ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

Στην παρούσα έκδοση μεταφράζονται από τα οθωμανικά τουρκικά στα ελληνικά τα διατάγματα (φιρμάνια) που εξέδωσε ο σουλτάνος Μαχμούτ Β' το 1821, όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση. Ο σουλτάνος εξοργίστηκε με την Επανάσταση. Σ' ένα από τα διατάγματά του σημειώνει, μάλιστα, ότι έχει "αφήσει τις ανέσεις" του για να απαντά "χωρίς καθυστέρηση" στη σχετική αλληλογραφία με τους πασάδες, τον βεζίρη και τους λοιπούς αξιωματούχους. Τα έγγραφα που δημοσιεύονται αποτελούν σημαντική πηγή προκειμένου να εξεταστεί και να ερμηνευθεί η αντίδραση της εξουσίας απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση, η πλευρά του "Άλλου", και μάλιστα στο ανώτατο επίπεδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η αντίδραση αυτή εκφράστηκε το 1821 με ένα εγχείρημα κοινωνικής μηχανικής, με στόχο να κινητοποιηθούν οι μουσουλμάνοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εναντίον των επαναστατών, χωρίς όμως εντυπωσιακά αποτελέσματα. Αντίθετα, η Ελληνική Επανάσταση άρχισε να στεριώνει ήδη από τον πρώτο χρόνο της. Δεν το χωρούσε ο νους των Οθωμανών στρατηγών που κλήθηκαν να εκστρατεύσουν εναντίον των εξεγερμένων ότι οι "άτακτοι ραγιάδες" θα έπαιρναν τα όπλα και θα ήταν πρόθυμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους έως ότου επιτύχουν τους στόχους τους.

"Αυτή τη στιγμή, εξαιτίας της συμμαχίας των
απίστων του μιλλετιού των Ρωμηών εναντίον
των μουσουλμάνων δεν είναι ασφαλής καμία
περιοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας"

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Με επίμονη και μακροχρόνια έρευνα, με συνολική και μικροσκοπική παρατήρηση, μπορεί κανείς να διακρίνει, όχι άνετα πάντως, ένα γενικό χαρακτηριστικό της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, να διακρίνει, αλλιώτικα, το στοίχημα ενός ολόκληρου έθνους - από αυτό και ο πρωτοποριακός ρόλος του εγχειρήματος.

Από την αρχή, την έναρξη της δηλαδή στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, μέχρι το τέλος της, που ως προς την πλήρη ικανοποίηση του αρχικού αιτήματος θα μπορούσε να το τοποθετήσει κανείς στο 1843, καθώς και στη διάρκεια της προετοιμασίας της, την Ελληνική Επανάσταση του 1821 διακρίνει μια διαρκής πάλη του νεωτερικού με το παραδοσιακό, του νέου εκείνη τη στιγμή με το παλαιό εκείνη τη στιγμή, σε όλες τις διαστάσεις, σε όλα τα μεγέθη και σε όλες τις εκφράσεις, η νεωτερικότητα πάλεψε, ακόμη και πολέμησε, την παράδοση και νίκησε.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η μεταστροφή του Καραϊσκάκη Από τον κλεφταρματολό στον επαναστάτη
Διονύσης Τζάκης

Εκδόσεις ΕΑΠ, Αθήνα 2021,σ.248
ISBN: 978-618-5497-10-1
Τιμή: 14,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 12,60€

Στην παρούσα μελέτη, η ριζική αλλαγή του Καραϊσκάκη αντιμετωπίζεται ως μια σύνθετη και ανοιχτή ως προς την κατάληξή της διαδικασία, η οποία μπορεί να κατανοηθεί σε συνάρτηση με την κοσμογονία που προκάλεσε ο πόλεμος της εθνικής ανεξαρτησίας συνολικά στις επαναστατημένες περιοχές και ειδικά στους οπλαρχηγούς των ορεινών επαρχιών της Ρούμελης. Η μεταστροφή του Καραϊσκάκη εξετάζεται σε συνάρτηση με την απορρύθμιση των σχέσεων και την απαξίωση των πρακτικών που συγκροτούν τον κόσμο των κλεφταρματολών, καθώς και σε αναφορά προς τη διαμόρφωση ενός νέου τύπου στρατού, του άτακτου στρατού της Eθνικής Eπανάστασης.

(Από την παρουσίαση του εκδότη)

Η έκθεση «1821 Πριν και Μετά» είναι μία από τις σημαντικότερες εκθέσεις που έχει διοργανώσει το Μουσείο Μπενάκη και η μεγαλύτερη έκθεση για το νεότερο Ελληνισμό που έχει παρουσιασθεί ποτέ.

Τα περισσότερα από 1.200 αντικείμενά της και οι 1.218 σελίδες του καταλόγου της παρουσιάζουν εκατό χρόνια ιστορίας του νεότερου Ελληνισμού, από το 1770 μέχρι το 1870. Πρόκειται για την εκατονταετία που ξεκινά με την ηθική και οικονομική προετοιμασία της απελευθέρωσης των Ελλήνων, κορυφώνεται με την Επανάσταση του 1821 και ολοκληρώνεται με τις πρώτες δεκαετίες της λειτουργίας και της ανάπτυξης του ελληνικού κράτους. Μέσα από σπάνια έργα τέχνης και από ξεχωριστά τεκμήρια της κάθε εποχής, οι τρεις ενότητες της έκθεσης και τα αντίστοιχα κεφάλαια του καταλόγου συνθέτουν ένα γοητευτικό ταξίδι ιστορίας και τέχνης, τα βήματα του οποίου μας εξηγούν γιατί αυτή η τόσο πλούσια εκατονταετία εξακολουθεί να μας συγκινεί τόσο έντονα, ακόμη και στον εικοστό πρώτο αιώνα.

(πηγή: Μουσείο Μπενάκη) 

Η ελληνική επανάσταση του 1821 υπήρξε γεγονός με ισχυρότατο αντίκτυπο στον ευρωπαϊκό χώρο αλλά και στην Αμερική, προκαλώντας ένα κύμα συμπάθειας που ανάλογό του δεν εκδηλώθηκε προς κανέναν άλλο λαό κατά την προσπάθεια της εθνικής του χειραφέτησης. Η εξοικείωση με τον πολιτισμό της ελληνικής Αρχαιότητας, οι ιδέες του Διαφωτισμού, αλλά και η αυθόρμητη στήριξη προς έναν χριστιανικό λαό που εξεγέρθηκε εναντίον των αλλόπιστων δυναστών του, ήταν προφανή κίνητρα για να διαμορφωθεί εξ αρχής μια στάση αλληλεγγύης προς τους επαναστατημένους Έλληνες. Την ίδια στιγμή, ο αγώνας των Ελλήνων για την ανεξαρτησία επηρέαζε τις γεωπολιτικές ισορροπίες και εντασσόταν στο διεθνές διπλωματικό παίγνιο της εποχής.

Για το ευρύ φάσμα των εκδηλώσεων συμπαράστασης προς τους Έλληνες πολιτογραφήθηκε ο όρος φιλελληνισμός. Η μελέτη του Gunnar Hering, που αποτέλεσε την κατακλείδα της επιστημονικής συνεισφοράς του μεγάλου Γερμανού ιστορικού και ελληνιστή, αλλά και γνήσιου φιλέλληνα, αποτελεί μια γενική επισκόπηση της φιλελληνικής κίνησης στην Ευρώπη και την Αμερική. Με μια συνθετική προσέγγιση, σήμα κατατεθέν του συνολικού ερευνητικού του έργου, ο Hering, ορίζοντας αρχικά τα ιστορικά συμφραζόμενα, επιχειρεί την απογραφή των στόχων και των ιδεολογικών θέσεων που συνδιαμόρφωσαν τη βάση του φιλελληνισμού, εξετάζει την οργάνωση και τις μορφές καθοδήγησής του, αναλύει τις κοινωνικές καταβολές όλων αυτών των ανθρώπων που στρατεύτηκαν στη φιλελληνική κίνηση και επισκοπεί τα ιστορικά, λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά έργα που συνδέονται με τη φιλελληνική δράση. Στόχος του είναι να αναδείξει τον πολυδιάστατο χαρακτήρα του κινήματος, ανασκευάζοντας μονοδιάστατες ερμηνείες, με χαρακτηριστική εκείνη που το συνδέει με μια απλοϊκή αρχαιολατρία.

(παρουσίαση από τον Εκδότη)

Η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, με την ανά χείρας έκδοση, προσθέτει στο σημαντικότατο εκδοτικό έργο της ένα ακόμα κόσμημα, ελάχιστη συμβολή στις επετειακές εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από το 1821. Πρόκειται για μια συλλογή "Φιλλεληνικών παιγνιοχάρτων", όπου τις συνήθεις φιγούρες του Ρήγα, της Ντάμας και του Βαλέ, αντικαθιστούν πρόσωπα ηρώων που συγκίνησαν για την αυτοθυσία και την επιμονή τους να ζήσουν σε ένα ανεξάρτητο κράτος.[...]

Από το προλογικό σημείωμα του βιβλίου

Μόλις άνθησε ο Άρης στην Ελλάδα, άνθησε μαζί του κι η γλυκιά Μούσα, έγραφε στα 1888 ο Παλαμάς, συνδέοντας τον Σολωμό με τον Κάλβο. Δεν ήταν μόνοι τους οι δύο κορυφαίοι· πλάι τους βρέθηκαν κι αρκετοί άλλοι, που αμέσως μετά το ξέσπασμα του Αγώνα ένιωσαν πως κάτι έπρεπε ν’ αλλάξει στο ποιητικό τοπίο. Στα χρόνια της Επανάστασης προσέχτηκαν και εκδόθηκαν όχι όμως από Έλληνα και τα τραγούδια του αγράμματου λαού. Παράλληλα με τη λογοτεχνία άνθησε και η σκέψη. Οδηγός κι εδώ ένας κορυφαίος, ο Κοραής· η νεωτερικότητα εισβάλλει στον ελληνικό χώρο την ίδια στιγμή που οι άνθρωποι πολεμάνε να διατηρήσουν την ελευθερία που κέρδισαν γρήγορα το 1821, μα έπρεπε και να την κρατήσουν ζωντανή. Από τα τυπογραφικά μηχανήματα που στέλνουν οι Φιλέλληνες στη Ρούμελη, την Πελοπόννησο, τα νησιά, βγαίνουν εφημερίδες, πολιτικά φυλλάδια και βιβλία, όλα προσανατολισμένα προς τις ευρωπαϊκές αξίες: την αδέσμευτη σκέψη, τα δημοκρατικά ιδεώδη, την απόλυτη ελευθεροτυπία. Τα περισσότερα, μεταφρασμένα έργα των μεγάλων δασκάλων του Διαφωτισμού, αλλά κοντά τους και ορισμένα πρωτότυπα. Ωστόσο η εκρηκτική δυναμική δεν επέζησε, ο Σολωμός και ο Κάλβος σώπασαν, τα καινούρια μονοπάτια έσβησαν, και η επανεκκίνηση που δοκίμασαν στα 1830 ο Παναγιώτης Σούτσος και ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής δεν είχε συνέχεια. Η παράδοση της Επανάστασης στάθηκε η υποδομή της καινούριας ορμής που έφερε η γενιά του 1880.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Μόλις κυκλοφόρησε, από τις εκδόσεις του Ιδρύματος Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, η Ιστορία του τακτικού στρατού της Ελλάδος 1821-1833 του Χρήστου Βυζάντιου, τρίτος  τόμος της σειράς «Κείμενα Μνήμης»  (διευθυντής:  Παντελής Μπουκάλας), με εισαγωγή, επιστημονική επιμέλεια και σχόλια  των ιστορικών Νίκου Θεοτοκά (Πάντειο Πανεπιστήμιο) και Διονύση Τζάκη (Ιόνιο Πανεπιστήμιο).

O τόμος Κλέφτικα τραγούδια μεταφρασμένα σε πέντε γλώσσες (1824-1843, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, μας εισάγει, με τρόπο γλαφυρό και ελκυστικό, στο μεγάλο κεφάλαιο της υποδοχής από την ευρωπαϊκή λογιοσύνη των δημοτικών μας τραγουδιών, ιδιαίτερα εκείνων που συνδέονται με τον αγωνιστικό βίο των Κλεφτών. 

Το 1824-1825 ο Γάλλος φιλόλογος και ιστορικός Κλωντ Φωριέλ εξέδωσε στο Παρίσι μια δίτομη συλλογή Ελληνικών δημοτικών τραγουδιών, μεταφρασμένων στα γαλλικά. 

Η συμβολή του υπήρξε καθοριστική, καθώς σηματοδότησε τη στροφή του ενδιαφέροντος της καλλιεργημένης ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, από τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, στους Έλληνες του καιρού της και τη σύγχρονη πολιτισμική τους δημιουργία. 

Ακολούθησαν, τα επόμενα χρόνια, μεταφράσεις και εκδόσεις ελληνικών δημοτικών τραγουδιών και σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες: στα γερμανικά, τα αγγλικά, τα ιταλικά και τα ρωσικά. Στην εκδοτική αυτή παραγωγή πρωτοστάτησαν σημαντικά ονόματα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και λογιοσύνης, όπως ο Βόλφγκανγκ Γκαίτε, ο Βίλχελμ Μύλλερ, ο Π.Μ.Λ. Τζος, ο Τσαρλς Μπρίνσλεϋ Σέρινταν, ο Νικολό Τομμαζέο, ο Ν.Ι. Γκνιέντιτς, ο Γεώργιος Ευλάμπιος.

Στην έκδοση του Ιδρύματος της Βουλής ανθολογούνται περί τα δώδεκα τραγούδια από κάθε γλώσσα υποδοχής: τη γαλλική, τη γερμανική, την αγγλική, την ιταλική και τη ρωσική. Στόχος είναι, με τα δείγματα αυτά, ο αναγνώστης να σχηματίσει εικόνα του λογοτεχνικού αλλά και του πολιτικού ενδιαφέροντος, στο πλαίσιο του φιλελληνικού κινήματος, των Ευρωπαίων για τη δημοτική ποίηση των Νεοελλήνων, στις αρχές και τα μέσα του 19ου αιώνα.

Όπως σημειώνουν οι συντελεστές της, η έκδοση αποτελεί μια μικρή ανταπόδοση στο μέγα δώρο του Φωριέλ, των άλλων συλλεκτών-εκδοτών και των μεταφραστών, μια πράξη επιβεβλημένη.

Οι αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να διαβάσουν δύο εκτενή μελετήματα γραμμένα από δύο άριστους γνώστες των δημοτικών, και ειδικά των κλέφτικων, τραγουδιών: την Εισαγωγή του Αλέξη Πολίτη («Οι κλέφτες και τα τραγούδια τους») και το Επίμετρο του Παντελή Μπουκάλα («Τα κλέφτικα, ψηφίδες από την “Ιλιάδα” της νεότερης Ελλάδας»). Ο τόμος κοσμείται από ζωγραφικά έργα εμπνευσμένα από την Ελληνική Επανάσταση.

Όπως τονίζει στον Πρόλογό του ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Κωνσταντίνος Αν. Τασούλας, το ανθολόγιο αυτό «πιστοποιεί τη διάρκεια ενός αδάμαστου λαού που από την εποχή της “αρχαιολογίας” του Θουκυδίδη μέχρι το 1821 πάλευε και τραγουδούσε, για να στεφανώσει το μεγαλύτερο έπος της σύγχρονης ιστορίας του, την Εθνική Παλιγγενεσία, με τα κλέφτικα τραγούδια. Αξίζει όχι απλώς να τα διαβάσετε, αλλά και να τα μελετήσετε!».

Η έκδοση εντάσσεται στον Κύκλο Δράσεων «1821-2021. Διακόσια χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση» του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων, ενός προγράμματος που αναπτύσσεται σε τρεις άξονες (Ιστορία – Αρχεία – Μνήμη) και περιλαμβάνει εκδόσεις, ερευνητικά προγράμματα και εκδηλώσεις, με την ευκαιρία της επετείου.

 (από την παρουσίαση του βιβλίου από τον εκδότη)

Ο David Brewer αφηγείται ολόκληρη την τρομακτική και συγκλονιστική ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης, από τις πράξεις του πιο σημαντικού φιλέλληνα, του Βύρωνα, και του πιο χαρισματικού Έλληνα, του Κολοκοτρώνη, μέχρι τις μηχανορραφίες των Μεγάλων Δυνάμεων και την κορύφωση στο Ναβαρίνο, στην τελευταία ναυμαχία που έγινε ποτέ με ανοιγμένα πανιά.

«Όλα τα πλεονεκτήματα της αφηγηματικής ιστορίας, με ισχυρή αίσθηση ρυθμού, εξαιρετικό χειρισμό της ελληνικής γλώσσας και των φιλελληνικών πηγών, εξοικείωση με τους τόπους και άριστη αίσθηση της λεπτομέρειας».
David Crane, Spectator

«Βασισμένο σε ενδελεχή έρευνα, καθηλωτικά γραμμένο. Τέλεια απόδοση της εντυπωσιακής αλλά τραγικής διαδρομής της ελληνικής ανεξαρτησίας».
Saul David, Sunday Telegraph

«Εντυπωσιακά διεξοδικό και εξαιρετικά ευανάγνωστο!»
Dominick Coyle, Financial Times

«Μια συγκινητική αφήγηση».
Contemporary Review

(παρουσίαση από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Σε αυτό το βιβλίο μία υδραίικη φρεγάτα συγκροτεί ένα ιδιαίτερο πεδίο μελέτης και αποδεικνύει πώς μερικά ταπεινά κατάστιχα μπορούν να φωτίσουν την οικονομική ζωή της Ελληνικής Επανάστασης. Η μακρόχρονη ιστορία της Ύδρας έχει τροφοδοτήσει μια μεγάλη θεματική που περιλαμβάνει τις ναυτικές κοινωνίες του Αιγαίου, τους εμποροκαπετάνιους και τους τρόπους συγκρότησης κεφαλαίου στις θαλάσσιες μεταφορές από τον 18ο αιώνα.