ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

Πρόκειται για φωτοαναστατική ανατύπωση του λευκώματος του ζωγράφου Αλέξανδρου Αλεξανδράκη, ο οποίος έλαβε μέρος στον Ελληνο-ιταλικό Πόλεμο στο αλβανικό μέτωπο ως δεκανέας πυροβολητής, καταγράφοντας με τα “σύνεργά” του ό,τι έβλεπε σε οποιοδήποτε κομμάτι χαρτί. Την έκδοση συμπληρώνει εισαγωγικό κείμενο του ιστορικού της τέχνης Δημήτρη Παυλόπουλου με πληροφορίες για το έργο του ζωγράφου αλλά και το ίδιο το βιβλίο.

Το έθνος που δεν αποκοµίζει το µέγιστο από τα καλύτερα έργα των καλλιτεχνών του είναι εξ ορισµού ανόητο. Ο καλλιτέχνης είναι ένας από τους ελάχιστους που παράγουν. Ο καλλιτέχνης, ο αγρότης και ο τεχνίτης παράγουν πλούτο. Οι υπόλοιποι είναι απλοί µεταπράτες και τον καταναλώνουν. Η καθαρή αξία της καλής τέχνης για τον τόπο στον οποίο παράγεται έχει υπολογιστεί λογαριθµικά. […] Όταν γινόταν η συζήτηση για την πώληση του έργου τού Χολµπάιν Η δούκισσα του Μιλάνου σε έναν Αµερικανό, η Αγγλία αγόρασε τον πίνακα έναντι τριακοσίων πενήντα χιλιάδων δολαρίων. Υπολόγισαν ότι πολλοί θα επισκέπτονταν το Λονδίνο για να δουν τον πίνακα, ότι τα έσοδα από τα εισιτήρια των ντόπιων επισκεπτών ήταν υψηλότερα από τους τόκους των χρηµάτων. […] Οι πίνακες, η γλυπτική και η αρχιτεκτονική αποδίδουν χρήµα. Το ίδιο θα µπορούσε να πει κανείς και για τη λογοτεχνία και για την ποίηση, δεδοµένου ότι, όπου υπάρχουν οι πνευµατικές προϋποθέσεις για την παραγωγή και τη διατήρηση της καλής γραφής, εκεί η κοινωνία είναι ευχάριστη και η αξία των ακινήτων ανεβαίνει. Ο κ. Φ. Μ. Χιούφερ έχει πει ότι η διαφορά ανάµεσα στο Λονδίνο και σε άλλες πόλεις βρίσκεται στο ότι «δεν υπάρχει κανένας που ζει στο Λονδίνο µόνο και µόνο επειδή θέλει να κάνει αρκετά χρήµατα για να µπορέσει να ζήσει κάπου αλλού».

(απόσπασμα από το βιβλίο)

Το 1920, ο ΓΙΟΖΕΦ ΡΟΤ, ο πιο διάσημος γερμανόφωνος ανταποκριτής της εποχής του, έφτασε στο Βερολίνο. Τα άρθρα του για αυτό επηρέασαν μια ολόκληρη γενιά συγγραφέων, ανάμεσά τους και τον Τόμας Μανν. Αντηχούν τους βίαιους κοινωνικούς και πολιτικούς παροξυσμούς που αδιάκοπα απειλούσαν την εύθραυστη Δημοκρατία της Βαϊμάρης.

Ο Ροτ κινήθηκε πίσω από το παραπέτασμα της πιο ξακουστής μητρόπο­λης της εποχής της τζαζ, όπως δεν έκανε κανένας άλλος Γερμανός συγγρα­φέας της εποχής του. Έγινε ο χρονικογράφος της ζωής των κατοίκων της που ήταν ξεχασμένοι από όλους: ανάπηροι του Πρώτου Παγκόσμιου πολέ­μου, Εβραίοι μετανάστες από την Ανατολική Ευρώπη που κατέκλυζαν την πόλη, άστεγοι στα άσυλα, αστοί στα δημόσια λουτρά, όλα τα ανώνυμα πτώ­ματα στα νεκροτομεία, ενώ ταυτόχρονα περιέγραψε τις πιο φαντασμαγορικές όψεις της πρωτεύουσας, τους δημόσιους κήπους και τις μεικτές πισίνες, τα τρένα και τα τραμ, τους ουρανοξύστες και την αναδυόμενη βιομηχανία του θεάματος. Αντιλήφθηκε από τους πρώτους τη διαφαινόμενη απειλή του ναζιστικού κόμματος, που τελικά θα τον οδηγήσει στην αναγκαστική υπερορία.

Γι’ αυτό είχε βαλθεί να χαρτογραφήσει το τοπίο της ηθικής χρεοκοπίας και της απατηλής ομορφιάς της πόλης και να μας δώσει ένα απαράμιλλο πορ­τραίτο της σε μια στιγμή κομβική για την ιστορία της. Ο Ροτ έπιασε το σφυγμό της Ευρώπης αυτών των αβέβαιων ημερών που προηγήθηκαν της μεγάλης κατάρρευσης μιας ηπείρου και του χαμού ενός ολόκληρου πολιτισμού.

Το τελευταίο συγκλονιστικό κείμενο, «Το Auto-da-fé του πνεύματος», γραμμένο το 1933, μιλάει ακριβώς για το κάψιμο των βιβλίων από τους Ναζί έξω από το Ράιχσταγκ και την τραγική θέση των συγγραφέων που καταργήθηκε το έργο τους στη μητρική τους γλώσσα.

Μαζί με την έκδοση διατίθεται δίφυλλο σε ειδικό χαρτί με το τελευταίο κείμενο που έγραψε ο Γιόζεφ Ροτ στις 22 Μαΐου 1939, λίγες μέρες πριν από τον θάνατό του, με τίτλο "Η ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ ΤΟΥ ΓΚΑΙΤΕ ΣΤΟ ΜΠΟΥΧΕΝΒΑΛΝΤ".

Ένα βιβλίο για τη ζωή στο σύνορο. Για την «Επιτηρούμενη Ζώνη» —το ζοφερό και συστηματικά αποσιωπημένο καθεστώς επιτήρησης που εφαρμόστηκε κατά μήκος των προς βορρά συνόρων της ελληνικής επικράτειας από το 1936 μέχρι τη Μεταπολίτευση. Συγχρόνως, ένα βιβλίο για τη μουσική, το τραγούδι, τον χορό στην Ανατολική και Κεντρική Μακεδονία και για τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στις πολιτισμικές πρακτικές και τη διαμόρφωση της υποκειμενικότητας στο πλαίσιο του εθνικού κράτους. Τελικά, μια μουσική εθνογραφία των σλαβόφωνων «ντόπιων» της περιοχής της Δράμας και των Σερρών, που αντλεί από μακρόχρονη επιτόπια έρευνα σε εικοσιπέντε κοινότητες της Μακεδονίας και διερευνά τη διατομή του πολιτισμικού με το πολιτικό.

Εκκινώντας από τη θέση ότι το πολιτισμικό πεδίο παράγει λόγο, το βιβλίο εστιάζει στο «από τα κάτω» επίπεδο και δίνει βάρος στην ανθρώπινη δράση. Η επιτέλεση τοποθετείται στο προσκήνιο και οι πολιτισμικές πρακτικές αναδεικνύονται σε αναλυτική κατηγορία. Ωστόσο, ο μουσικός και χορευτικός πολιτισμός δεν προσεγγίζεται με όρους μουσικολογίας. Αντιμετωπίζεται ως πρίσμα που επιτρέπει την ευρύτερη ανθρωπολογική κατανόηση της τοπικής κοινωνίας. Η συγγραφέας διερευνά σημερινές πρακτικές των ντόπιων που προς τα έξω παρουσιάζονται σαν «δεδομένες» και «αδιαμφισβήτητες» και, μέσα από την ερμηνεία του εθνογραφικού υλικού, υποστηρίζει ότι ουσιαστικά αυτές αποτελούν στρατηγικές διαχείρισης της εθνοτικής και πολιτισμικής διαφοράς. Ως τέτοιες, φέρουν καίρια στοιχεία μετασχηματισμού και συχνά παραπέμπουν σε συνθήκες αυτολογοκρισίας. Με δυο λόγια, συνεπάγονται εμπρόθετη δράση που συνδέεται με την υπόθεση της εθνικής ένταξης. Η μετάφραση των στίχων των τραγουδιών από τη σλαβική γλώσσα στην ελληνική, μια πρωτοβουλία των ντόπιων γυναικών που ξεκίνησε στη διάρκεια του Εμφυλίου, και η σταδιακή αντικατάσταση των εθνοτικά στιγματισμένων μουσικών οργάνων των ντόπιων από τον ζουρνά και το νταούλι των Ρομά που κατοικούν στην κοιλάδα του Στρυμόνα αποτελούν σημαντικές περιπτώσεις τέτοιων στρατηγικών.

Η παρουσίαση και κριτική ανάλυση του εθνογραφικού υλικού πλαισιώνεται από συζήτηση των κοινωνικών και πολιτισμικών μετασχηματισμών με όρους τμηματικής αντίθεσης καθώς και από λεπτομερή σχολιασμό της ανθρωπολογικής βιβλιογραφίας για τη Μακεδονία. Έτσι, η εθνογραφία θέτει νέες θεματικές και ερωτήματα για τον χώρο της ανθρωπολογίας της μουσικής στην Ελλάδα ενώ παράλληλα τροφοδοτεί την συζήτηση του Μακεδονικού από τη σκοπιά της ανθρωπολογίας. 

Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στον εκθεσιακό χώρο του Μεγάρου Εϋνάρδου (1 Ιουνίου έως 30 Ιουλίου 2016). Ο Δημοσθένης Κοκκινίδης, ζωγράφος του χρώματος ή αλλιώς κολορίστας, όπως αισθάνεται ο ίδιος, πιστεύει ότι το σχέδιο είναι ο γεννήτορας της ζωγραφικής, πρωτογενές στοιχείο ικανό να μεταδώσει από μόνο του μια πληροφορία αισθητική, καλλιτεχνική. 

Ο Κοκκινίδης άρχισε να ζωγραφίζει από 10 χρονών, μαθητής ακόμη του δημοτικού, και συνέχισε βέβαια και στο γυμνάσιο, φτιάχνοντας σκίτσα των καθηγητών του που τα χάριζε όλα στους συμμαθητές του. Τα τελευταία χρόνια ο Κοκκινίδης έχει αφήσει στην άκρη τα πινέλα του. Η έρευνα ωστόσο σε κάθε γωνιά του εργαστηρίου του απέδωσε πλούσιους καρπούς: μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί και καταγραφεί περί τα 2.500 σχέδια. Εδώ παρουσιάζονται έργα των τελευταίων έξι δεκαετιών, επομένως σχέδια από όλες τις ζωγραφικές του ενότητες αλλά και από τα νεανικά του χρόνια, δηλαδή την περίοδο από το 1947, οπότε τελειώνει το γυμνάσιο, μέχρι το 1952, όταν εγκαταλείπει την ΑΣΟΕΕ και αποφασίζει οριστικά να γίνει ζωγράφος.

Περιλαμβάνονται έτσι πολλά από τα σχέδια που είχε κάνει κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην ΑΣΚΤ, καθώς και αρκετά από όσα έκανε την περίοδο 1952-1958 στις εξορμήσεις του στην ύπαιθρο. Ακολουθούν τα σχέδια που έκανε αμέσως μετά την αποφοίτησή του από την ΑΣΚΤ, όταν ταξίδεψε στη Λέσβο το 1958 και στο Άγιον Όρος το 1959, μελετώντας πτυχές της λαϊκής και της βυζαντινής παράδοσης. Ήδη προς το τέλος των σπουδών του, το 1957-58, εμφανίζονται σχέδια που θα μεταπλαστούν στην πρώτη του ζωγραφική ενότητα τις «Συνοικίες», όπου απεικονίζονται από μνήμης οι προσφυγικές κατοικίες της προπολεμικής Δραπετσώνας, δηλαδή της γειτονιάς των παιδικών του χρόνων, καθώς και τα Σφαγεία της οδού Πειραιώς αλλά και οι παράγκες στις όχθες του Ιλισού, στο ύψος του Νέου Κόσμου. Ακολουθούν τα σχέδια μέχρι το 1967, εμπνευσμένα από μαύρες σελίδες της ιστορίας: τη δολοφονία του Λαμπράκη αλλά και του Κέννεντυ, τον «βρώμικο» πόλεμο του Βιετνάμ. 

Την περίοδο της δικτατορίας εντείνει την κοινωνική κριτική που ασκεί μέσω της ζωγραφικής του. Στα χρόνια της μεταπολίτευσης (1974-1981) τα έργα του απεικονίζουν τις αναταράξεις της εποχής. Ύστερα στρέφεται στην ποίηση της φύσης, τη θάλασσα, το τοπίο της Μήλου. Κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1980 αρχίζει η εικονογράφηση της ομηρικής Οδύσσειας, που με διάφορες παραλλαγές θα τον απασχολήσει έως το 2010. Παράλληλα φιλοτεχνεί μια σειρά έργων που καταγράφουν τους προβληματισμούς και την ευαισθησία του για τα κοινωνικά και πολιτικά τεκταινόμενα. Την έρευνα στο εργαστήριο του Κοκκινίδη την πλαισιώνει η αφήγηση του ίδιου του καλλιτέχνη. 

Βλέποντας παλαιότερα έργα του ύστερα από χρόνια, ο Κοκκινίδης τα ανακαλύπτει εκ νέου και τα σχολιάζει, μιλά για τους δασκάλους του και τις πηγές έμπνευσής του, και η μνήμη του κυριολεκτικά κατακλύζεται από πρόσωπα και γεγονότα εκείνου του καιρού.

 Ο ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΚΚΙΝΙΔΗΣ γεννήθηκε στον Πειραιά το 1929. Για δύο χρόνια φοίτησε στην τότε Ανωτάτη Εμπορική Σχολή. Από το 1952 ως το 1957 σπουδάζει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Ακολουθεί δίμηνη παραμονή στο Άγιον Όρος (1958), όπου μελετά βυζαντινούς εικονογραφημένους κώδικες. Λαμβάνει διετή υποτροφία από την ιταλική κυβέρνηση (1958). Από το 1959 ως το 1961 είναι υπεύθυνος του καλλιτεχνικού τμήματος του νεοϊδρυθέντος Εθνικού Οργανισμού Ελληνικής Χειροτεχνίας. Κατά τη δεκαετία του 1960, παράλληλα με τη ζωγραφική, ασχολείται με το design για βιοποριστικούς λόγους. Σχεδιάζει αντικείμενα για την εγχώρια και ξένη αγορά. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της «Ομάδας τέχνης α» (1961-67) και της «Ομάδας για την Επικοινωνία και την Εκπαίδευση μέσω της Τέχνης» (1976-81). Το 1975 είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.). Εκλέγεται καθηγητής (1976) στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Διετέλεσε πρύτανης της Α.Σ.Κ.Τ. την περίοδο 1979-1982. Από το 1981 ως το 1983 ήταν μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου της Αθήνας. Σήμερα είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης (από το 1995) και μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας της Σχολής Μωραΐτη (από το 1997). Έχει πραγματοποιήσει 23 ατομικές εκθέσεις, από τις οποίες οι 14 παρουσιάστηκαν στην περιοχή της Αθήνας.

Σημ: Στο βιβλιοπωλείο μας φιλοξενούμε και άλλους καταλόγους με έργα του Δημοσθένη Κοκκινίδη:
Δημοσθένης Κοκκινίδης. Ομήρου Οδύσσεια, εκδ. ΜΙΕΤ
Δημοσθένης Κοκκινίδης. Λησμονημένα ρολά ζωγραφικής 1952-1974, εκδ. Μουσείο Μπενάκη

Η έκδοση κυκλοφόρησε με την ευκαιρία της έκθεσης «Κεραμική από την Κίνα», που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη, από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο του 2016.

Ο τόμος, με πλούσια εικονογράφηση, παρουσιάζει στο ελληνικό και στο διεθνές κοινό μία επιλογή αριστουργημάτων κινεζικής κεραμικής, που προέρχονται από τη συλλογή του Γεωργίου Ευμορφόπουλου, εξέχουσα μορφή στην ανάδειξη της Ασιατικής τέχνης, η οποία συγκροτήθηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα και δωρήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη τη δεκαετία του 1930.

Τα ενενήντα αντικείμενα που παρουσιάζονται στην έκδοση, καθώς και τα επιστημονικά και κατατοπιστικά κείμενα που τα συνοδεύουν, ανιχνεύουν την παγκόσμια προσφορά του κινεζικού πολιτισμού, φωτίζουν την ιστορία των επαφών της Κίνας με τη Δύση και αναδεικνύουν το όραμα του δωρητή.

"Η μετάφραση, όπως παρουσιάζεται εδώ ολοκληρωμένη, έγινε σε δυο μεγάλες χρονικές περιόδους, και με μεγάλη επίσης χρονική απόσταση μεταξύ τους. Κατά την πρώτη (1992-1997) μεταφράστηκαν οι επτά πρώτες Ραψωδίες (α-η) και κατά τη δεύτερη (2010-2015) οι υπόλοιπες δέκα επτά (θ-ω). Η αρχή της όλης μετάφρασης έγινε, όπως άλλωστε και στην περίπτωση του Κακριδή και του Μαρωνίτη, από τη Ραψωδία ε, και μάλιστα με αφορμή τη συγκεκριμένη του τελευταίου που μόλις τότε είχε κυκλοφορήσει (1988). Η Ραψωδία ε πλήρης, με δυο ακόμη αποσπάσματα (Ραψ. ζ, στ. 149-85, και Ραψ. η, στ 78-132), έχει ήδη δημοσιευθεί (Αθήνα 2007) ως ενδεικτική δοκιμή με Προλεγόμενα, Επιλεγόμενα, και πλούσια ειδικά Σχόλια. Η μετάφραση εκεί, όπως και εδώ στην ολοκληρωμένη της μορφή, δημοσιεύεται (αντίθετα από τη συνήθη πρακτική) σε αντιστοιχία με το αρχαίο κείμενο (από την έγκυρη ιστορική έκδοση του Th. W. Allen, 1962) και σε απόλυτη παραλληλία Ραψωδιών και Στίχων."

(Απόσπασμα από τα Προλεγόμενα)

Σημ: Υπό έκδοση βρίσκεται το "Ανθολόγιο Οδύσσειας" στο οποίο θα περιέχονται εκατόν ένα (101) Αποσπάσματα Μεταφρασμένα από ολόκληρη την Οδύσσεια (Ραψωδίες α-ω)

Ο τόμος Εισαγωγή στην ποίηση του Παλαμά. Επιλογή κριτικών κειμένων, όπως και οι υπόλοιποι τόμοι της σειράς με την επιλογή κριτικών κειμένων για σημαντικούς έλληνες λογοτέχνες, λειτουργεί ως μια χρηστική εισαγωγή στη μελέτη της ποίησης του Κωστή Παλαμά. Στην εκτενή εισαγωγή του φιλολογικού επιμελητή, «Ο Παλαμάς και η κριτική της ποίησής του», περιγράφεται και αποτιμάται η κριτική πρόσληψη του παλαμικού ποιητικού έργου, στο χρονικό ανάπτυγμα από τις αρχές της μέχρι σήμερα. Το πρώτο από τα ανθολογημένα κείμενα, «Χρονολόγιο Κωστή Παλαμά [1859-1943]» του Κ. Γ. Κασίνη, καλύπτει τις ανάγκες ενός γενικού κατατοπιστικού οδηγού με εργοβιογραφικές πληροφορίες για τον άνθρωπο και τον συγγραφέα Παλαμά. Τα υπόλοιπα τριάντα ένα κείμενα κατατάσσονται κατά χρονολογική σειρά, από το παλαιότερο (1910) μέχρι το νεότερο (2012). Ύστερα από τα ανθολογημένα κείμενα ακολουθούν α) ο κατάλογος των πρώτων δημοσιεύσεών τους, β) καταγραφή της εργογραφίας του Παλαμά και επιλογή από τη βιβλιογραφία του και γ) ευρετήριο ονομάτων.

Τα ανθολογημένα κριτικά-φιλολογικά κείμενα επικεντρώνονται στο ποιητικό έργο του Παλαμά. Κατά συνέπεια στον τόμο δεν περιλαμβάνονται γραπτά για τις άλλες, εκτός της ποίησης, όψεις του παλαμικού συγγραφικού έργου (την κριτική, το δοκίμιο, την πεζογραφία, το θέατρο, την αλληλογραφία). Προκειμένου να αναδειχθεί η ποικιλία των εκδοχών στην πρόσληψη της ποίησης του Παλαμά, επιλέχθηκαν κείμενα που καλύπτουν το ευρύ φάσμα των υποειδών της κριτικής, τόσο της λογοτεχνικής όσο και της φιλολογικής (βιβλιοκρισίες, σύντομα άρθρα, αποσπάσματα από ευρύτερες μελέτες, κεφάλαια μονογραφιών). Έτσι στον τόμο συνυπάρχουν ευρύτερες θεωρήσεις της παλαμικής ποίησης, που στο επίκεντρό τους έχουν την αισθητική της αποτίμηση, είτε τη θετική είτε την αρνητική, και καθαρά φιλολογικές αναλύσεις, ακόμα και προσεγγίσεις εστιασμένες σε εξειδικευμένες όψεις. Η αλληλοδιαδοχή ανόμοιων και διαφορετικού είδους κριτικών κειμένων δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να επιλέξει εκείνα που επιθυμεί να διαβάσει περισσότερο, είτε τις γενικές, αισθητικά προσανατολισμένες, θεωρήσεις της ποίησης του Παλαμά, είτε τις εξειδικευμένες, φιλολογικές αναλύσεις ειδικών πλευρών της. 

Σε γενικές γραμμές, τα κείμενα λειτουργούν ως αντιπροσωπευτικά δείγματα των διαφόρων τάσεων της κριτικής για την παλαμική ποίηση στη διάρκεια ενός σχεδόν αιώνα. Mέσα από τη συνανάγνωσή τους αναδεικνύονται διαμάχες και συγκρούσεις αισθητικής και ιδεολογικής φύσεως, διαμάχες σύμφυτες με την εξέλιξη της κριτικής σκέψης γύρω από την ποίηση στη διάρκεια του 20ού αιώνα.