ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

Στην παρούσα έκδοση μεταφράζονται από τα οθωμανικά τουρκικά στα ελληνικά τα διατάγματα (φιρμάνια) που εξέδωσε ο σουλτάνος Μαχμούτ Β' το 1821, όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση. Ο σουλτάνος εξοργίστηκε με την Επανάσταση. Σ' ένα από τα διατάγματά του σημειώνει, μάλιστα, ότι έχει "αφήσει τις ανέσεις" του για να απαντά "χωρίς καθυστέρηση" στη σχετική αλληλογραφία με τους πασάδες, τον βεζίρη και τους λοιπούς αξιωματούχους. Τα έγγραφα που δημοσιεύονται αποτελούν σημαντική πηγή προκειμένου να εξεταστεί και να ερμηνευθεί η αντίδραση της εξουσίας απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση, η πλευρά του "Άλλου", και μάλιστα στο ανώτατο επίπεδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η αντίδραση αυτή εκφράστηκε το 1821 με ένα εγχείρημα κοινωνικής μηχανικής, με στόχο να κινητοποιηθούν οι μουσουλμάνοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εναντίον των επαναστατών, χωρίς όμως εντυπωσιακά αποτελέσματα. Αντίθετα, η Ελληνική Επανάσταση άρχισε να στεριώνει ήδη από τον πρώτο χρόνο της. Δεν το χωρούσε ο νους των Οθωμανών στρατηγών που κλήθηκαν να εκστρατεύσουν εναντίον των εξεγερμένων ότι οι "άτακτοι ραγιάδες" θα έπαιρναν τα όπλα και θα ήταν πρόθυμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους έως ότου επιτύχουν τους στόχους τους.

"Αυτή τη στιγμή, εξαιτίας της συμμαχίας των
απίστων του μιλλετιού των Ρωμηών εναντίον
των μουσουλμάνων δεν είναι ασφαλής καμία
περιοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας"

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Στο ανά χείρας βιβλίο ο Τανέρ Άκτσαμ αναλύει το κρισιμότερο σημείο της Γενοκτονίας των Αρμενίων: αν και κατά πόσο η σύλληψη και η εκτέλεσή της υπήρξε κεντρικά σχεδιασμένη πολιτική του οθωμανικού κράτους. Παρουσιάζοντας νέα τεκμήρια προερχόμενα από 600 και πλέον απόρρητα οθωμανικά έγγραφα, ο ιστορικός του Πανεπιστημίου Κλαρκ ανατέμνει τον γραφειοκρατικό μηχανισμό της Τουρκίας των Νεοτούρκων προκειμένου να αναδείξει τη γενοκτονία και την εθνοκάθαρση ως συνειδητή πολιτική επιλογή. Αν και οι εκτοπίσεις και η φυσική εξόντωση των Αρμενίων καταδικάστηκαν διεθνώς ήδη από το 1915 ως "έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού", η τότε οθωμανική κυβέρνηση υιοθέτησε μια πολιτική άρνησης του γεγονότος, που συνεχίζεται από την τουρκική δημοκρατία ως και σήμερα. Έχοντας πρόσβαση σε πλούσιο υλικό από τα αυτοκρατορικά οθωμανικά αρχεία -πρόσβαση ως πρόσφατα άκρως περιορισμένη- ο Άκτσαμ καταδεικνύει τη στενή συνεργασία μεταξύ κεντρικής κυβέρνησης και τοπικών στελεχών ώστε να επιτευχθεί η απαλλαγή της αυτοκρατορίας από τους χριστιανούς υπηκόους της.

Για την επίτευξη του στόχου περίπου το ένα τρίτο των 15 εκατομμυρίων κατοίκων της υπέστησαν διωγμούς, εκτοπίσεις και σφαγές, που κατέστρεψαν το εθνοθρησκευτικό μείγμα ενός χώρου συνάντησης και συνύπαρξης πολιτισμών ανατολικής και δυτικής προέλευσης.

Αποκαλύπτοντας τον κομβικό ρόλο της "δημογραφικής μηχανικής" στη Γενοκτονία των Αρμενίων, το έργο αυτό αποτελεί ανεκτίμητη συμβολή στην κατανόηση του εγκλήματος. Επιπρόσθετα, το βιβλίο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Έλληνα αναγνώστη, καθώς ο Άκτσαμ ασχολείται εκτενώς με την έξωση των Ελλήνων των παραλίων της Μικράς Ασίας από τις εστίες τους την περίοδο 1914-15, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι έτσι διαμορφώθηκε και δοκιμάστηκε ο μηχανισμός που χρησιμοποιήθηκε εν συνεχεία σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα στη Γενοκτονία των Αρμενίων.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)