ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

Υπάρχουν τρεις ευρύτατα διαδεδομένοι μύθοι για την ανθρώπινη φύση: α) οι άνθρωποι διαιρούνται σε βιολογικές φυλές· β) οι άνθρωποι είναι από τη φύση τους επιθετικοί· γ) οι άνδρες και οι γυναίκες διαφέρουν πραγματικά στη συμπεριφορά, τις επιθυμίες τους και την εγκεφαλική τους "καλωδίωση". Οι μύθοι αυτοί δεν είναι μόνο εσφαλμένοι αλλά και εξαιρετικά βλαβεροί, καθώς διαμορφώνουν τις αντιλήψεις μας για τον κόσμο, επηρεάζουν τις καθημερινές μας αλληλεπιδράσεις και υπονομεύουν τις στοχεύσεις της κοινωνίας μας. Μέσα από μια συναρπαστική και ευρείας εμβέλειας αφήγηση, η οποία περιλαμβάνει την ανάπτυξη επιστημονικών επιχειρημάτων και την παρουσίαση δεδομένων από διαφορετικές επιστήμες (ανθρωπολογία, βιολογία, ψυχολογία), ο διακεκριμένος ανθρωπολόγος Agustin Fuentes καταρρίπτει τους τρεις μεγάλους αυτούς μύθους και συγκροτεί μια έγκυρη βάση γνώσεων που μας κάνουν να αναθεωρήσουμε τις κοινές μας απόψεις σχετικά με την ύπαρξη βιολογικών φυλών, την έμφυτη φύση της επιθετικότητας και της βίας, καθώς και τη φύση της μονογαμίας και των έκφυλων διαφορών. Στο τέλος του βιβλίου, ο συγγραφέας παραθέτει μια σειρά από καίρια συμπεράσματα και χρήσιμες οδηγίες που βοηθούν τους αναγνώστες να αξιολογούν και να αποδομούν τους μύθους για την ανθρώπινη φύση από μόνοι τους. Προσιτό, συναρπαστικό και πρωτότυπο, το βιβλίο αυτό αποτελεί μια πλούσια και εμπεριστατωμένη περιγραφή τού πώς η φύση, ο πολιτισμός και η εμπειρία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, διαμορφώνοντας την πραγματικότητα του πολύπλοκου αυτού όντος που αποκαλείται "άνθρωπος".

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Στο ανά χείρας βιβλίο ο Τανέρ Άκτσαμ αναλύει το κρισιμότερο σημείο της Γενοκτονίας των Αρμενίων: αν και κατά πόσο η σύλληψη και η εκτέλεσή της υπήρξε κεντρικά σχεδιασμένη πολιτική του οθωμανικού κράτους. Παρουσιάζοντας νέα τεκμήρια προερχόμενα από 600 και πλέον απόρρητα οθωμανικά έγγραφα, ο ιστορικός του Πανεπιστημίου Κλαρκ ανατέμνει τον γραφειοκρατικό μηχανισμό της Τουρκίας των Νεοτούρκων προκειμένου να αναδείξει τη γενοκτονία και την εθνοκάθαρση ως συνειδητή πολιτική επιλογή. Αν και οι εκτοπίσεις και η φυσική εξόντωση των Αρμενίων καταδικάστηκαν διεθνώς ήδη από το 1915 ως "έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού", η τότε οθωμανική κυβέρνηση υιοθέτησε μια πολιτική άρνησης του γεγονότος, που συνεχίζεται από την τουρκική δημοκρατία ως και σήμερα. Έχοντας πρόσβαση σε πλούσιο υλικό από τα αυτοκρατορικά οθωμανικά αρχεία -πρόσβαση ως πρόσφατα άκρως περιορισμένη- ο Άκτσαμ καταδεικνύει τη στενή συνεργασία μεταξύ κεντρικής κυβέρνησης και τοπικών στελεχών ώστε να επιτευχθεί η απαλλαγή της αυτοκρατορίας από τους χριστιανούς υπηκόους της.

Για την επίτευξη του στόχου περίπου το ένα τρίτο των 15 εκατομμυρίων κατοίκων της υπέστησαν διωγμούς, εκτοπίσεις και σφαγές, που κατέστρεψαν το εθνοθρησκευτικό μείγμα ενός χώρου συνάντησης και συνύπαρξης πολιτισμών ανατολικής και δυτικής προέλευσης.

Αποκαλύπτοντας τον κομβικό ρόλο της "δημογραφικής μηχανικής" στη Γενοκτονία των Αρμενίων, το έργο αυτό αποτελεί ανεκτίμητη συμβολή στην κατανόηση του εγκλήματος. Επιπρόσθετα, το βιβλίο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Έλληνα αναγνώστη, καθώς ο Άκτσαμ ασχολείται εκτενώς με την έξωση των Ελλήνων των παραλίων της Μικράς Ασίας από τις εστίες τους την περίοδο 1914-15, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι έτσι διαμορφώθηκε και δοκιμάστηκε ο μηχανισμός που χρησιμοποιήθηκε εν συνεχεία σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα στη Γενοκτονία των Αρμενίων.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Κυκλοφόρησε ο τόμος 18 (2020) του επιστημονικού περιοδικού της Νεοελληνικής Φιλολογίας Κονδυλοφόρος, με 212 σελίδες. Στο πρώτο μέρος του, περιλαμβάνονται έξι μελέτες:

Η Ελένη Πετρίδου εξετάζει διεξοδικά τις δύο αινιγματικές αναφορές στον Jean-Jacques Rousseau που απαντούν στα σολωμικά αυτόγραφα –σε ιταλικό προσχέδιο του Λάμπρου και σε μεταγενέστερη λίστα βιβλίων– και αναζητεί την ερμηνεία τους. Ο Μιχ. Γ. Μπακογιάννης αναλύει τα στοιχεία που προκύπτουν από τη βιβλιογραφική καταγραφή των μεταφράσεων ξένης λογοτεχνίας στο περιοδικό Εστία, δημοσιευμένη από τον ίδιο στον προηγούμενο τόμο του Κονδυλοφόρου, προχωρεί σε διαπιστώσεις και θέτει νέα ερωτήματα. Η Μίρκα Παλιούρα εξετάζει την εικονογράφηση του Λουκή Λάρα του Δημητρίου Βικέλα από τον Θεόδωρο Ράλλη, με 73 σχέδια, στη διπλή (γαλλική και ελληνική) πολυτελή έκδοση του έργου το 1892 στο Παρίσι και στην Αθήνα, και τους τρόπους διαλόγου των εικόνων με το κείμενο. Η Μαρία Βλασσοπούλου φωτίζει τη θέση του Ψυχάρη ως προς τη χρήση του μονοτονικού συστήματος κατά τη δεκαετία του 1920, τις επιλογές και τις μεταστροφές του στην υιοθέτησή του, καθώς και το πλαίσιο που καθόρισε τη στάση του, στηριγμένη και σε τεκμήρια από το Αρχείο του. Ο Διονύσης Καψάλης αναπτύσσει τις σκέψεις του για την ποίηση σαν ομιλία και σαν άκουσμα, σαν φωνητικό και ακροαματικό γεγονός, και ειδικότερα για τον «ήχο του νοήματος» στην ποίηση του Γιώργου Σεφέρη, στην οποία υπάρχει και είναι εξόχως ακουστός ο σεφερικός τόνος, η σεφερική τονικότητα. Η Δήμητρα Μαραβελάκη συγκρίνει τη Χίμαιρα (1936) και τη Μεγάλη Χίμαιρα (1953) του Μ. Καραγάτση με επίκεντρο την κεντρική ηρωίδα και διερευνά κατά πόσον το μεταγενέστερο μυθιστόρημα εντάσσεται, όπως η αρχική νουβέλα, στην τριλογία Εγκλιματισμός κάτω από τον Φοίβο. Στις «Μονοκοντυλιές», η Ναταλία Δεληγιαννάκη εντοπίζει μετασχηματισμένους στίχους του Ερωτόκριτου στη Θυσία του Ιεφθάε του Δαπόντε. Ο Αλέξης Πολίτης δημοσιεύει και σχολιάζει ένα ποίημα για τον Γεώργιο Γεννάδιο, που βρέθηκε στα χαρτιά του Φοριέλ. Ο Χ. Λ. Καράογλου δημοσιεύει με σχόλια τις «Εντυπώσεις από το Δρομοκαΐτειον (Δελτίον καταστάσεώς μου)» του Ρώμου Φιλύρα. Στο «Μελανοδοχείο», ο Γιώργος Καλλίνης κρίνει το βιβλίο της Κυριακής Χρυσομάλλη-Henrich Προσεγγίσεις στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία.  Τέλος, στους «Πίνακες», δημοσιεύονται από την Ευσεβία Χασάπη-Χριστοδούλου τα πλήρη ευρετήρια του περιοδικού Τα Νεφούρια, που εξέδιδε ο Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος από το 1999 έως το 2017.

(παρουσίαση του εκδότη)

Ακόμα και να διαβάζεις κάτι τέτοιο είναι ανείπωτα δύσκολο. Ας με πιστέψουν οι αναγνώστες, μού είναι εξίσου δύσκολο να το γράφω. Μπορεί κάποιος να ρωτήσει: «Για ποιό λόγο να τα γράφουμε, για ποιό λόγο να τα θυμίζουμε όλ’αυτά ; »

Το χρέος του συγγραφέα είναι να διηγείται τη φρικτή αλήθεια, το χρέος του πολίτη-αναγνώστη είναι να τη γνωρίζει. Όποιος στρέψει το βλέμμα από την άλλη, όποιος κλείσει τα μάτια και προσπεράσει, θα προσβάλει τη μνήμη των νεκρών.


Το κείμενο Η κόλαση της Τρεμπλίνκα του Βασίλι Γκρόσσμαν είναι η πρώτη μαρτυρία στον κόσμο για στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ο συγγραφέας είναι πολεμικός ανταποκριτής του σοβιετικού στρατού που φτάνει στην Τρεμπλίνκα το καλοκαίρι του 1944. Ο Γκρόσσμαν προσπαθεί να περιγράψει στην Κόλαση της Τρεμπλίνκα το αδύνατο να ειπωθεί. Αγγίζει τα όρια της γραφής.

Εξετάζοντας τα αφηγηματικά χαρακτηριστικά της Κόλασης της Τρεμπλίνκα που καλούνται να υπογραμμίσουν το πρωτόγνωρο και ανίερο της εξόντωσης χιλιάδων ανθρώπων, παρατηρεί κανείς ότι οι πληροφορίες ξεδιπλώνονται σιγά σιγά, διαδοχικά, παράλληλα με την πορεία θανάτου των πρωταγωνιστών αυτής της τρομακτικής αφήγησης. Ξεκινώντας από το ήρεμο, ειδυλλιακό τοπίο του πευκόφυτου, «πληκτικού », καθώς λέει ο αφηγητής, τοπίου της πολωνικής επαρχίας, η πληροφόρηση του αναγνώστη ακολουθεί σαν σε κάποιου είδους θρίλλερ τη σταδιακή αποκάλυψη και συνειδητοποίηση της πραγματικότητας σε μια μαρτυρική διαδρομή προς το θάνατο και συγχρόνως προς την αλήθεια.

Στην Κόλαση της Τρεμπλίνκα ο Γκρόσσμαν παρατηρεί με ενάργεια και φρικιάζει με τη μεθοδικότητα και την οργάνωση της μαζικής δολοφονίας, την οποία παρομοιάζει επανειλημμένως με βιομηχανία : Πρόκειται, τονίζει, για το στρατόπεδο ως εργοστάσιο παραγωγής θανάτου, για «σφαγείο-ιμάντα παραγωγής ».

Με τον τίτλο ήδη του κειμένου του, ο Γκρόσσμαν αναφέρεται στην Τρεμπλίνκα ως «κόλαση» μιλώντας για «κύκλους» σε μια σαφή σύνδεση με την Κόλαση του Δάντη : «Ας περιηγηθούμε λοιπόν στους κύκλους της κόλασης της Τρεμπλίνκα». Λίγο αργότερα αυτή ακριβώς τη μετωνυμία θα χρησιμοποιήσει και ο Πρίμο Λέβι.

 

    Και όλοι αυτοί οι χιλιάδες, οι δεκάδες, οι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, όλα αυτά τα φοβισμένα, γεμάτα ερωτηματικά μάτια, όλα αυτά τα νεανικά και τα γερασμένα πρόσωπα, οι καλλονές με τις μαύρες μπούκλες και τα χρυσά μαλλιά, οι καμπουριασμένοι και ακατάστατοι, οι καραφλοί γέροι, οι δειλοί έφηβοι – όλοι ενώνονταν σε ένα και μοναδικό ποτάμι που κατάπινε και τη λογική, και την υπέροχη ανθρώπινη επιστήμη, και την αγάπη των κοριτσιών, και την απορία των παιδιών, και το βήχα των γερόντων, και την ανθρώπινη καρδιά. […]

    Στην αρχή αφαιρούσαν από τον άνθρωπο την ελευθερία, το σπίτι, την πατρίδα και τον οδηγούσαν σε μια ανώνυμη δασική ερημιά. Ύστερα, σε μια αλάνα δίπλα στο σιδηρόδρομο, τού έπαιρναν τα ρούχα του, τις επιστολές, τις φωτογραφίες των δικών του, ακολούθως, πίσω από το φράκτη του στρατοπέδου, τού έπαιρναν τη μητέρα, τη γυναίκα, το παιδί. Μετά έπαιρναν από τον γυμνό άνθρωπο τα έγγραφά του, τα πετούσαν στη φωτιά : του αφαιρούσαν το όνομά του. Τον έσπρωχναν σε έναν διάδρομο με ένα χαμηλό πέτρινο ταβάνι – τού αφαιρούσαν τον ουρανό, τα αστέρια, τον άνεμο, τον ήλιο. Και τότε άρχιζε η τελευταία πράξη της ανθρώπινης τραγωδίας – ο άνθρωπος περνούσε στον τελευταίο κύκλο της κόλασης της Τρεμπλίνκα. […]

 

    Οι επιστήμονες, οι κοινωνιολόγοι, οι εγκληματολόγοι, οι ψυχίατροι, οι φιλόσοφοι αναλογίζονται : Τί είναι αυτό ; Τί φταίει – η κληρονομικότητα, η εκπαίδευση, το περιβάλλον, οι εξωτερικές συνθήκες, κάποιο ιστορικό πεπρωμένο, η εγκληματική βούληση των επικεφαλής ; Τί είναι αυτό ; Πώς συνέβη ; Τα εμβρυϊκά χαρακτηριστικά του ρατσισμού που έμοιαζαν αστεία στις τοποθετήσεις δευτεροκλασάτων καθηγητών-τσαρλατάνων και άθλιων επαρχιωτών θεωρητικών από τη Γερμανία του περασμένου αιώνα, η περιφρόνηση του Γερμανού φιλισταίου απέναντι στα «ρωσικά γουρούνια», στα «ζώα τους Πολωνούς», στον « Εβραίο που βρομάει σκόρδο», στον «διεφθαρμένο Γάλλο», στον «μικροέμπορα Άγγλο», στον «μασκαρά τον Έλληνα», στον «χοντροκέφαλο Τσέχο» – όλο αυτό το πακέτο πομπώδους, φτηνής υπεροχής του Γερμανού έναντι των άλλων λαών του κόσμου, που κορόιδευαν καλόκαρδα οι δημοσιογράφοι και οι κωμωδοί, όλα αυτά, ξαφνικά, μέσα σε μερικά χρόνια μετατράπηκαν από «παιδιαρίσματα» σε θανάσιμη απειλή για την ανθρωπότητα, για τη ζωή και την ελευθερία της, έγιναν πηγή απίστευτων και ανείπωτων βασάνων, αιματοχυσιών και εγκλημάτων. Εδώ υπάρχουν πράγματα που πρέπει να μας προβληματίσουν !

     –Β.ΓΚ.

   (Παρουσίαση του βιβλίου από τον εκδότη)

Κώστας Τσόκλης. Ζωγραφική. Όρια και υπερβάσεις

Κείμενα:Τάκης Μαυρωτάς, Χρυσάνθη Κουτσουράκη
Μετάφραση: Δημήτριος Σαλταμπάσσης, Μαρίνα Μήλιου-Θεοχαράκη
Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β & Μ Θεοχαράκη, Αθήνα 2020, σ.144
ISBN: 978-618-5201-07-4
Τιμή: 30,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 27,00€

«Ο Κώστας Τσόκλης», όπως γράφει ο επιμελητής της έκθεσης, Τάκης Μαυρωτάς «κατατάσσεται στους κορυφαίους εννοιολογικούς δημιουργούς και η βαθιά του ενόραση τον οδηγεί, περίπου από το 1955 έως σήμερα, στη μετατροπή του πραγματικού σε φανταστικό και του αόρατου σε ορατό, καθώς επιχειρεί αδιάκοπα να κατακτήσει μια προσωπική πλαστική έκφραση γεμάτη από ποιητική ένταση και φιλοσοφική δύναμη.Τολμηρός και θαρραλέος, παλεύει με τις αξίες και τα όρια της ζωγραφικής για την ολοκλήρωση του πολυεπίπεδου έργου του, το οποίο καθρεφτίζει το οξυδερκές του πνεύμα. Η δουλειά του διακρίνεται από τη συνεχή εξέλιξη, την υψηλή τεχνική ακρίβεια και την σημειολογική πυκνότητα. Ενδεχομένως, γιατί το ομοίωμα της σημασίας της, μέσα από τη διαφορετικότητα της μορφοπλαστικής του υπόστασης, την κάνει μοναδική. Μοναδική για την τέχνη, μοναδική για τη συγκίνηση, που προκαλεί στον θεατή. Έτσι, κατέκτησε τη θέση του ανάμεσα στους πρωτεργάτες της σύγχρονης τέχνης με ένα τεράστιο σύνολο νοηματικής έντασης από έργα ζωγραφικής, εγκαταστάσεις, κατασκευές, performance, assemblage και βιντεοπροβολές, επιβεβαιώνοντας τα λόγια του: «Η τέχνη δεν είναι για να κάνει τον άνθρωπο πιο δυστυχισμένο, αλλά για να τον λυτρώνει.»

(πηγή: Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη)

Το σκοτάδι της νύχτας είχε τότε μια άλλη ποιότητα από αυτό που γνωρίζουμε εμείς, εθισμένοι καθώς είμαστε στις μέχρις υπερβολής φωταγωγημένες πόλεις μας. Ακόμη και με πανσέληνο δύσκολα θα μπορούσαμε την εποχή εκείνη να μετακινηθούμε τις νυχτερινές ώρες και ασφαλώς θα αισθανόμασταν ανασφάλεια. Θα εξηγούσαμε τότε ευκολότερα τη δυσαρέσκεια των κατοίκων της πρωτεύουσας για την αδυναμία της αστυνομίας και της χωροφυλακής να τους προφυλάξουν από τις διαρρήξεις και τις νυχτοκλοπές.

Κάτι ανάλογο συνέβαινε με την ύδρευση, που ήταν ανεπαρκής και σε πολλά σημεία της πόλης ανύπαρκτη, δημιουργώντας προβλήματα τόσο στην καθημερινότητα όσο και στις καλλιέργειες. Όταν γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι έπρεπε να πάνε στις βρύσες και να κουβαλήσουν το νερό στο σπίτι τους, και ότι τα καλοκαίρια η έλλειψη νερού οδηγούσε σε διαπληκτισμούς και ξυλοδαρμούς, αντιλαμβανόμαστε ευκολότερα γιατί ο κήπος της βασίλισσας δεν γινόταν δεκτός με ενθουσιασμό αλλά αντίθετα προκαλούσε συναισθήματα οργής και αγανάκτησης.

Το βιβλίο αυτό προσεγγίζει την οθωνική εποχή από μιαν άλλη, άγνωστη πλευρά της, καθώς στρέφει την προσοχή του αναγνώστη όχι στην πολιτική ή τη διπλωματική ιστορία αλλά στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Το κείμενο είναι χωρισμένο σε κεφάλαια και ο αναγνώστης μπορεί εύκολα να ξεχωρίσει εκείνα που τον ενδιαφέρουν περισσότερο. Καλλιέργειες και αγορά, ένδυση και καλλωπισμός, μουσική και εορταστικές εκδηλώσεις, καφενεία και ζαχαροπλαστική, εξοχές και χάνια, συγκοινωνία και τηλέγραφος, παιδεία και εκπαίδευση, παράδοση και απόπειρες τεχνολογικού εκσυγχρονισμού, επιδημίες και καραντίνα, παραδοσιακά φάρμακα, ιατρική επιστήμη και πολλά άλλα συνθέτουν ένα συναρπαστικό πανόραμα προσφέροντας συγχρόνως πλήθος τεκμηριωμένων πληροφοριών για την εποχή.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Αρχειοτάξιο (τεύχος 22)
Συλλογικό
 

ΑΣΚΙ-Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 2020,σ.224
ISSN:  1108-4553
Τιμή: 15,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 13,50€

Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις ΘΕΜΕΛΙΟ το 22ο τεύχος του περιοδικού ''Αρχειοτάξιο'', ετήσιας έκδοσης των ΑΣΚΙ. Το τεύχος είναι αφιερωμένο σε ένα από τα πιο κρίσιμα αλλά και ακανθώδη ζήτηματα της σύγχρονης κοινωνικοπολιτικής και πολιτισμικής πραγματικότητας: τη λογοκρισία.

Πώς μελετάμε, αλλά και πώς ορίζουμε το φαινόμενο της λογοκρισίας σε συνθήκες κοινοβουλευτικής δημοκρατίας; Το αφιέρωμα επιχειρεί να ανοίξει αυτή τη συζήτηση, στρέφοντας το βλέμμα στην περίοδο που προηγήθηκε της χούντας των συνταγματαρχών - στην "καχεκτική" δημοκρατία της μετεμφυλιακής Ελλάδας, και κυρίως σε αυτήν που ακολούθησε την πτώση της, στη Μεταπολίτευση.

Πρόκειται για δύο διακριτές περιόδους της μεταπολεμικής ελληνικής ιστορίας, όπου στην πρώτη η λογοκρισία αποτελεί τον κανόνα, ενώ στη δεύτερη την εξαίρεση. Σε αυτό το πλαίσιο, φιλοξενούνται πρωτότυπες συμβολές των Ευγένιου Ματθιόπουλου, Μαρίας Χάλκου, Αθηνάς Σκουλαρίκη, Χαράλαμπου Κουρουνδή, Μάνου Αυγερίδη, Ελένης Κούκη, Μάγδας Φυτιλή, Πηνελόπης Πετσίνη, Σπύρου Κακουριώτη, Δημήτρη Παπανικολάου και Γιώργου Σαμπατακάκη, που διερευνούν τις θεσμικές και εξωθεσμικές εκφάνσεις του φαινομένου, καθώς επίσης την ίδια την έννοια της λογοκρισίας και τις προσλήψεις της, σε ένα ευρύ θεματικό φάσμα που περιλαμβάνει τον Τύπο και την Τέχνη, τον πολιτικό λόγο, τον στιγματισμό και την περιστολή της έκφρασης μειονοτικών ομάδων του πληθυσμού. Το αφιέρωμα, σε επιμέλεια Πηνελόπης Πετσίνη, Μαρίας Χάλκου και Στρατή Μπουρνάζου, αποτελεί καρπό του ερευνητικού έργου "Η λογοκρισία στις εικαστικές τέχνες και τον κινηματογράφο: η ελληνική περίπτωση από τα μεταπολεμικά χρόνια μέχρι σήμερα", που διεξάγεται στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου.

Το αφιέρωμα πλαισιώνεται από τις καθιερωμένες στήλες του περιοδικού. Στις "Προσεγγίσεις", ο Λεωνίδας Καλλιβρετάκης επιστρέφει στα προδικτατορικά χρόνια και αφηγείται μια ιστορία "αγοραίου έρωτα και σκευωρίας" με επίκεντρο την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, στις "Διασταυρώσεις" η Κωνσταντίνα Σταματογιαννάκη γράφει για τον φωτογράφο του θεάτρου Τάσο Μελετόπουλο (1908-1969), ενώ οι"Αναγνώσεις" φιλοξενούν μία βιβλιοκρισία της Δήμητρας Λαμπροπούλου για το βιβλίο του Αντώνη Λιάκου "Ο ελληνικός 20ός αιώνας". Το τεύχος συμπληρώνεται με το χρονικό των δραστηριοτήτων των Αρχείων, καθώς και έναν αποχαιρετισμό στον ιστορικό του εργατικού κινήματος και αντιπρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου των ΑΣΚΙ μέχρι τον θάνατό του, Γιώργο Κουκουλέ.

(Από την παρουσίαση του Εκδότη)