ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

Γεννήθηκε στους Τσουκαλάδες Λευκάδας και σπούδασε φιλολογία στην Αθήνα. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Ιδρυτής της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας και της Συλλογής Εικόνων Μεταβυζαντινής Τέχνης. Δίδαξε εμπνευσμένα στη μέση εκπαίδευση, κατά τη μαρτυρία των μαθητών του (Κατερίνη, Λευκάδα, Ηγουμενίτσα, Αθήνα). Ερεύνησε με πάθος και αποτελεσματικότητα το παρελθόν της Λευκάδας και άφησε σπουδαίο ιστοριογραφικό έργο, που τον ανέδειξε ιστορικό της Λευκάδας. "Η χριστιανική τέχνη στη Λευκάδα" (1974), "Ιστορία της νήσου Λευκάδος" (1980, 1982), "Οι πρωτεύουσες της Λευκάδος" (1988), "Η εκπαίδευση στη Λευκάδα 1613-1950" (1994).

Ο Θεμιστοκλής Ξανθόπουλος συνοψίζει αντικείμενο ερευνητικής δουλειάς επτά χρόνων για δύο κοινά σε όλους μας νοητικά ζητούμενα: την ενδόμυχη και συνήθως βασανιστική αναζήτηση των αιτίων που οδηγούν τη ζωή μας μέχρι το εκάστοτε σημείο «παρόν» και την πιεστική ανάγκη χάραξης ρεαλιστικής διεξόδου προς ένα απαλλαγμένο από την περιρρέουσα δυστοπία μέλλον. Το «Οδοιπορικό στο δοκίμιο» εισάγει τον αναγνώστη στις πηγές του όλου νοητικού εγχειρήματος. Χαρτογραφούνται οι εμφανείς δομές, λειτουργίες και πρωταγωνιστές στον κοινό ανθρώπινο νου, αποτυπώνεται η σημερινή εφιαλτική παγκόσμια κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα, που μετασχηματίζει το τρίτο ημιτελές μέρος της μουσικής συμφωνίας του είδους μας homo sapiens στη βιόσφαιρα σε κακόηχο παραλήρημα. Στο κύριο μέρος του δοκιμίου ιχνηλατείται η συναρπαστική διαδρομή της ανθρωπότητας, από τη γένεση μιας διακεκριμένης βιολογικής οντότητας με αδύναμα τα εμφανή προσόντα για την επιβίωση και ολιγάριθμη περιθωριακή παρουσία στην πανίδα, μέχρι τον καλπάζοντα κατά τον τελευταίο αιώνα πληθωρισμό απογόνων σε ακραίες αντιφάσεις δύναμης και εξαθλίωσης, υβριστικής αλαζονείας και βουβής απελπισίας. Ο συγγραφέας, ταπεινός διάκονος πρακτικών εφαρμογών της υψηλόφρονος ρήσης sapere aude του Καντ, διαπιστώνει τις καταστροφικές για τις νέες γενιές συνέπειες της επικράτησης του προτύπου homo economicus consumens, την επιβολή με πανίσχυρα επικοινωνιακά μέσα του νέο-μεσαιωνικού δόγματος «Ο καθένας για τον εαυτό του και η Αγορά –στη θέση του Θεού– για όλους». Διατηρεί, εντούτοις, και την ιδιότητα του αισιόδοξου διακόνου των θετικών επιστημών. Θαυμάζει την εκρηκτική οριζόντια διάχυση της πληροφορίας και την αποφασιστική συμβολή της στον εκδημοκρατισμό της δημιουργικής γνώσης για την αυτοδύναμη παραγωγή χρήσιμων και ανθεκτικών στον παγκόσμιο ανταγωνισμό προϊόντων και υπηρεσιών. Πολλά και ενδιαφέροντα είναι τα σχετικά με το θέμα του εκδοθέντος δοκιμίου αφηγήματα. Ο Θεμιστοκλής Ξανθόπουλος επιχειρεί να προσθέσει στο δικό του αφήγημα και το «χρήσιμον», ένα νοητικό εργαλείο εφοδιασμένο με αξιόπιστο γνωσιολογικό υπόβαθρο από σημαίνοντα προγενετικά και εξελικτικά κατά την προϊστορική και ιστορική περίοδο του είδους μας χαρακτηριστικά. Προσβλέπει συνακόλουθα στη συμβολή του αναγνώστη, από τη διόρθωση λαθών και συμπλήρωση παραλείψεων μέχρι τη ρητή αντιπαράθεση απόψεων.

(από την παρουσίαση του βιβλίου στο Ε.Μ.Π.)

«Το Όσα δεν είπες είναι το είδος της αυτοβιογραφίας που μόνο ένας από τους καλύτερους ιστορικούς μας θα μπορούσε να έχει γράψει… Αυτό το έπος των πόλεων –Βίλνα, Μόσχα, Παρίσι, Λονδίνο και Νέα Υόρκη– είναι ένας βαθύς στοχασμός για το τί θεωρούμε πατρίδα μας».

MICHAEL GREENBERG Συγγραφέας του Hurry Down Sunshine

TΟ «OΣΑ ΔΕΝ ΕΙΠΕΣ», μια τρυφερή και οξυδερκής αφήγηση, τα απομνημονεύματα ενός διακεκριμένου ιστορικού, εξερευνά τις ευρωπαϊκές συγκρούσεις του 20ού αιώνα μέσα από τη ζωή, τις ελπίδες και τα όνειρα μιας και μοναδικής οικογένειας –της οικογένειας του συγγραφέα. Διερευνώντας τις ιδιαίτερες και συγκινητικές ιστορίες των μελών της, ο Μαρκ Μαζάουερ αφηγείται τις θυσίες και τις σιωπές που σφράγισαν μια γενιά και τους απογόνους της. Η μοίρα θέλησε μέλη της οικογένειας να βιώσουν την πολιορκία του Στάλινγκραντ, τον εγκλεισμό στο γκέτο της Βίλνας, την Κατοχή στο Παρίσι, η να βρεθούν ακόμα και στις γραμμές της Βέρμαχτ. Ο Βρετανός πατέρας του, γιος Ρωσοεβραίων εμιγκρέδων που διέφυγαν από τους μπολσεβίκους, τον εμφύλιο και την επανάσταση και εγκαταστάθηκαν στο Λονδίνο, υπήρξε ο τυχερός της οικογένειας. Ο Μαξ, ο παππούς του συγγραφέα, ένας σοσιαλιστής που είχε αγωνιστεί στα οδοφράγματα κατά των στρατιωτών του τσάρου, δεν μίλησε ποτέ γι’ αυτό. Η Φρούμα, η γυναίκα του Μαξ, προερχόταν από μια οικογένεια η οποία, αν και δοκιμάστηκε από τις Μεγάλες Εκκαθαρίσεις, κατόρθωσε να βρει το δρόμο της στη σοβιετική κοινωνία. Εκατό χρόνια μετά τη Ρωσική Επανάσταση, το Όσα δεν είπες ξετυλίγει την ιστορία ενός σοσιαλισμού που έχει διαγραφεί από τη μνήμη –του παθιασμένου ουμανιστικού σοσιαλισμού που είχε απήχηση σε ευρύ φάσμα ανθρώπων. Παράλληλα, εξερευνά την απροσδόκητη ευτυχία που ενδέχεται να περιμένει τους χαμένους της Ιστορίας, τη δύναμη της φιλίας, καθώς και της αγάπης για έναν τόπο, ένα αίσθημα που επέτρεψε στον γιο του Μαξ και της Φρούμα να θεωρήσει πατρίδα του την Αγγλία.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η ζωή και το έργο του Γεράσιμου Βλάχου του Κρητός, παρουσιάζονται στο πρώτο μέρος του βιβλίου. Στο δεύτερο κεφάλαιο, παρουσιάζονται ανέκδοτα, αντιρρητικά θεολογικά έργα του λογίου Κρητός. Η μελέτη "Περί της θρησκείας του Μωάμεθ και κατά Τούρκων", με βάση το πρόβλημα των πηγών του μητροπολίτη, έρχεται στο τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο.

Πέρασαν 35 χρόνια από την πρώτη έκδοση του βιβλίου για το Α' Νεκροταφείο της Αθήνας και τα γλυπτά που το κοσμούν. Μια δεύτερη έκδοση κρίθηκε αναγκαία από το Ίδρυμα Παναγιώτη και Έφης Μιχελή όχι μόνο γιατί εξαντλήθηκαν τα βιβλία της πρώτης, αλλά και επειδή, με συμπληρώσεις κειμένου και εικόνων, μια νέα έκδοση θα μπορούσε να είναι περισσότερο ολοκληρωμένη. Μεταξύ άλλων έγινε προσπάθεια, στην παρούσα επανέκδοση, να επεκταθεί η φωτογραφική τεκμηρίωση με την παράθεση μιας αναφοράς των μοτίβων, τα οποία αξιοποιούνται από τους γλύπτες στο Α' Νεκροταφείο και ή έχουν καλλιεργηθεί και στη Δύση, ή παραλλάσσονται σε άλλα ελληνικά νεκροταφεία. Οι συσχετίσεις άλλωστε με τα πρότυπα της Αρχαιότητας έχουν τονιστεί ιδιαίτερα, αφού ο γλυπτικός διάκοσμος του Α' Νεκροταφείου συνεχίζει, ουσιαστικά, τύπους, μοτίβα και ιδέες που χρησιμοποιήθηκαν και ολοκληρώθηκαν αισθητικά ήδη στον Κεραμεικό, το Νεκροταφείο της Αρχαίας Αθήνας. Ευχαριστώ το Ίδρυμα Μιχελή και τους παράγοντες που συνέβαλαν στην έκδοση αυτή, και ιδιαίτερα τους Γιάννη Δρίβα και Γιάννη Καραλίβανο, που συμπλήρωσαν τις παλιότερες φωτογραφικές μου λήψεις.

Στέλιος Λυδάκης

Αθήνα 2017

Η Διαταραχή Φάσματος Αυτισμού (ΔΦΑ) στη σύγχρονη θεώρησή της αφορά διαταραχή στην εξέλιξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος (DSM-5; American Psychiatric Association 2013). Χαρακτηρίζεται από μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, καθώς και από περιορισμένη, επαναλαμβανόμενη και στερεότυπη συμπεριφορά (ICD-10, 2010; DSM-5; American Psychiatric Association 2013). Οι ενδείξεις ξεκινούν πριν από την ηλικία των τριών ετών ενός παιδιού. Στις περιπτώσεις ατόμων με Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμό (ΥΛΑ) δεν παρατηρείται καθυστέρηση στη γνωστική ανάπτυξη και στη γλώσσα, αλλά ελλείμματα στην κοινωνική αλληλεπίδραση και στην επικοινωνία καθώς και περιορισμένα ενδιαφέροντα. Η αιτιολογία της ΔΦΑ είναι άγνωστη. Γενετικές προδιαθέσεις και περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν συσχετιστεί με την παθογένεια αυτής (Yeargin-Allsopp et. al., 2003; Laidler, 2005; Newschaffer, 2006; Nassar et al., 2009; Charman, 2011; Regier, Kuhl, Narrow & Kupfer, 2012). [...]

(Από την Εισαγωγή)

"Εδώ καπούτ": Η βία του συνόρου. Μετανάστευση, εθνικοφροσύνη και φύλο στην ελληνοαλβανική μεθόριο  
 Μαρίκα Ρόμπου-Λεβίδη


 Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2017, 181σελ.
ISBN: 978-960-221-763-4
Τιμή: 15,90€
Τιμή ΜΙΕΤ: 12,72€

Το μικρό αυτό βιβλίο αποτελεί καίριο εθνογραφικό και θεωρητικό επίτευγμα: Η Μαρίκα Ρόμπου-Λεβίδη ανασκάπτει και φέρνει μπροστά μας ανάγλυφα όσα η γεωπολιτική κοινοτοπία των εθνικών συνόρων συγκαλύπτει. Αλβανίδες «νύφες», οπρωγμένες από τις περιορισμένες επιλογές επιβίωσης, μεταναστεύουν μετά το 1990 στην άλλη πλευρά του συνόρου και παγιδεύονται στον ασφυκτικό κλοιό μιας ιστορίας εμφυλίου πολέμου, κρατικής αποικιοποίησης και ασφαλειοκρατίας, που ανασυσταίνει θριαμβευτικά τους πατριαρχικούς κανόνες του παιχνιδιού. Μια ιστορία κρατικής βίας εκβάλλει εκρηκτικά στον απόκρυφο κόσμο του νοικοκυριού και στον αδυσώπητο αγώνα για οικιακή και ατομική εξουσία και αυτο-αξία που εκτυλίσσεται στη διάρκεια δύο δεκαετιών μέσα στο χωνευτήρι βάρβαρων εθνοτικών ιεραρχιών. Τέσσερεις μελέτες περίπτωσης, που αντλούν από τη γόνιμη συνάρθρωση της ανθρωπολογίας με την ιστορία, παρακολουθούν με ζωντάνια και ενσυναίσθηση σε βάθος εικοσαετίας τις στρατηγικές συζύγων που ζουν κάτω από επισφαλείς συνθήκες. Τα εξαιρετικά σχέδια του Αλέκου Λεβίδη συλλαμβάνουν με ακρίβεια μορφές ζωής της «απαγορευμένης ζώνης» και μας ζητούν να δούμε το σύνορο ωσάν η διήθηση της καταπίεσης και του μόχθου στη ίδια του τη γη, την πέτρα, το μέταλλο και την ανθρώπινη παρουσία να αποτελεί ζήτημα που μας αφορά άμεσα και μας εμπλέκει προσωπικά. Το «Εδώ καπούτ» αναλύοντας τη διαλεκτική παγίωσης της πολιτικής βίας σε δομική και την ιστορική αναπαραγωγή και επινόηση, σφυρηλατεί μια νέα θεωρία των συνόρων με σάρκα και οστά. Πρόκειται για ανάλυση που, σήμερα, έχουμε ανάγκη στην Ελλάδα και αλλού.

(απο το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ετούτη η μονογραφία για το κάστρο Μεθώνης αποτελεί μια διαδρομή από τον Όμηρο μέχρι τον 20ό αιώνα, με έμφαση στην ενετική παρουσία. Με πρόθεση να παραμείνουν κατανοητά για τον μέσο αναγνώστη, αναδεικνύονται κάποια θέματα που μέχρι τώρα ήταν στο ημίφως: η σωστή ονομασία της Μεθώνης, τα αρχαία τείχη και νομίσματά της, οι γραπτές και εικονογραφικές μαρτυρίες του κάστρου, η διάρθρωση της ενετικής διοίκησής του, η κωδικολογία των οικόσημων, η ταυτοποίηση των 27 θυρεών της Μεθώνης, το ιστορικό του λέοντα της Βενετίας, η μελέτη των 18 λιονταριών της καστρούπολης, η ανακάλυψη του πραγματικού εντολοδόχου της λανθασμένα αποκαλούμενης στήλης Morosini, η αποκατάσταση του ονόματος του καταχρηστικά λεγόμενου πύργου Βιλλαρδουίνου, η εξέταση-ανάγνωση του τεκτονικού σήματος της κεντρικής πύλης, η εύρεση της αρχικής, ορθής ονομασίας του οκτάπλευρου πύργου του μώλου ο οποίος εξακολουθεί να αποκαλείται με το τουρκικό του όνομα Μπούρτζι, και ο εντοπισμός της πραγματικής μορφής του παλιού λιμανιού. Όταν εξασφαλιστεί αναστηλωτικά η στερέωση του κάστρου, οι ανασκαφές θα μπορέσουν να φέρουν στο φως όσους θησαυρούς εξακολουθούν να κρύβονται στην πάλαι ποτέ πλούσια Μεθώνη. Άλλοι αποδεικνύοντας μια προνομιούχο εξέλιξη, άλλοι μαρτυρώντας μια ιδιαίτερη ευαισθησία. Άλλοι θαμμένοι στη γη, άλλοι βυθισμένοι στη θάλασσα, αλλά όλοι κλεισμένοι στη φλύαρη σιωπή τους.

Ο Χρόνος και ο Άνθρωπος μετατόπισαν και συσσώρευσαν τα χώματα, θάβοντας πολύτιμες μαρτυρίες του παρελθόντος. Η μανία της Φύσης έριξε κτίσματα κι έστειλε στο βυθό τα πλεούμενα που αγνόησαν τις ιδιοτροπίες της. Ό,τι γλίτωσε από τους σεισμούς, από τους κατακτητές, από τους αρχαιοκάπηλους, κούρνιασε κάτω από τα χώματα και τις πέτρες. Οι θησαυροί οι πιό πολύτιμοι είναι κατά βάθος οι θησαυροί που δεν γυαλίζουν· αρκεί να υπάρχει η ευαισθησία που αποτιμάει και η γνώση που μελετάει. Η οφειλή προς την πολιτιστική κληρονομιά είναι ανυπολόγιστη· η ζημιά που υπέστη, μεγάλη· η έγνοια για τη διαφύλαξή της, για την ώρα μικρή. Είναι καλό να ονειρεύονται οι άνθρωποι· είναι σωτήρια καλύτερο να ξέρουν τι θα κάνουν όταν ξυπνήσουν.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Το δώρο, λοιπόν, που αποστέλλεται από εμένα σε εσένα ονομάζεται μεν με τα λόγια σκύλος, ενώ στην πραγματικότητα είναι κάτι από τα πλέον πολύτιμα και αξιόλογα για τις ανθρώπινες υποθέσεις. Διότι, ενώ τα άλλα ζώα φαίνεται ότι παρέχουν μία ωφέλεια το καθένα στους ανθρώπους και ότι έχουν μία και εξαίρετη αρετή, μόνο ο σκύλος από τα ζώα προσφέρει κάθε είδους ωφέλεια στους ανθρώπους και έχει στολιστεί με πολυαριθμότατες και υπέρτατες αρετές. Στα λιοντάρια ανθεί το θυμοειδές, ενώ στα βοοειδή η δικαιοσύνη και η καταλληλότητά τους για τη γεωργία, στα άλογα η υπερηφάνεια και η ευκινησία, στους όνους και στους ημιόνους, όπως θα μπορούσε να πει ο ποιητής, η καρτερία, η φιλοπονία και σε άλλα ζώα υπάρχουν άλλα εγγενή χαρακτηριστικά. Μόνο στον σκύλο δεν υπάρχει κάποιο επιπρόσθετο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, αλλά αυτός συγκεντρώνει όλες τις αρετές των υπολοίπων ζώων. Διότι η φύση του ζώου είναι χρήσιμη στις πόλεις, αλλά και στις γεωργικές εργασίες, όπως και στην ειρήνη και στον πόλεμο, συγχρόνως, όμως, και για ωφέλεια και για ευχαρίστηση. Δεν είναι εύκολο να διηγηθώ λεπτομερώς όλες, λοιπόν, τις αρετές του ζώου και τις ωφέλειες που παρέχει στους ανθρώπους. Νομίζω, όμως, ότι, εάν σου παρέδιδα και σου διηγούμουν μερικά μόνο παραδείγματα από τα πολλά, θα αρκούσαν και για τους δυο μας· σε εσένα για σύσταση και σε εμένα για επίδειξη. [...]

(Απόσπασμα από την έκδοση)

Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, στην 25η επέτειο της δολοφονίας του Παύλου Μπακογιάννη, οργάνωσε στις 3 Νοεμβρίου 2014 εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του. Η εκδήλωση αυτή εντάχθηκε στο πλαίσιο των παράλληλων δραστηριοτήτων που συνόδευσαν την έκθεση του Ιδρύματος "Βία κατά εκπροσώπων του λαού: 50 χρόνια από τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη". Στις εισηγήσεις των ομιλητών, που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκδοση, εξετάζονται η πλούσια πολιτική δράση του Παύλου Μπακογιάννη, ο αγώνας του ως υπερασπιστή της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την σκοτεινή εποχή της χούντας, το ιδεολογικό του υπόβαθρο και το συγγραφικό του έργο, η συμβολή του στην αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος της μεταδικτατορικής Ελλάδας αλλά και στη συμφιλίωση Δεξιάς και Αριστεράς το 1989, η δολοφονία του και ο τρόπος αντιμετώπισής της από το πολιτικό σύστημα και τον Τύπο.

(Από τον πρόλογο)

Πριν χαρτογραφηθεί η Γη, ο άνθρωπος φανταζόταν ήδη τον νυχτερινό ουρανό επενδυμένο με εικόνες. Εικόνες από μύθους με ήρωες ή άγρια ζώα.

Με οδηγό την Μεγάλη Εικόνα του Ουρανού θα ανιχνεύσουμε στον έναστρο θόλο, τους σχηματισμούς των άστρων και των αστερισμών, συνδέοντας μυθικές ιστορίες με αστροφυσικά δεδομένα, τον παλαιό μύθο με το σύγχρονο επιστημονικό αφήγημα.

Με την Μεγάλη Εικόνα του Ουρανού σαν πλοηγό θα ταξιδέψουμε με αφετηρία αυτά που βλέπουμε και αισθανόμαστε προς την ανίχνευση των ορίων της ανθρώπινης γνώσης. Σύμπαν και Χρόνος, τα δύο μεγάλα κοσμολογικά ερωτηματικά, σηματοδοτούν και το τέλος της μεγάλης αυτής περιπλάνησης στον μαγικό κόσμο των άστρων και των γαλαξιών. Η Μεγάλη Εικόνα του Ουρανού αποτελεί ταυτόχρονα έναυσμα και πρόκληση για στοχασμό, ώστε θωρώντας κλίμακες που ξεπερνούν τη φαντασία μας, να ξαναπροσδιορίσουμε την προοπτική μας για τη ζωή και τον κόσμο μας.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

Μετά τη συμπλήρωση κατά κάποιον τρόπο της συλλογής μου "Η Σαντορίνη όπως την είδαν οι περιηγητές μεταξύ του 15ου-19ου αιώνα", άρχισα να οργανώνω πιο συστηματικά αυτό που ονόμασα "Αρχείο Θηραϊκών Μελετών - Συλλογή Δημήτρη Τσίτουρα".

Μια μεγάλη ενότητα του αρχείου αποτελεί η III συλλογή, "Η Σαντορίνη μέσα από τις cartes postales μέχρι το 1956", ημερομηνία του τελευταίου καταστροφικού σεισμού. Το 1956 αλλάζει η φυσιογνωμία του νησιού με τη χάραξη του δρόμου που ένωσε τα Φηρά με τα υπόλοιπα χωριά και την απώλεια ολόκληρων οικοδομικών συμπλεγμάτων. Μέχρι τότε ο δρόμος που ένωνε τα Φηρά με τα χωριά ήταν αυτό που σήμερα λέμε "το μονοπάτι". Η συλλογή περιλαμβάνει 330 αυθεντικές καρτ ποστάλ, έπειτα από λεπτομερή έλεγχο και μελέτη, διότι βρέθηκαν αρκετές διπλές που ανέβαζαν το νούμερό της πολύ ψηλότερα, περίπου στις 350. Για την πληρέστερη εικονογράφηση του νησιού δανείστηκα ακόμη μερικές από διάφορους οργανισμούς και φίλους, και έτσι ο συνολικός αριθμός των καρτ ποστάλ του βιβλίου αυτού ανέρχεται σε 400. Η καρτ ποστάλ έχει μια ιδιαίτερη αυθυπαρξία και αυτοτέλεια και χρήζει πολλαπλών αναγνώσεων.

Στο index ο αναγνώστης θα βρει μια λεπτομερή καταγραφή της συλλογής. Ανάλογα με τις πληροφορίες που δίδουν οι ίδιες οι καρτ ποστάλ, έχουν ταξινομηθεί και είναι εύκολα προσβάσιμες στον έλεγχό τους. Σε μερικές από αυτές υπάρχει ιδιαίτερος σχολιασμός. Πολλούς από τους αποστολείς και τους παραλήπτες τυχαίνει να τους γνωρίζω, μια και η σχέση μου με το νησί είναι μακροχρόνια. Θέλησα να δημοσιεύσω το γραπτό περιεχόμενο όλων όσων είχαν σαν μια ανάμνηση, σαν ένα άρωμα της εποχής τους.

Το γεγονός ότι κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο ακόμη καρτ ποστάλ σημαίνει ότι δεν έχουν εξαντλήσει τον σκοπό τους. [...]

(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Ένα χειρόγραφο έρχεται στο φως αφού είχε μείνει χίλια χρόνια στην αφάνεια, αλλάζει τον τρόπο της ανθρώπινης σκέψης και ανοίγει το δρόμο στην εξέλιξη του κόσμου όπως τον ξέρουμε σήμερα.

Εξακόσια χρόνια έχουν περάσει από τη στιγμή που ένας διορατικός βιβλιοθήρας παθιασμένος με τη μελέτη της αρχαιότητας, ο παπικός γραμματέας Πότζο Μπρατσολίνι, ανέσυρε ένα παμπάλαιο χειρόγραφο από το ράφι μιας μοναστηριακής βιβλιοθήκης, είδε με δέος τι είχε ανακαλύψει και έβαλε να το αντιγράψουν. Το χειρόγραφο, το τελευταίο που είχε σωθεί από τη φθορά του χρόνου, περιείχε ένα λατινικό φιλοσοφικό έπος, το Περί φύσεως (De rerum natura) του Λουκρήτιου, ένα υπέροχο ποίημα γεμάτο με τις πιο επικίνδυνες ιδέες: ότι το σύμπαν λειτουργεί χωρίς τη βοήθεια των θεών, ότι η δεισιδαιμονία βλάπτει τη ζωή των ανθρώπων, ότι η ύλη αποτελείται από απειροελάχιστα σωματίδια, αόρατα, άφθαρτα, αεικίνητα, τα άτομα. Ο Λουκρήτιος υποστήριζε ότι σε ένα τέτοιο σύμπαν δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η Γη ή οι κάτοικοί της καταλαμβάνουν κεντρική θέση ούτε να διαχωρίζουμε τον άνθρωπο από τα άλλα ζώα.

«Δεν είναι παράδοξο», σημειώνει ο συγγραφέας στον πρόλογό του, «το ότι η φιλοσοφική παράδοση από όπου προέρχεται το ποίημα του Λουκρήτιου, μια παράδοση τόσο ασύμβατη με τη λατρεία των θεών και τη λατρεία του κράτους, θεωρήθηκε σκανδαλώδης από κάποιους, ακόμα και στον ανεκτικό πολιτισμό της Μεσογείου των κλασικών χρόνων». Το γεγονός ότι το συγκεκριμένο έργο σώθηκε, ενώ όλα τα άλλα έργα αυτής της παράδοσης χάθηκαν, «είναι κάτι που θα έμπαινε στον πειρασμό να το χαρακτηρίσει κανείς θαύμα». Όμως ο Λουκρήτιος δεν πίστευε στα θαύματα. Αντίθετα, πίστευε ότι τίποτα δεν μπορεί να παραβιάσει τους νόμους της φύσης. Έτσι «εισηγήθηκε εκείνο που ο ίδιος ονόμαζε “παρέκκλιση” (αρχ. παρέγκλισις)» για την αναπάντεχη και απρόβλεπτη κίνηση της ύλης, την απρόσμενη τροπή των πραγμάτων. Ακριβώς μια τέτοια παρέκκλιση «από την ευθύγραμμη τροχιά –στη συγκεκριμένη περίπτωση προς τη λήθη–» ήταν η ανακάλυψη του τελευταίου χειρογράφου του έργου του. Η αντιγραφή, η μετάφραση και η διάδοση αυτού του αρχαίου ποιήματος τροφοδότησε την Αναγέννηση, εμπνέοντας καλλιτέχνες σαν τον Μποττιτσέλλι και στοχαστές σαν τον Τζορντάνο Μπρούνο, διαμόρφωσε τη σκέψη του Γαλιλαίου και του Φρόυντ, του Δαρβίνου και του Άινσταϊν και είχε καταλυτική επίδραση σε συγγραφείς από τον Μονταίνιο μέχρι τον Τόμας Τζέφερσον.

Ο Στήβεν Γκρήνμπλατ (1943), Αμερικανός σαιξπηριστής και ιστορικός της λογοτεχνίας, είναι καθηγητής στο Χάρβαρντ, στον τομέα των Ανθρωπιστικών Σπουδών. Το 2012 κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ και το 2011 το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου, και τα δύο για το έργο του Παρέγκλισις.