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Κωνσταντίνος Αν. Τασούλας, το ανθολόγιο αυτό «πιστοποιεί τη διάρκεια ενός αδάμαστου λαού που από την εποχή της “αρχαιολογίας” του Θουκυδίδη μέχρι το 1821 πάλευε και τραγουδούσε, για να στεφανώσει το μεγαλύτερο έπος της σύγχρονης ιστορίας του, την Εθνική Παλιγγενεσία, με τα κλέφτικα τραγούδια. Αξίζει όχι απλώς να τα διαβάσετε, αλλά και να τα μελετήσετε!».

Η έκδοση εντάσσεται στον Κύκλο Δράσεων «1821-2021. Διακόσια χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση» του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων, ενός προγράμματος που αναπτύσσεται σε τρεις άξονες (Ιστορία – Αρχεία – Μνήμη) και περιλαμβάνει εκδόσεις, ερευνητικά προγράμματα και εκδηλώσεις, με την ευκαιρία της επετείου.

 (από την παρουσίαση του βιβλίου από τον εκδότη)

1821 και απομνημόνευμα. Ιστορική χρήση και ιστοριογραφική γνώση

1821 και απομνημόνευμα. Ιστορική χρήση και ιστοριογραφική γνώση (Πρακτικά Συνεδρίου)
Συλλογικό

Επιστημονική Επιμέλεια:Δημήτρης Δημητρόπουλος – Βαγγέλης Καραμανωλάκης – Νίκη Μαρωνίτη – Παντελής Μπουκάλας
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα 2020, σ.312
ISBN: 978-618-5154-45-5
Τιμή:
10,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 9,00€




Η έκδοση περιλαμβάνει τα κείμενα των ομιλιών που εκφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου «1821 και απομνημόνευμα. Ιστορική χρήση και ιστοριογραφική γνώση», το οποίο διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής στις 21-22 Μαρτίου 2019 στο πλαίσιο του Κύκλου Δράσεων «1821-2021. 200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Ιστορία – Αρχεία – Μνήμη», του Ιδρύματος της Βουλής.

Κόκκιν΄αχείλι εφίλησα Το ταξίδι του φιλιού και ο έρωτας σαν υπερβολή

Κόκκιν΄αχείλι εφίλησα Το ταξίδι του φιλιού και ο έρωτας σαν υπερβολή
Παντελής Μπουκάλας

Σειρά: Πιάνω Γραφή να Γράψω...Δοκίμια για το Δημοτικό Τραγούδι - 3
Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2019, σ.843
ISBN: 978-960-505-426-7
Τιμή:
24,90€
Τιμή ΜΙΕΤ: 22,41€






Ένα από τα πιο αγαπημένα δημοτικά τραγούδια εξεικονίζει με τρόπο συναρπαστικό το ταχύτατο ταξίδι του φιλιού, του κόκκινου φιλιού, από τα χείλη που σμίγουν στην πλάση που φιλοξενεί τους ερωτευμένους και πανηγυρίζει μαζί τους: Κόκκιν' αχείλι εφίλησα κι έβαψε το δικό μου, / και στο μαντίλι το 'συρα κι έβαψε το μαντίλι, / και στο ποτάμι το 'πλυνα κι έβαψε το ποτάμι, / κι έβαψε η άκρη του γιαλού κι η μέση του πελάγου. / Κατέβη ο αϊτός να πιει νερό κι έβαψε τα φτερά του, / κι έβαψε ο ήλιος ο μισός και το φεγγάρι ακέριο.

Οι έξι στίχοι, που διασώθηκαν σε ποικίλες παραλλαγές, έχουν μακρά φιλολογική, λαογραφική και λογοτεχνική ιστορία, στην οποία εμπλέκονται μεγάλα ονόματα της λογιοσύνης και της ποίησης. Ανάμεσά τους ο Κοραής, ο Φωριέλ, ο Ν.Γ. Πολίτης, ο Κρυστάλλης, ο Ψυχάρης, ο Αποστολάκης, ο Σεφέρης, ο Τσάτσος, ο Φώτος Πολίτης, ο Βρεττάκος.

Στο επίκεντρο του διαλόγου βρέθηκαν ζητήματα που μας απασχολούν και σήμερα: η ιδιαιτερότητα της δημοτικής ποίησης, η στάθμιση της αξίας της με ζύγια αμιγώς λογοτεχνικά και το δικαίωμα της ποίησης εν γένει, ανώνυμης και προσωπικής, να ιστορεί τα αισθήματα και τις ιδέες της ανοίγοντας δρόμους που την απομακρύνουν από την ασφάλεια της «λογικής» πεπατημένης. Η φυσικότητα με την οποία ο λαϊκός δημιουργός εμπιστεύτηκε την υπερβολή, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το τραγούδι του ακάθεκτου κόκκινου φιλιού, ετοίμασε τραγούδια που πιθανόν θα σαγήνευαν τους υπερρεαλιστές, Έλληνες και ξένους, αν τα γνώριζαν έγκαιρα σε όλη την έκτασή τους.

Κάποια άλλης κατηγορίας δημοτικά τραγούδια, στα οποία επίσης αναφέρεται ο ανά χείρας τόμος, θα μπορούσαν να προκαλέσουν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των πρωτοπόρων της ψυχανάλυσης, αν -και πάλι- τα γνώριζαν έγκαιρα. Αίφνης, ο Σίγκμουντ Φρόυντ, που γνώριζε τον Οιδίποδα τύραννο του Σοφοκλή, ίσως σκεφτόταν ότι ο όρος «οιδιπόδειο σύμπλεγμα» δεν καλύπτει με πληρότητα και διαύγεια τις σκέψεις του. Ο Οιδίποδας και η Ιοκάστη δεν γνωρίζονταν. Αντίθετα, σε ολόκληρο κύκλο δημοτικών τραγουδιών το «οιδιπόδειο» είναι ενεπίγνωστο, εκδηλώνεται δε με τέτοια επιθετικότητα από τη μητρική πλευρά ώστε συνταράζονται τα ιερά, ο ουρανός κι η θάλασσα. Αποκαλυπτικές για το βάρος που αποδίδει η λαϊκή σκέψη στο «οιδιπόδειο» κρίμα είναι οι παραλλαγές όπου η πραγμάτωση της μητρο-υιικής σχέσης απολήγει με τριπλό θάνατο (άλλη κάθαρση δεν προβλέπεται), αλλά και οι παραδόσεις στις οποίες Οιδίποδας, ενσυνείδητος, είναι ο Ιούδας.

 (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)


Στο βιβλιοπωλείο μας θα βρείτε και τους δυο πρώτους τόμους της σειράς

Το Αίμα της Αγάπης. Ο Πόθος και ο Φόνος στη Δημοτική Ποίηση
Όταν το Ρήμα γίνεται Όνομα

Μηλιά μου Αμίλητη

Μηλιά μου Αμίλητη. Ένας λόγος σε έξι φωνές
Παντελής Μπουκάλας

Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2019, σ.45
ISBN: 978-960-505-413-7
Τιμή:
8,50€
Τιμή ΜΙΕΤ: 7,65€







Η ΜΗΛΙΑ ΜΟΥ ΑΜΙΛΗΤΗ είναι η ποιητική αναψηλάφηση ενός συνταρακτικού συμβάντος που έλαβε χώρα σε κάποιο χωριό της Μάνης, πριν από ενάμιση αιώνα. Την ιστορία μού την αφηγήθηκε η μουσικός Δήμητρα Τρυπάνη, ζητώντας μου να ετοιμάσω ένα κείμενο, με το οποίο θα συλλειτουργούσε η μουσική της, στην "παράσταση ήχου" που σχεδίαζε.

Δοκίμασα να σκεφτώ και να νιώσω όπως (ενδεχομένως) σκέφτηκαν και ένιωσαν όλα τα πρόσωπα που ενεπλάκησαν στο δράμα του 19ου αιώνα, τόσο μακρινό αλλά και τόσο οικείο: η κοπελιά που τόλμησε να αγαπήσει έναν ξενομερίτη, εκτός γάμου, ο πατέρας, η μάνα, τα αδέρφια της, ο μικρότερος αδερφός με την άτολμη άρνησή του, ο (για ένα μόλις εικοσιτετράωρο) σύζυγός της, ο ξένος, το ίδιο το χωριό του δράματος. Η μικροκοινωνία του χωριού της Μάνης, έτσι όπως οργανώνεται από τις νόρμες και την παράδοσή της, από την εθιμική ή μάλλον "φυσική" αρρενοκρατία της, δεν είναι αποκλειστικά μανιάτικη αλλά και κρητική και ξηρομερίτικη - και ιρλανδέζικη, για παράδειγμα. Παντού η γυναίκα "είναι του πατρός της και του αντρός της", κτήμα και θύμα, μια μηχανή που παράγει σιωπηλή τα πάντα, ανάμεσά τους και παιδιά.

Αποφάσισα ευθύς εξαρχής να μοιράσω τον λόγο σε διαφορετικά στόματα, σε διαφορετικές φωνές. Ώστε μέσα από την αντιδικία τους να εικονογραφηθεί κάπως πιστότερα μια φρίκη που πρέπει να "κουβεντιαστεί", μήπως και ελεγχθεί. Μια φρίκη όμως που πολύ δύσκολα "κουβεντιάζεται" (αντλώ το ρήμα αυτό, και την εικόνα γενικότερα, από το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη "Τελευταίος σταθμός"), όσο κι αν είναι ανάγκη να συλλαβιστεί και να συνταχθεί. Όχι για να ερμηνευτεί, είναι ύβρις να θεωρούμε εύκολη την ερμηνεία της, αλλά τουλάχιστον να εξημερωθεί ή να ξορκιστεί. Και η ποίηση, ανέκαθεν, έχει στενότατη σχέση με το ξόρκι και τη μαγγανεία.


(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Το Αίμα της Αγάπης. Ο Πόθος και ο Φόνος στη Δημοτική Ποίηση

Το Αίμα της Αγάπης. Ο Πόθος και ο Φόνος στη Δημοτική Ποίηση (Δοκίμια για το Δημοτικό Τραγούδι - 2)
Παντελής Μπουκάλας

Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2017, 821σελ.
ISBN: 978-960-505-303-1
Τιμή: 24,90€
Τιμή ΜΙΕΤ:19,92€






ΑΦΘΟΝΟ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΣΧΕΤΟ ρέει το αίμα στην επικράτεια του έρωτα, όπως τη γεωγραφεί η δημοτική ποίηση, από τις παραλογές έως τα καθαυτό ερωτολογικά τραγούδια, εκτενή ή δίστιχα. Της αγάπης τα αίματα, στη μεταφορική ή την κυριολεκτική τους χρήση, λειτουργούν σαν απόλυτο τεκμήριο της ψυχικής συγκίνησης, σαν ακράδαντο πειστήριο της πίστης και της αφιέρωσης. Και σαν αδιαμφισβήτητη μαρτυρία του ερωτικού πάθους, και των παθημάτων που αναπόφευκτα συνεπάγεται.

Ένα κόκκινο ποτάμι διασχίζει την επικράτεια της αγάπης, και με τη ροή του υπηρετεί τον μέγα στόχο: Να γίνει νόημα το αίμα. Να ειπωθούν καθαρά και να ακουστούν δίχως παρερμηνείες ιστορίες κορυφωμένων αισθημάτων, ακόμα και καταστροφικών ή αυτοκαταστροφικών. Τα υψηλά -και τι υψηλότερο από την αγάπη- θίγονται με τον τρόπο του απλού και του ταπεινού, που έχει την ισχύ να καθιερώνει και τη φαινομενική υπερβολή, εντάσσοντάς τη στον κόσμο της φυσικότητας. Τον εσωτερικό, τον ηθικό ρυθμό στα τραγούδια τον προσφέρει το αμέριστο σέβας στην ιερότητα της αγάπης.

Η ΣΕΙΡΑ ΔΟΚΙΜΙΩΝ "Πιάνω γραφή να γράψω..." πορεύεται ελπίζοντας ότι θα αντιστρατευτεί το δεύτερο μισό του στίχου που την τιτλοδοτεί, το "...και ξεγράφεται", ο οποίος απαντά σε δημοτικό τραγούδι της ξενιτιάς: "Πιάνω γραφή να γράψω και ξεγράφεται". Πρώτος σταθμός, στα τέλη του 2016, η ΑΓΑΠΩ, όπου μελετήθηκε η γλώσσα των δημοτικών, οι νοηματικά καίριες επινοήσεις της, τα τερπνά παιχνίδια, η φυσική ελευθερία της. Ο δεύτερος σταθμός, ο παρών τόμος, υποδέχεται το αίμα της αγάπης, που ρέει πλούσιο και κατακόκκινο, αποτελώντας την επαλήθευση και την επικύρωσή της.

Με κέντρο το ελληνικό δημοτικό τραγούδι, το κείμενο κινείται ακτινωτά προς την ανώνυμη ποίηση των σύνοικων αλλά και των περίοικων λαών, καθώς και προς την άγνωστης πατρότητας βυζαντινή ποίηση και την επώνυμη της αρχαίας και της νεότερης Ελλάδας.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Για τον Χρήστο Μποκόρο - Πέντε Ομιλίες

Τίτλος: Για τον Χρήστο Μποκόρο - Πέντε Ομιλίες (24 Φεβρουαρίου 2017)
Κείμενα: Αγγ. Δεληβοριάς, Στ. Πετσόπουλος, Ν. Ξυδάκης, Π. Μπουκάλας, Κ. Κουτσουρέλης, Χρ. Μποκόρος
Επιμέλεια:
Πετσόπουλος Σταύρος
Έκδοση: Εκδόσεις Άγρα, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2017
Σελίδες: 64
ISBN:
978-960-505-285-0
Τιμή στο βιβλιοπωλείο μας:
6,40€





Ο τόμος περιλαμβάνει τις ομιλίες που εκφωνήθηκαν κατά την ειδική εκδήλωση που οργανώθηκε στο Μουσείο Μπενάκη (Κτήριο Οδού Πειραιώς 138), στις 24 Φεβρουαρίου 2017, με την ευκαιρία της αναδρομικής έκθεσης του καλλιτέχνη "Όψεις αδήλων".

Τίτλος: Δημοτικά Τραγουδάκια Εθνικά Μαζευμένα από τους Τραγουδιστάδες εις το Ληξούρι (Κεφαλληνία-Επαρχία Πάλης) τους 1842 - Άγνωστη Χειρόγραφη Συλλογή
Συγγραφέας:  Ανδρέας Λασκαράτος
Επιμέλεια: Γιάννης Παπακώστας, Παντελής Μπουκάλας
 Έκδοση: Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2016
Σελίδες: 
ISBN: 978-960-505-223-2
Τιμή στο βιβλιοπωλείο μας: 12,40€





ΓΝΩΡΙΖΑΜΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ (1842) και τον τόπο (Ληξούρι), δεν γνωρίζαμε όμως ποιός ευαίσθητος συλλογέας δημοτικών τραγουδιών ήταν ο δημιουργός της χειρόγραφης συλλογής που μόλις τώρα έρχεται για πρώτη φορά στο φώς. Καθαρό και φροντισμένο το χειρόγραφο, πιστοποιεί ότι επρόκειτο για άνθρωπο λόγιο, ικανό να μεθοδεύσει τη συλλογή του υλικού του, την ταξινόμηση του και την αποτύπωση του στο χαρτί. Ικανό επίσης να σχολιάσει με φιλολογική γνώση και καλλιτεχνική ευαισθησία τους στίχους που επιμελώς είχε συγκεντρώσει. 

Η φιλολογική έρευνα, που θεμελιώθηκε στη συσχέτιση μαρτυριών φιλολογικού και ιστορικού χαρακτήρα και στον συγκριτικό έλεγχο χειρογράφων, απέδειξε ότι ο συντάκτης της συλλογής ήταν ο ποιητής και πεζογράφος Ανδρέας Λασκαράτος(1811-1901), δεινός αλλά και τερπνός χλευαστής της θρησκοληψίας. Στο σχολείο είχε δάσκαλο τον Ανδρέα Κάλβο. Στα χρόνια που σπούδαζε στην Κέρκυρα, βρέθηκε στον κύκλο του Σολωμού. Η πνευματική μαθητεία του στον μεγάλο Ζακύνθιο είναι πιθανό να του προκάλεσε το βαθύ ενδιαφέρον για τα δημοτικά τραγούδια, προς συλλογή των οποίων ταξίδεψε το 1845 στο Μεσολόγγι, την Πάτρα, την Αθήνα, τη Σύρο και την Κρήτη.

 Ήδη όμως το 1842 είχε έτοιμο και καθαρογραμμένο ένα χειροποίητο βιβλίο που τελικά έγινε διπλό, μια και το 1844, στην Κέρκυρα, ενσωματώθηκε στο αρχικό ένα μικρότερο. Τη συλλογή την απαρτίζουν περί τα 380 τραγούδια, τετράστιχα τα περισσότερα, ερωτικά, σατιρικά, αστεία, αλλά και τσακίσματα και έμμετρα γνωμικά. Και μάλιστα, όπως σημειώνει στον τίτλο ο ίδιος ο συλλογέας, τα τραγούδια είναι «μαζευμένα από τους τραγουδιστάδες», ώστε να εξασφαλιστεί η αυθεντικότητα τους. 

Η ανά χείρας έκδοση της Συλλογής Λασκαράτου προσφέρει τη δυνατότητα να απολαύσουμε ξανά την « ωραία απλότητα » των δημοτικών μας τραγουδιών, την ερωτική τους ευθύτητα και αμεσότητα, το σπιρτόζικο πνεύμα τους, τη διαυγή επιγραμματικότητα τους. Την αξία του μεταθανάτιου δώρου του Κεφαλλονίτη συγγραφέα τη μεγεθύνει το γεγονός ότι ανάμεσα στα τραγούδια που αποθησαύρισε δεν είναι λίγα όσα δεν απαντούν σε κατοπινές συλλογές δημοτικών τραγουδιών. 

Για παράδειγμα, το εξής τετράστιχο, που πλάστηκε το 1833: Άρχοντες, μεταλάβετε/και ξεμολογηθείτε κι εμάς τους μαύρους τους φτωχούς / να μας ξεφορτωθείτε. «Η σάτιρα είναι νοστιμότατη και φυσικότατη» σχολιάζει ο Λασκαράτος. Με το δίκιο του. 

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ είναι ομότιμος καθηγητής Νέας Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 2007-2009 δίδαξε στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου της Γρανάδας. Πραγματοποίησε έρευνα σε αρχεία και βιβλιοθήκες της Κωνσταντινούπολης και του Βουκουρεστίου. Για το συγγραφικό του έργο τιμήθηκε τρείς φορές από την Ακαδημία Αθηνών. Είναι γενικός φιλολογικός επόπτης των εκδόσεων του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας. 

Ο ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ έχει δημοσιεύσει εφτά βιβλία ποίησης (τα Ρήματα τιμήθηκαν με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2010), δοκίμια και μεταφράσεις αρχαιοελληνικών ποιητικών και θεατρικών κειμένων. Δημοσιογραφεί στην Καθημερινή.

Παλαιότερες αναρτήσεις Αρχική σελίδα