ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΜΙΕΤ- ΑΜΕΡΙΚΗΣ 13

«Η σχέση της χαρτογραφίας και γενικότερα της γεωγραφίας με την πολιτική είναι ηροδότεια: και πανάρχαια και ουσιαστική. Ο γενικός αυτός αφορισμός ισχύει κατεξοχήν στην περίπτωση της ειδικής αποστολής σχεδιαστών, χαρτογράφων, τοπογράφων και μηχανικών του γαλλικού ναυτικού, η οποία ανέλαβε στα 1685-1687 –με διαδοχικά ταξίδια των μελών της στην ανατολική Μεσόγειο και κάτω από την τελική καθοδήγηση ενός δοκιμασμένου κρατικού αξιωματούχου, του Etienne Gravier d' Ortieres (Dortieres)– να αποτυπώσει με κάθε δυνατή λεπτομέρεια όρμους και λιμάνια νησιών του νοτίου Ιονίου και του Αιγαίου, τις οχυρώσεις της Θεσσαλονίκης, των Δαρδανελλίων, της Κωνσταντινούπολης και της Κύπρου και όψεις μικρασιατικών, συριακών και αιγυπτιακών λιμανιών (ιδιαίτερα βέβαια της Αλεξάνδρειας).

Η επίσημη πάντως εντολή που είχε δοθεί στον d' Ortieres ήταν να αποκαταστήσει την εύρυθμη λειτουργία των γαλλικών εμπορικών σταθμών στις "σκάλες" της ανατολικής Μεσογείου (echelles du Levant), πατάσσοντας τις καταχρήσεις των προξενικών εκπροσώπων της Γαλλίας και επιβάλλοντας δυναμικά στις τοπικές οθωμανικές αρχές τους όρους της γαλλοτουρκικής συνθήκης του 1673. Το υπόμνημα μάλιστα, που υπέβαλε για τα ζητήματα αυτά στους προϊσταμένους του μετά το τέλος της αποστολής, χρησίμευσε ως υπόδειγμα και σε επόμενες ανάλογες "επιθεωρήσεις" των γαλλικών εμπορικών κέντρων της οθωμανικής επικράτειας (της "Ανατολής"). Ωστόσο η σημασία της αποστολής του 1685-1687 –και συνεπώς και των επιστημονικών και ιδιαίτερα των χαρτογραφικών της επιδόσεων– είναι πολυδιάστατη με έντονα πολιτικά χαρακτηριστικά. Αλλά για να αποτιμηθούν τα χαρακτηριστικά αυτά θα πρέπει να εξεταστούν στο ιστορικό τους πλαίσιο σε συνδυασμό με το καθεστώς των σχέσεων της Γαλλίας με την Υψηλή Πύλη.»

Ι. Κ. Χασιώτης (από το βιβλίο)

Η μνήμη των προσφύγων του 1922 αποτελεί σήμερα έναν κεντρικό τόπο μνήμης. Το αφήγημά της όμως έχει ιστορικότητα. Ξεκινά από τη συγκυρία των δραματικών μετακινήσεων των πληθυσμών σε όλη την Ευρώπη μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και από τις αγωνιώδεις προσπάθειες των ανθρώπων να βρουν μια συνθήκη βίου στη νέα κατάσταση. Ο τρόπος που οι πρόσφυγες αφηγούνταν το παρελθόν τους άλλαζε μαζί με το παρόν τους και τις προσδοκίες τους για το μέλλον. Η μνήμη τους, το τι λένε οι ίδιοι για την ιστορία τους και ο τρόπος που διαμορφώνουν την ταυτότητά τους σμιλεύτηκε σταδιακά, ισορροπώντας ανάμεσα στην εμπειρία και την προσδοκία, ανάμεσα στην επιθυμία αποφυγής της λήθης και την επιδίωξη της διαμόρφωσης μια καινούριας αλήθειας. Δεν είναι μια μνήμη άυλη, έχει υλικότητα, συνδέεται με φορείς, θεσμούς και πρακτικές, είναι αποτέλεσμα της πολιτικής βούλησης και των δικτύων στα οποία κινήθηκαν όσοι πρωταγωνίστησαν στη διαμόρφωσή της.

Σκοπός του βιβλίου είναι να περιπλανηθεί στις τροχιές της διαμόρφωσης της προσφυγικής μνήμης από την άφιξη των προσφύγων στην Ελλάδα μέχρι την ενσωμάτωσή τους στο εθνικό φαντασιακό, εξετάζοντας τη μνήμη στη διανοητική και την υλική της διάσταση. Επικεντρώνεται στην ιστορία των Θρακιωτών προσφύγων και εξετάζει τον ρόλο που έπαιξαν οι διανοούμενοι προσφυγικής καταγωγής, τον τρόπο με τον οποίο το παρελθόν αποτέλεσε το υπόβαθρο πρακτικών και διανοητικών αναζητήσεων και το πώς τελικά διαμορφώθηκε ένα νέο αφήγημα για την ελληνικότητα που συμπεριλάμβανε την εμπειρία των προσφύγων.

(Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Τιμή ΜΙΕΤ: 17,00€





«Ο φάκελος 131 της σειράς των Notai di Candia του Κρατικού αρχείου της Βενετίας, όπου φυλάσσεται το συμβολαιογραφικό αρχείο του Ιωάννη Longo, νοταρίου Χάνδακα και, κυρίως, Ρεθύμνου, έφτασε για πρώτη φορά στα χέρια μου το 1975-1976. Τότε οι έρευνές μου σχετίζονταν με το πρόβλημα της ταυτότητας του ποιητή Μαρίνου Φαλιέρου: ήταν ο νεότερος, που ζούσε γύρω στα 1500, όπως δέχονται οι ερευνητές, ή ο παππούς του; Για το πρόσωπο του Φαλιέρου ο φάκελος δεν είχε σημασία. Συνειδητοποίησα όμως από την αρχή τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου φακέλου για την ιστορία και τον πολιτισμό του Χάνδακα και του Ρεθύμνου, και μάλιστα για μια περίοδο (τέλη του 15ου και αρχές του 16ου αιώνα) για την οποία γνωρίζαμε ελάχιστα πράγματα...».

(από τον πρόλογο του βιβλίου)

Γιατί άραγε, άλλη μια αναφορά στον Αριστοτέλη;

Για δύο τουλάχιστον λόγους:

• Πρώτον, για να ξανακουσθεί μια τίμια φωνή που αναγνωρίζει το βιωματικό όφελος εκείνου που προτιμά να χάνει σε εξωτερικά αγαθά, προκειμένου να συμμετάσχει εκ βαθέων στη χαρά του ευεργετούμενου Διπλανού του. (Αποφεύγοντας έτσι τις μάταιες ερμηνείες του ηθικού ενεργήματος μέσω μεταθανάτιων δωροληψιών ή μέσω περίπλοκων λογικών κατασκευών).

• Και δεύτερον, για να ξαναϊδούμε κείμενα που αποπειρώνται να ερμηνεύσουν συστηματικά τον Κόσμο με μέθοδο επιστημονική, εφαρμοζόμενη σε ποικίλα θέματα - απ' την Μετεωρολογία μέχρι την Αντοχή των στερεών σωμάτων, κι απ' τη Μνήμη μέχρι τη στοιχειώδη Χημεία.

Και κάτι άλλο. Το βιβλίο αυτό ξεκινάει με τον Σωκράτη και τελειώνει με τον Επίκουρο, ανιχνεύοντας τα κοινά τους σημεία με τον Αριστοτέλη.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Το βιβλίο «τα δύο ευ της ευτυχίας» έχει τη μορφή ενός οδοιπορικού ανάγνωσης των Ηθικών Νικομαχείων: καταγράφει, κάθε φορά, τις δυσκολίες που συναντά ο αναγνώστης, τις γνώσεις που αποκτά, τις προσμονές του, την απογοήτευση ή τον ενθουσιασμό του, και του δείχνει πώς να αποκωδικοποιεί το αριστοτελικό κείμενο. Ταυτόχρονα, συνιστά μια συνολική, και ενίοτε πρωτότυπη, πρόταση κατανόησης της αριστοτελικής ηθικής. Δεν αρκείται σε μια ακαδημαϊκή έκθεση των βασικών της θέσεων αλλά επιχειρεί την υπεράσπισή τους τόσο με φιλοσοφικά επιχειρήματα (χωρίς τη χρήση δυσνόητων όρων) όσο και με την επίκληση πολλών παραδειγμάτων από την καθημερινή εμπειρία. Γι’ αυτό και ο τίτλος του βιβλίου μάς προσκαλεί να συνδέσουμε όσα θα μάθουμε με μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε την ευτυχισμένη ζωή, τη δική μας ζωή.

Η πρωτοτυπία της παρούσας εισαγωγής, πέρα από την αμεσότητα του ύφους της, είναι διπλή: έγκειται στο ότι έχει οργανωθεί με βάση την ανάλυση εκτενών αποσπασμάτων από τα Ηθικά Νικομάχεια και τα Πολιτικά (που παρατίθενται στο πρωτότυπο και σε μετάφραση) και στο ότι, λαμβάνοντας υπόψη διαφορετικές ερμηνείες, επιτρέπει στο κείμενο να αναδείξει τις αμφισημίες και τον πλούτο του.

 Το βιβλίο ξεκινά πλάθοντας μια ιστορία για τον Αριστοτέλη και τον γιο του Νικόμαχο, και τελειώνει βρίσκοντας την ίδια ιστορία μέσα σε δύο πίνακες του Ρέμπραντ.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου) 

Πανουργίαι υψηλόταται του Μπερτόλδου είναι η αρχή του τίτλου της ανώνυμης πρώτης έντυπης ελληνικής μετάφρασης (1645) του πεζού, αφηγηματο-διαλογικού έργου Le sottilissime astuzie di Bertoldo (1606) του παραγωγικότατου λαϊκού ιταλού συγγραφέα Giulio Cesare [dalla] Croce. Το έργο βρισκόταν στο τέρμα μιας δυτικοευρωπαϊκής μεσαιωνικής παράδοσης που παρουσίαζε έναν άξεστο και δύσμορφο χωριάτη με τσουχτερή πονηριά και θυμοσοφία, ισχυρό ένστικτο αυτοσυντήρησης και άσβεστη δίψα για την ελευθερία, να είναι ο αντίποδας του σοφού Σολομώντα. Ο Croce προσάρμοζε στο πνεύμα του αναγεννησιακού μανιερισμού ένα λατινικό έντυπο κείμενο (περ. 1470) με εβραϊκή προέλευση, τον Διάλογο Σολομώντα και Μαρκόλφου, αλλάζοντας τα ονόματα των πρωταγωνιστών και μεταφέροντάς τους στη βερονέζικη αυλή του βάρβαρου ηγεμόνα Αλμποΐνου: θέλοντας να διασκεδάσει, μα και να σταθμίσει την εξυπνάδα του Μπερτόλδου, ο βασιλιάς, η εχθρική προς τον ήρωα γυναίκα του και άλλοι της αυλής υποβάλλουν τον ήρωα σε αλλεπάλληλες ερωτήσεις και δύσκολες δοκιμασίες, τις οποίες ο «απλοϊκός» και «αμόρφωτος» χωριάτης ξεπερνά με θάρρος και αντισυμβατική αυθάδεια. Οι κριτικοί αναγνωρίζουν στον Μπερτόλδο όχι μονάχα έναν καινούργιο Αίσωπο, μα και έναν τύπο γελωτοποιού, ήρωα της φάρσας, του καρναβαλιού και της commedia dell’arte, που τα καμώματα και οι νίκες του μετατρέπονταν σε πηγή τέρψης του κοινού. Όπως και αλλού, το έργο γνώρισε και στον ελληνικό κόσμο μεγάλη απήχηση ως λαϊκό λογοτεχνικό ανάγνωσμα, ως αφετηρία θεατρικών έργων κτλ., ώς και τα χρόνια της δικτατορίας (1967-1974), αφού, τόσο σε περιόδους ξενοκρατίας όσο και αργότερα, ο λαός είχε ανάγκη από πρόσωπα υπερασπιστές του δικαίου.

Το βιβλίο, πρώτη ανθολογία πεζού κειμένου, είναι το ενδέκατο της σειράς του ΙΝΣ «Παλιότερα Κείμενα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» (επόπτες Γ.Κεχαγιόγλου και A.van Gemert), η οποία έχει σκοπό τη γνωριμία και εξοικείωση του μη εξειδικευμένου κοινού με τη λογοτεχνία παλιότερων περιόδων μέσα από εύχρηστες και αξιόπιστες επιστημονικά εκδόσεις, που απαλλάσουν από την ανάγκη καταφυγής σε πρόσθετα βοηθήματα. Προπομπό της σειράς αποτέλεσε το βιβλίο-εισαγωγή Από τον ύστερο Μεσαίωνα ώς τον 18ο αιώνα. Εισαγωγή στα παλιότερα κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας (2009), ενώ έχουν κυκλοφορήσει ήδη (2010-2017) οι εξής εκδόσεις κειμένων: Η κακοπαντρεμένη· Ο κάτης και ο μποντικός· Πτωχολέων· Ανακάλημα της Κωνσταντινούπολης· Ο έπαινος των γυναικών· Μ. Φαλιέρος, Λόγοι διδακτικοί του πατρός προς τον υιόν· Μανόλης Σκλάβος, Της Κρήτης ο χαλασμός· Εμμανουήλ/Μανόλης Λιμενίτης, Το Θανατικόν της Ρόδου· Η Βοσκοπούλα· Καταλόγια (Στίχοι περί έρωτος αγάπης).

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Το βιβλίο αυτό ασχολείται με τη μελέτη της ανέκδοτης ιταλόγλωσσης «Ιστορίας της Κρήτης» («Historia Candiana») του βενετοκρητικού ευγενή Ανδρέα Κορνάρου, και πιο συγκεκριμένα με την έκδοση των ενοτήτων που αφορούν τον Δ’ βενετοτουρκικό πόλεμο (1570 – 1573) και περιέχονται στο τελευταίο τμήμα του 14ου και σε ολόκληρο το 15ο Βιβλίο της Historia Candiana. Πέραν από την έκδοση των ανέκδοτων αυτών ενοτήτων, καθώς και την ταυτόχρονη απόδοσή τους στην ελληνική, το υπό αναφορά βιβλίο περιλαμβάνει επίσης Εισαγωγή, Σημειώσεις, 4 Παραρτήματα,Βιβλιογραφία και Γενικό Ευρετήριο. Όσον αφορά το ίδιο το περιεχόμενο, επισημαίνεται ειδικότερα ότι το ενδιαφέρον της εν λόγω έκδοσης εστιάζεται πρωτίστως στο ότι, στο πλαίσιο της αφήγησης των γεγονότων του Δ’ βενετοτουρκικού πολέμου, ο Κορνάρο, ο οποίος ήταν σύγχρονος των γεγονότων αυτών, περιγράφει, μεταξύ άλλων, την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο (1570), την πολιορκία και την πτώση της Λευκωσίας, την πολύμηνη πολιορκία της Αμμοχώστου, την πτώση της Αμμοχώστου, καθώς και τη ναυμαχία της Ναυπάκτου, στην οποία είχε λάβει και ο ίδιος μέρος.

πηγή: Υπουργείο Παιδείας Κυπριακής Δημοκρατίας

«Συχνά συνειδητοποιούμε την ιστορική συγκυρία, ότι οι σημαντικότερες μορφές που επηρέασαν τον νεότερο ελληνισμό στις τέχνες και τα γράμματα ‒ο Θεοτοκόπουλος και τη νεότερη ευρωπαϊκή τέχνη‒ ήταν Κρητικοί και έζησαν την ίδια χρονική περίοδο, τον 16ο και στις αρχές του 17ου αι. Όλοι είχαν κοινές καταβολές, δέχτηκαν τις ίδιες επιδράσεις, ίσως κάποιοι είχαν και τους ίδιους δασκάλους. Είχαν ανδρωθεί και περπατήσει, για μεγάλα διαστήματα της ζωής τους, στον Χάνδακα ή είχαν ζήσει αποκλειστικά στο Νησί μας. Αντιλαμβανόμαστε έτσι τη μεγάλη δυναμική που αναπτύχθηκε, τροφοδότησε και εν δυνάμει τροφοδοτεί τον τόπο μας και μας συντροφεύει. Όλοι τους άφησαν μέσα στον χρόνο την κληρονομιά τους και μας επηρέασαν με τη δύναμη των έργων τους...».

(από τον πρόλογο του βιβλίου)

Το θήλυ και οι ανατρεπτικές όψεις του στην ελληνική αρχαιότητα
Συλλογικό

Μετάφραση: Σοφία Λεωνίδη
Επιμέλεια: Θανάσης Χατζόπουλος
Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού & Γεν. Παιδείας, Σχολή Μωραϊτη, Αθήνα 2018, 183σελ
ISBN: 978-960-259-147-5
Τιμή: 12,00€
Τιμή ΜΙΕΤ: 9,60€


«Το δημοκρατικό πολίτευμα στην αρχαία Ελλάδα δεν παραχωρούσε στην πραγματικότητα καθόλου πολιτικά δικαιώματα στις γυναίκες. Μόνο η αναπαραγωγική τους λειτουργία λαμβανόταν υπόψη. Κάποιες θαρραλέες όμως, όπως η Ξανθίππη, η σύζυγος του Σωκράτη, ή η Σαπφώ, τόλμησαν να αντιτεθούν σε αυτή την τάξη πραγμάτων.

Αρχαίοι συγγραφείς, κυρίως ο Ευριπίδης, και συγγραφείς λαϊκών μύθων έδωσαν τη δυνατότητα να εξερευνηθούν οι διάφορες ‒ασυνείδητες‒ εκφάνσεις της γυναικείας σκέψης εκείνης της εποχής. Οι εκφάνσεις αυτές επηρεάζουν ακόμα και σήμερα, με γόνιμο τρόπο, τη σχάση μας με το θήλυ. Οι αρχαιοελληνικές γυναικείες φιγούρες (όπως η Λυσιστράτη, η Μήδεια, η Αγαύη, η Ιφιγένεια, η Πασιφάη, η Ψυχή, η Ξανθίππη, η Ιοκάστη), μέσα από τις αναπαραστάσεις τους στη μυθολογία, στη λογοτεχνία και στη ζωγραφική, έθεσαν υπό αμφισβήτηση τα θεμέλια των προτύπων στις δυτικές κοινωνίες.

Φωτίζοντας υπό αυτή την οπτική γωνία τους παραπάνω μύθους, ανακύπτουν σύγχρονα ερωτήματα σχετικά με τη σεξουαλικότητα, τις ορμές, το θάνατο και την ετερότητα. Ακολουθώντας τα αρχαία μονοπάτια με το σημερινό βήμα τους, ψυχαναλύτριες και ψυχαναλυτές, ελληνίστριες και ελληνιστές, ξεδιπλώνουν τις ερμηνείες τους.»

Sylvie Sesé-Léger

(από τον πρόλογο του βιβλίου)

Ο ΤΖΩΝ ΠΕΝΤΕΛΜΠΕΡΥ (1904-1941), ο ‘Κρητικός Λώρενς’ σκοτώθηκε κατά τις πρώτες ημέρες της γερμανικής κατοχής της Κρήτης, ενώ οργάνωνε ντόπιες ομάδες ανταρτών για να πολεμήσουν τους εισβολείς. Παρότι δεν ήταν εκπαιδευμένος στρατιώτης, ο Πέντελμπερυ επιλέχθηκε για τον συγκεκριμένο σκοπό εξαιτίας της ολοκληρωμένης γνώσης του της Κρήτης, των ανθρώπων της και της γλώσσας τους, γνώση που αποκτήθηκε μέσα από τα χρόνια της αρχαιολογικής του εμπειρίας στο νησί. Στα 1928-35, η αθλητική του κράση και η όρεξη για περιπέτεια τον είχαν ωθήσει στην περιήγηση όλης της Κρήτης προς αναζήτηση αρχαιολογικών θέσεων. Ως Επιμελητής στην Κνωσό (1929-34), διαδέχτηκε (μετά τον Ντάνκαν Μακένζη) τον Σερ Άρθουρ Έβανς, ενώ στο διάστημα 1936-39 ανέσκαψε το Καρφί. Το πάθος του για τον αρχαίο κόσμο τον είχε οδηγήσει στην Αίγυπτο, όπου στα 1930-36 υπήρξε Διευθυντής των ανασκαφών στην Αμάρνα (αρχαία Ακετάτεν), την πόλη του αιρετικού φαραώ Ακενάτεν και της βασίλισσάς του Νεφερτίτης. Ως φοιτητής του Καίμπριτζ, στα μέσα της δεκαετίας του 1920 κέρδισε αθλητική διάκριση συναγωνιζόμενος σπουδαίους συγχρόνους του. Αποφοίτησε από το Κολλέγιο Πέμπρουκ με άριστα στις Κλασικές Σπουδές και την Αρχαιολογία. Στο παρόν πόνημα, την πρώτη βιογραφία του Τζών Πέντελμπερυ, η Ίμοτζεν Γκρούντον ανασυνθέτει μια ζωντανή εικόνα ενός λαμπρού και χαρισματικού λόγιου ήρωα, του οποίου η ζωή καταναλώθηκε, και τελικά, και τελικα θυσιάστηκε, στη βάση ενός ιδανικού ρομαντικής ιπποσύνης.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Η ολοκλήρωση από τον Κώστα Μπίρη (1899-1980) του θεμελιακού του έργου για την ιστορία της νεώτερης, αναγεννημένης κατά τον δέκατο ένατο αιώνα Αθήνας, έγινε προς το τέλος των χρόνων της Κατοχής (1942-1944) κάτω από αντίξοες συνθήκες και σε ένα θλιβερό περιβάλλον απόγνωσης και στέρησης. Το πολύτιμο κείμενό του το εφύλαξε ο συγγραφέας στο αρχείο του, ελπίζοντας ότι θα το δημοσίευε μετά την έλευση των καλύτερων ημερών της πολυπόθητης ειρήνης. Κατά την κρίσιμη περίοδο της εθνικής ανόρθωσης την δεκαετία του 1950 ανεγνώρισε ότι οι τότε οικονομικές δυνατότητες δεν θα του επέτρεπαν, δυστυχώς, την εκτύπωση μιας τόσον ογκώδους εργασίας. Επιπλέον, συνέπεσε τότε η ανασυγκρότηση της χώρας να συνοδεύεται, κατά κακή τύχη, από μια άθλια πρακτική του Κράτους καθ΄όσον αφορά εις τον χειρισμό της πολεοδομικής εξελίξεως της πρωτεύουσας. Το γεγονός αυτό τον υποχρέωσε να αναλάβει ‒ως διευθυντής από του 1925 του σχεδίου πόλεως εις τον Δήμο Αθηναίων‒ έναν πρωτοφανούς εντάσεως υπηρεσιακό αγώνα εναντίον των συντελεστών της ραγδαίας και άναρχης ανοικοδόμησης, που απέσπασε όλες του τις δυνάμεις...».

Μάνος Γ. Μπίρης

(από τον πρόλογο του βιβλίου)

Στο βιβλίο παρουσιάζονται είκοσι πέντε ελληνικά έθνη που διαμορφώθηκαν στον ελλαδικό χώρο ανάμεσα στην άφιξη των Πρωτοελλήνων (πριν από το 1900 π.Χ.) και στο τέλος της Εποχής του Χαλκού (περ. 1100 π.Χ.) και μαρτυρούνται πρώτη φορά από τον Όμηρο στον «Κατάλογο των πλοίων» της Ιλιάδας: Άβαντες, Αθαμάνες, Αινιάνες, Αιολείς, Αιτωλοί, Αρκάδες, Αχαιοί, Βοιωτοί, Γραικοί, Δόλοπες, Δωριείς, Έλληνες, Επειοί, Θεσσαλοί, Ίωνες, Κεφαλλήνες, Λαπίθες, Λοκροί, Μάγνητες, Μινύες, Μυρμιδόνες, Περαιβοί, Φθίοι, Φλεγύες και Φωκείς. Τα είκοσι πέντε αυτά έθνη μελετώνται εδώ ως αυτοτελείς οντότητες αλλά και ως μέρος μιας ευρύτερης οντότητας, αυτής που κατά την ιστορική εποχή ανταποκρίνεται στο όνομα Έλληνες και που στα ομηρικά έπη αναφέρεται με τρία εναλλασσόμενα ονόματα: Αχαιοί, Δαναοί, Αργείοι.

Ο συγγραφέας επιχειρεί να εντοπίσει και να τεκμηριώσει την ύπαρξη των ελληνικών αυτών εθνών με βάση τα γραπτά και πολιτισμικά τους ίχνη, καθώς και δεδομένα ιστορικά, γλωσσολογικά, ονοματολογικά, μυθολογικά και αρχαιολογικά, καταγράφοντας συστηματικά τις κατευθύνσεις των διαδρομών που ακολούθησαν, τον ρυθμό των μετακινήσεων ή των κατακτήσεών τους, το εύρος των κινήσεών τους από πλευράς χώρου και χρόνου, καθώς και τον βαθμό της γεωγραφικής τους διασποράς ή της διάσπασής τους.

Η μελέτη εδράζεται σε δύο βασικές υποθέσεις της έρευνας: Πρώτον, ότι μετά την εγκατάσταση των πρώτων Ελλήνων στον ελλαδικό χώρο διαμορφώθηκαν και τα πρώτα έθνη, με ταυτοποιημένα εγγενή πολιτισμικά χαρακτηριστικά (εθνικό όνομα, θεότητες, ήρωες, διαλέκτους, ανθρωπωνύμια και τοπωνύμια, μηνολόγια, ονόματα φυλών). Και δεύτερον, ότι το κάθε έθνος συνιστά ήδη από την Εποχή του Χαλκού μια αυτόνομη δομημένη οντότητα, μια πολιτική κοινωνία συγκροτημένη από ομάδες με κοινά πολιτισμικά στοιχεία.

Ένα κλασικό έργο της ιστορίας των ιδεών, καρπός πολύμοχθης έρευνας, υπομονής και εξαιρετικής φροντίδας, πολύτιμο για όσους ενδιαφέρονται και μελετούν την εικόνα του παρελθόντος του ελληνικού κόσμου. Ένα υπόδειγμα διεπιστημονικής έρευνας και σύνθεσης και, ταυτόχρονα, μία από τις λίγες σημαίνουσες ελληνικές συμβολές στη διεθνή μελέτη του ινδοευρωπαϊκού προβλήματος.

Το παλίμψηστο, ως γνωστόν, είναι μια περγαμηνή όπου έχει αποξεστεί μια πρώτη εγγραφή για να χαραχτεί μια άλλη, η οποία δεν κρύβει εντελώς την αρχική. Στο βιβλίο αυτό παλίμψηστα, μεταφορικά μιλώντας, είναι τα υπερκείμενα. Ο συγγραφέας περιγράφει αναλυτικά τους ποικίλους τρόπους με τους οποίους ένα μεταγενέστερο κείμενο ωθεί τους αναγνώστες του, ρητά ή υπόρρητα, να διαβάσουν ή να θυμηθούν κάποιο παλαιότερο. Μέσα από παραδείγματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και πρωτίστως της γαλλικής, ο Ζενέτ πραγματεύεται συστηματικά τη φύση και τη γραμματολογική θέση συγκεκριμένων λογοτεχνικών γενών (λ.χ. της παρωδίας, του παστίς, του αντιμυθιστορήματος, της γελοιολογίας), καθώς και το πολύπλεγμα των υπερκειμενικών σχέσεων. «Η θέση και η δράση στο λογοτεχνικό πεδίο αυτής της δευτέρου βαθμού λογοτεχνίας», λέει ο συγγραφέας, «που γράφεται διαβάζοντας, είναι εν γένει, και δυστυχώς, παραγνωρισμένες. Επιχειρούμε εδώ να εξερευνήσουμε τούτα τα εδάφη. Ένα κείμενο μπορεί πάντα να διαβάζει ένα άλλο, και ούτω καθεξής ως το τέλος των κειμένων. Και τούτο εδώ δεν ξεφεύγει από τον κανόνα: τον εκθέτει και εκτίθεται κι αυτό το ίδιο. Θα διαβάσει καλά όποιος διαβάσει τελευταίος».

Ο Ζεράρ Ζενέτ γεννήθηκε το 1930 στο Παρίσι. Από τους επιφανέστερους και πιο επιδραστικούς κριτικούς λογοτεχνίας της σύγχρονης Γαλλίας, μέγας βιρτουόζος της αφηγηματολογίας στη θεωρία και στην πράξη, συνέβαλε σημαντικά στην εξάπλωση του δομισμού. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (1963-1967) και υπήρξε διευθυντής σπουδών στην École des hautes études en sciences sociales ώς το 1994. Ίδρυσε το 1970, μαζί με τον Τσβετάν Τοντόροφ, το περιοδικό Poétique και διηύθυνε την ομώνυμη σειρά ποιητικής στις εκδόσεις Seuil. Συγκαταλέγεται στους κύριους εκπροσώπους του ρεύματος της «νέας κριτικής» στη Γαλλία κατά τη δεκαετία του 1960 και, στη συνέχεια, γίνεται θεωρητικός υπέρμαχος μιας επιστήμης της αφήγησης, η οποία είχε ήδη ξεκινήσει νωρίτερα με τον Ρολάν Μπαρτ και τη σημειολογία. Γνωστότερα έργα του: Σχήματα I-V (1966-2002), Μιμολογικά (1976), Εισαγωγή στο αρχικείμενο (1979), Nouveau Discours du récit (1983), Seuils (1987). Μετά το 1990 τον απασχολεί η έρευνα ζητημάτων αισθητικής, καρπός της οποίας είναι το δίτομο έργο L’Œuvre d’art: Immanence et trascendance (1994) και La Relation esthétique (1997). Τα Παλίμψηστα εκδόθηκαν το 1982.

Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης που συνδιοργάνωσαν το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, η Εθνική Λυρική Σκηνή, το Κέντρο Πολιτισμού-Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος στον εκθεσιακό χώρο της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο ΚΠΙΣΝ (4 Φεβρουαρίου 2018 - 10 Μαρτίου 2018). Στον παρόντα τόμο παρουσιάζεται το καλλιτεχνικό έργο του σπουδαίου Έλληνα σκηνογράφου Στέφανου Λαζαρίδη, ο οποίος, έχοντας ως βάση το Λονδίνο, συνεργάστηκε με τις σημαντικότερες σκηνές όπερας της Ευρώπης. Ο Λαζαρίδης προσέγγιζε τη δημιουργία ενός σκηνικού ως εικαστικός θεατρικός καλλιτέχνης, αποφεύγοντας τις διακοσμητικές λύσεις. Είχε, όπως γράφει η Πάμελα Χάουαρντ, «την εκπληκτική ικανότητα να συλλαμβάνει μια εντυπωσιακή εικαστική μεταφορά για το σύνολο της παραγωγής και να επεξεργάζεται όλες τις δυνατές σκηνογραφικές εκδοχές». Επιπλέον, δεν δίστασε να εργαστεί και σε μεγαλύτερους χώρους, όπως στάδια, όπου σχεδίασε ιστορικές παραστάσεις διαρρηγνύοντας την παραδοσιακή αντίληψη για τον σχεδιασμό. Το υλικό του παρόντος τόμου προέρχεται από το Αρχείο Στέφανου Λαζαρίδη, που απόκειται στο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, και καλύπτει τους σημαντικότερους σταθμούς της σαραντάχρονης δημιουργικής του πορείας. Περιλαμβάνει ζωγραφικές μελέτες σκηνικών και σχέδια κοστουμιών –όπου διαφαίνεται η επιρροή της μαθητείας του πλάι στον επίσης διεθνή Νικόλα Γεωργιάδη–, έργα μεικτής τεχνικής και κολάζ, φωτογραφίες τρισδιάστατων μακετών, ψηφιακές μακέτες, φωτογραφίες από παραστάσεις και πρόβες.

Τα κείμενα που προτάσσονται, γραμμένα από συνεργάτες και φίλους του Λαζαρίδη, φωτίζουν την προσωπικότητα και τον τρόπο εργασίας του, ενώ ο επιμελητής της έκθεσης Α. Βολανάκης, επίσης συνεργάτης του, υπογραμμίζει τις βασικές σκηνογραφικές αρχές του έργου του. Στο απόσπασμα που παρατίθεται εν είδει κατακλείδας, ο ίδιος ο Λαζαρίδης συνοψίζει: «Το σημαντικότερο είναι η ολόψυχη συμμετοχή του κάθε θεατή στην παράσταση. Αυτό που οι αρχαίοι Έλληνες βίωναν μία ή δύο φορές το χρόνο, ως σπάνιο γεγονός, έχει γίνει πλέον ρουτίνα. Είμαστε χορτασμένοι από το σινεμά, την τηλεόραση, το διαδίκτυο, την εικονική πραγματικότητα, τα περιοδικά, βομβαρδιζόμαστε διαρκώς με εικόνες. Πρέπει με κάποιον τρόπο, ίσως αρχιτεκτονικά –και αυτό είναι μέρος της δικής μου δουλειάς –να επανεφεύρουμε τη φύση του θεάτρου, την αρχαϊκή του ιεραρχία. Πρέπει να βρούμε έναν νέο τρόπο να δημιουργείται μια εκκλησία. Θέλω η όπερα να γίνει συλλογική εμπειρία. Στη θεατρική αίθουσα όλα συνδυάζονται για να δημιουργήσουν κάτι μοναδικό και ξεχωριστό. Αν πέρα απ’ όλα τα άλλα δεν ενσωματώσεις στην παράσταση και το κοινό, δεν θα μπορέσεις να πετύχεις τη μοναδικότητα της απολύτως συλλογικής εμπειρίας».

Η έκδοση συμπληρώνεται με ένα χρονολόγιο που περιλαμβάνει όλα τα στάδια της εξαιρετικά επιτυχημένης σταδιοδρομίας του.