ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

Η αποτυχία της εγχώριας Αριστεράς οφείλεται πρωτίστως στην εγγενή της αδυναμία να κατανοήσει τον κόσμο. Εφόσον δεν μπορεί να κατανοήσει τον κόσμο, δεν μπορεί και να τον αλλάξει – τουλάχιστον προς το καλύτερο. 

 Η μεταπολιτευτική ιδεολογική κυριαρχία της Αριστεράς εδραιώθηκε χάρη στην επικράτηση του ηθικού της πλεονεκτήματος. Ωστόσο, καμία πολιτική θεωρία δεν διαθέτει εξ ορισμού ηθική υπεροχή έναντι των άλλων. Οι όροι Αριστερά και Δεξιά δηλώνουν διαφορετικό τρόπο οικονομικής οργάνωσης, όχι κάποιου είδους ηθική ιεράρχηση. Αντίθετα, η αξιωματική θέση που ισχυρίζεται ότι μία πλευρά είναι ηθικά ανώτερη της άλλης οδηγεί με βεβαιότητα στον κατήφορο του αυταρχισμού. 

Η ηθική υπεροχή στηρίχθηκε στην εσφαλμένη θεωρία του Μαρξ, στη στρεβλή ανάγνωσή της από τον γαλλικό μαρξισμό και στη βιομηχανία εξάλειψης του νοήματος, που συντηρεί ο μεταμοντερνισμός. Συνεκτικό στοιχείο αυτών των αντιλήψεων είναι ο ιδεασμός ότι οι φορείς τους κατέχουν –μόνοι αυτοί– τα κλειδιά του βασιλείου της γνώσης. Αυτή η πεποίθηση απουσιάζει στη φιλελεύθερη και αναρχική σκέψη. Είναι ωστόσο βαθιά ριζωμένη στην εξουσιαστική Αριστερά. Υπάρχουν άλλες πιο δημιουργικές αριστερές θεωρήσεις. Ήταν όμως αυτή ακριβώς η Αριστερά, των πρώην/νεο/μετα–σταλινικών κομμάτων, που προσφεύγοντας ανενδοίαστα στην προπαγάνδα και στον ανορθολογισμό ηγεμόνευσε ιδεολογικά στη μεταπολίτευση. Βύθισε έτσι την κοινωνία σε ένα παραισθητικό τέλμα προκαταλήψεων και ανοησίας. Σκοπός του βιβλίου είναι να φωτίσει αυτή την παγίδα.

Στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, τον πολίτη και την πόλιν τούς συνδέει ένας δεσμός ζωτικός: η συλλογικότητα προστατεύει το άτομο και διαμορφώνει τις ευρύτερες προϋποθέσεις ώστε αυτό να ευημερήσει, και το άτομο στηρίζει και προάγει την ευημερία της συλλογικότητας. Η φιλοπατρία, η έννοια του χρέους, η φιλοτιμία, μα και η υστεροφημία, είναι στοιχεία που συγκροτούν μεταξύ άλλων το πολιτειακό ιδεώδες του Αθηναίου και προβάλλονται συστηματικά στον δημόσιο λόγο των φιλοσόφων, των ρητόρων και των πολιτικών.

Πώς όμως το ατομικό συμφέρον συμβιβάζεται με αυτό το πολιτειακό ιδεώδες; Πώς η πόλη διαχειρίζεται τους πολίτες της που προτάσσουν αυτό το συμφέρον έναντι του συλλογικού, και είτε βρίσκουν τρόπους για να αποφύγουν να πολεμήσουν για την πόλη είτε δείχνουν δειλία στη μάχη είτε, αν είναι πλούσιοι, προσπαθούν να αποκρύψουν την περιουσία τους ώστε να μην επωμιστούν οικονομικά βάρη υπέρ του δήμου; Ποιες κοινωνικές εντάσεις δημιουργεί ο ιδιοτελής ατομικισμός σε μια δημοκρατική πολιτική κοινωνία όπου η εξουσία ασκείται από τον λαό; Και πώς η νεογέννητη δημοκρατία προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην πειθώ και στον καταναγκασμό; Εξετάζοντας με πρωτότυπο τρόπο την κακή πολιτειακή συμπεριφορά τόσο ως κοινωνική πραγματικότητα όσο και ως ιδέα στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, τον 5o-4o αι. π.Χ., το βιβλίο συμβάλλει σε μια βαθύτερη εξοικείωση με την αρχαία αθηναϊκή κοινωνία, θίγοντας ένα ζήτημα που παραμένει ουσιώδες ακόμα και για τις σύγχρονες νεωτερικές δημοκρατίες.

Ο Matthew R. Christ είναι καθηγητής και διευθυντής του Τμήματος Κλασικών Σπουδών και συνεργαζόμενος καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα των ΗΠΑ. Έχει δημοσιεύσει, μεταξύ άλλων, τις μελέτες The Litigious Athenian (The Johns Hopkins University Press, 1998) και Τhe Limits of Altruism in Democratic Athens (Cambridge University Press, 2012).

«...Και τα τρία κείμενα αποτελούν πρωτογενείς λαογραφικές καταγραφές, δηλαδή οι συγγραφείς περιγράφουν τα έθιμα του γάμου, όπως τα έχουν γνωρίσει βιωματικά στους τόπους καταγωγής τους. Ο γάμος (και η τεκνογονία εντός αυτού) περιγράφεται ως υποχρέωση απαραίτητη για την κοινωνική καταξίωση του άνδρα και της γυναίκας. Αποτελεί επίσης ανάγκη του βίου για την έκτέλεση παραγωγικών εργασιών στο πλαίσιο του παραδοσιακού καταμερισμού της εργασίας και για την απόκτηση τέκνων, τα οποία συντρέχουν στις αγροτικές -κατά κανόνα-εργασίες και εξασφαλίζουν την  φροντίδα των ηλικιωμένων γονέων. Στο κύριο μέρος των καταγραφών γίνεται περιγραφή των συνοικεσίων, δηλ. των προσώπων που μεσολαβούσαν εν κρυπτώ, για την προσέγγιση των οικογενειών (δεδομένου ότι η επιλογή συζύγου καθοριζόταν, κατά κανόνα, από την οικογένεια, τους γονείς, και όχι από τους υποψήφιους συζύγους), της μορφής της προίκας, της ανταλλαγής δαχτυλιδιών αρραβώνων (σεβάσματα) και του επίσημου αρραβώνα στην συνέχεια, όπου η είδηση αναγγέλλεται σε όλη την κοινότητα με πυροβολισμούς στον αέρα. Περιγράφεται το έθιμο της "καταδιώξεως" της νύφης από τους συγγενεις του γαμπρού κατά το επόμενο χρονικό διάστημα και οι επισκέψεις στο σπίτι της οικογένειας της νύφης από τον μνηστήρα και τους συγγενείς του και η ανταλλαγή δώρων (π.χ. δώρα του μνηστήρα προς την αρραβωνιαστικιά την Μεγάλη Πέμπτη κ.λπ.). Ακολουθεί λεπτομερής περιγραφή των πλούσιων εθιμικών εκδηλώσεων του γάμου, των σχετικών τροφών-ποτών και παράθεση των στίχων των δημοτικών τραγουδιών, που σχετίζονται με τις επιμέρους φάσεις του στην ελληνική ή τη βλαχική...».

(από την εισαγωγή του βιβλίου) 

Τίτλος: Λόγος και χρόνος στη νεοελληνική γραμματεία (18ος-19ος αιώνας)
Κείμενα:  Συλλογικό
Επιμέλεια: Κακλαμάνης Στέφανος, Καλοκαιρινός Αλέξης, Πολυχρονάκης Δημήτρης
Έκδοση: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης,2015
Σελίδες: 872
ISBN: 978-960-524-422-4
Τιμή με έκπτωση: 45,00€

Ο τόμος απαρτίζεται από 32 κείμενα που έχουν την αφετηρία τους στις ανακοινώσεις του ομότιτλου συνεδρίου νεοελληνικών σπουδών που οργάνωσε το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης το 2013 προς τιμήν του Αλέξη Πολίτη, κορυφαίου μελετητή του νεοελληνικού πολιτισμού. Με κεντρικούς άξονες τις διάφορες μορφές και λειτουργίες του λόγου και του χρόνου από την εποχή του Διαφωτισμού ώς τις παραμονές των Βαλκανικών πολέμων ανιχνεύονται οι δράσεις, οι ιδέες και οι πραγματώσεις της ελληνικής κοινωνίας και χαρτογραφούνται οι σημαντικότεροι αναβαθμοί που οδήγησαν στη διαμόρφωσή της. Μέσα από ένα πλήθος πηγών και μεθόδων προσέγγισης συζητιούνται καίρια και δυσεπίλυτα προβλήματα της πνευματικής ιστορίας του τόπου μας, ανασυντίθενται οι σημαντικότερες ατομικές και συλλογικές πρωτοβουλίες που καταγράφηκαν στον ελλαδικό κόσμο και στα μεγάλα κέντρα του απόδημου Ελληνισμού, και αναδεικνύονται τα νοητικά, αισθητικά και κοινωνικά ρεύματα και η έκφραση των ατομικών συνειδήσεων.

Το δημοτικό (κλέφτικο) τραγούδι στα ιστορικά του συμφραζόμενα, ο λαϊκότροπος έντυπος και χειρόγραφος λόγος, οι γλωσσικές, αισθητικές και ιδεολογικές αναζητήσεις πριν και μετά τον Αγώνα της Παλιγγενεσίας, η κληρονομιά αλλά και οι καινούργιες πραγματικότητες και ανάγκες του νεοσύστατου κράτους, η επικοινωνία και τα δίκτυα λογίων του ελλαδικού και του ευρωπαϊκού κόσμου στα χρόνια της Μεγάλης Ιδέας, οι αποτυπώσεις του Ρομαντισμού στη λογοτεχνία του 19ου αιώνα, η σχέση του δημιουργού με την ιστορική και λογοτεχνική συγκυρία, οι μύθοι και οι φαντασιακές κατασκευές σε μια εποχή που διέπεται από τα μεγάλα εθνικά και ιδεολογικά προτάγματα, αποτελούν μερικά μόνο από τα ζητήματα που οι συγγραφείς του τόμου πραγματεύονται με περισσή φροντίδα και γνώση στις μελέτες τους.

Ο τόμος κλείνει με την εργογραφία του Αλέξη Πολίτη και Ευρετήριο.